در روزهای اخیر، موضوع ایران، به یکی از مسائل مهم سیاست خارجی آمریکا و دولت دوم «دونالد ترامپ» رئیس جمهور این کشور تبدیل شده است. همواره سناتورهای بسیاری با اتخاذ رویکردهای ضدایرانی و جلب حمایت لابی اسرائیل در آمریکا توانسته‌اند به جایگاه‌های بالاتری در نظام سیاسی آمریکا برسند.
در همین راستا، با وجود اظهارات متناقض ترامپ درباره ایران، حتی ابراز علاقه او برای دستیابی به توافقی تازه با ایران، باعث ایجاد تفرقه در کاخ سفید، کنگره آمریکا و قانون‌گذاران آمریکایی شده است.
این مسئله با اخراج «مایک والتز» مشاور امنیت ملی پیشین کاخ سفید توسط ترامپ و تبدیل او به نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد که به گفته کارشناسان، یک سمت کاملاً نمادین است، شدت گرفت. طبق گزارش نشریه آمریکایی «واشنگتن‌پست»، تمایل والتز برای حمله به ایران، یکی از علل اصلی اخراج او بوده است.
والتز پیش از پذیرفتن سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید، یک سناتور نئوکان ضدایرانی مشهور بود که با جلب حمایت لابی اسرائیل، توانست به جایگاه‌های بالاتری برسد.
اما، روزانه گزارش‌های تازه‌ای از تمایل فزاینده افراد نزدیک به ترامپ و حتی نئوکان‌های تندرو برای رسیدن به توافق با ایران منتشر می‌شود.
تازه‌ترین این گزارش‌ها، یادداشت تحلیلی منتشر شده در اندیشکده «ریسپانسیبل اِستیت کرفت»، نشریه‌ای وابسته به «اندیشکده کوئینسی» است.
ریسپانسیبل اِستیت کرفت در یادداشت خود با اشاره به مواضع «نرم‌تر» «تام کاتن» سناتور ایالت آرکانزاس آمریکا، یک ضدایرانی مشهور درباره توافق مورد نظر او با ایران است. کاتن در طول فعالیت سیاسی خود، همواره خواستار حمله به ایران با هدف «تغییر رژیم» در کشورمان بوده است.
با این وجود، طبق گزارش اندیشکده آمریکایی، «مواضع حتی فرد تندرو و ضدایرانی همچون کاتن درباره شرایط توافق احتمالی با ایران، درحال نرم‌تر شدن است.»
ریسپانسیبل اِستیت کرفت نوشت: «او که در هفته‌های گذشته خواستار دستیابی به توافقی شبیه به توافق لیبی با ایران بود، اعلام کرد که حاضر است تا توافقی بین ایران و آمریکا که به تهران اجازه حفظ برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود را می‌دهد را بپذیرد.»
نشریه آمریکایی افزود: «اظهارات کاتن از کاهش یافتن مخالفت تندروها و مخالفین تعامل با ایران دربرابر اهداف ترامپ از مذاکره با ایران حکایت دارد.»
کاتن در گفت‌وگو با «هو هویت»، مجری محافظه‌کار آمریکایی، گفت: «یک توافق خوب، توافقی است که تمامی مسیرهای ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را مسدود کند. این توافق حذف کامل اورانیوم غنای بالا و سانتریفیوژهای پیشرفته ایران را نیز شامل می‌شود. ایران برای داشتن انرژی هسته‌ای غیرنظامی نیازی به سانتریفیوژهای پیشرفته یا اورانیوم با غنای بالا ندارد. چندین کشور در جهان انرژی هسته‌ای غیرنظامی دارند ولی اورانیوم خود را غنی نمی‌کنند.»
هرچند خواسته کاتن برای از بین رفتن برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران، یکی از خطوط قرمز اعلام شده از سوی تهران است. اما در مقایسه با اظهارات پیشین او، به اذعان ریسپانسیبل اِستیت کرفت سخنان کنونی کاتن بسیار «نرم‌تر» شده و «نشانه‌ای مهم از سوی جمهوری‌خواهان تندرو ضدایرانی است که پیش از این خواستار عدم پذیرفته شدن هرگونه توافقی با ایران از سوی ترامپ شده بودند.»
خواسته تندروهای واشنگتن با اسرائیل دیگر یکی نیست
طبق گزارش اندیشکده آمریکایی، کاتن همواره ضمن مخالفت با هرگونه تعامل بین تهران و واشنگتن، خواستار جنگ با ایران شده است.
ریسپانسیبل اِستیت کرفت در ادامه تصریح کرد: «او ۲ هفته پیش خواستار برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران شده بود. بسیاری از تندروهای واشنگتن، خواسته‌ای مشابه از ترامپ داشتند. این خواسته، تکرار خواسته بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل است.»
این اندیشکده افزود: «اندیشکده بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها، یکی از اندیشکده‌های درحال تبلیغ پروپاگاندای اسرائیل و دلایل کلیدی خروج ترامپ از برجام نیز با تکرار خواسته‌های نتانیاهو، درحال تشویق واشنگتن به جنگ با ایران است.»
اما با توجه به تغییر لحن افرادی همچون کاتنِ جمهوری‌خواه درباره توافق احتمالی بین تهران و واشنگتن، می‌توان نوشت که مواضع تندروهای جمهوری‌خواه دیگر با اسرائیل تطابق ندارد.
همین مسئله می‌تواند علت انتشار گزارش‌های فزاینده از سوی رسانه‌های اسرائیلی درباره هراس مقامات اسرائیل از احتمال ایجاد توافقی تازه بین ایران و آمریکا باشد.
ریسپانسیبل اِستیت کرفت در ادامه یادداشت خود تصریح کرد: «به گفته کارشناسان، اظهارات درحال نرم‌تر شدن افرادی همچون کاتن، می‌تواند به ترامپ برای دستیابی به توافقی تازه با ایران کمک کند.»
کاهش مخالفت‌های داخلی در آمریکا دربرابر هرگونه توافق با ایران
این اندیشکده در ادامه به نقل از «سینا طوسی» عضو ارشد غیر مقیم مرکز سیاست بین‌الملل نوشت: «سخنان اخیر تام کاتن، تغییری قابل توجه در گفتمان حاضر در واشنگتن است که ضمن حفظ موضع سخت‌گیرانه، مسیر راهبردی‌تری را مطرح می‌کند. به نظر می‌رسد کاتن از موضع حداکثری قبلی خود فاصله گرفته که ممکن است نشان‌دهنده کاهش مخالفت‌های داخلی با هرگونه توافق احتمالی ترامپ با ایران باشد.»
به گفته طوسی، «ترامپ در موقعیتی است که می‌تواند بدون ایجاد جنگی تازه در خاورمیانه، مسائل هسته‌ای با ایران را از طریق دیپلماسی برطرف کند.»
نرم‌تر شدن مواضع افرادی همچون کاتن، پس از برگزاری سه دوره گفت‌وگوی غیرمستقیم بین ایران و آمریکا و اخراج شدن مایک والتزِ نئوکان صورت می‌گیرد. دور چهارم گفت‌وگوهای ایران و آمریکا قرار بود امروز (شنبه) ۱۳ اردیبهشت برگزار شود، اما به تصمیم آمریکا، این دور از گفت‌وگوها به تعویق افتاد.
به گفته «تمی بروس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت‌وگوهای تازه ایران و آمریکا به زودی برگزار خواهد شد. منابع آمریکایی تغییر و تحولات در کاخ سفید را یکی از دلایل به تعویق افتادن گفت‌وگوها با ایران اعلام کرده‌اند.
ایران همچنان با تأکید روی خطوط قرمز و آمادگی خود برای مقابله با هرگونه تهدید، اعلام کرده که بر دیپلماسی متعهد است.