خبرگزاری تسنیم: تغییرات اقلیمی در خراسان شمالی، با افزایش شمار روزهای غبارآلود روبه‌رو است؛ مسأله‌ای که سلامت عمومی و کیفیت زندگی شهروندان شهرهایی مانند بجنورد، شیروان و اسفراین را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
استان خراسان شمالی طی سال‌های اخیر با پدیده تشدید آلودگی هوا و افزایش روزهای دارای شاخص ناسالم مواجه شده است. این استان که در نوار شمال‌شرق کشور قرار دارد، همزمان با روند کاهشی نزولات جوی، خشکسالی‌های پی‌درپی و براساس داده‌های مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، طی دهه گذشته متوسط تعداد روزهای ناسالم هوا در خراسان شمالی روند افزایشی داشته است.
در سال ۱۴۰۲، گزارش‌های رسمی از ثبت بیش از ۳۵ روز هوای ناسالم در بجنورد حکایت داشت که این رقم نسبت به سال قبل افزایش ۲۸ درصدی را نشان می‌دهد. آمارها بیانگر آن است که علاوه بر منابع داخلی مانند فعالیت سنگ‌شکن‌ها و کارگاه‌های اطراف شهر، مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در استان، پدیده گردوغبار با منشأ خارجی خصوصاً از صحرای قره‌قوم ترکمنستان است که بنا بر تحلیل متخصصان، سالانه تا ۴۰ درصد ذرات معلق وارد شده به استان از این کانون تأمین می‌شود.
همچنین براساس گزارش وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۵۰۰ مورد مراجعه اورژانسی به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از آلودگی هوا در استان ثبت شد. کارشناسان محیط زیست تأکید دارند که تداوم روند فعلی نه تنها تبعات سلامت، بلکه پیامدهای اقتصادی و کشاورزی جدی برای منطقه به دنبال خواهد داشت.
هراتی، معاون محیط زیست خراسان شمالی با اشاره به چالش‌های زیست‌محیطی این استان اظهار داشت: برخلاف تصور عمومی که منشأ گردوغبار را سنگ‌شکن‌ها و کارگاه‌های صنعتی اطراف شهر می‌دانند، مهم‌ترین عامل بروز گردوغبار در استان، تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها در سال‌های اخیر است.
وی افزود: کاهش بارندگی و خشکی سطح زمین سبب شده با کمترین وزش باد و تلاطم جوی، شاهد افزایش گردوغبار باشیم؛ ضمن اینکه مجاورت خراسان شمالی با صحرای قره‌قوم ترکمنستان، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بیابان‌های جهان، نیز نقش مهمی در انتقال گردوغبار به استان دارد. به گفته هراتی، طی روزهای گذشته میزان شاخص آلودگی هوا در برخی نقاط استان به عدد ۴۰۰ رسید که بیانگر شرایط فوق‌العاده خطرناک برای سلامت شهروندان است.
معاون محیط زیست خراسان شمالی با اشاره به راهکارهای مدیریتی در این حوزه گفت: بر اساس قانون، نظارت بر استقرار واحدهای مولد گردوغبار همچون سنگ‌شکن‌ها در دستور کار محیط زیست قرار دارد و برنامه‌ریزی برای انتقال برخی واحدهای مستقر در محدوده شهری به خارج از حریم شهر با همکاری استانداری و دستگاه‌های ذی‌ربط آغاز شده است.
هراتی با اشاره به چالش‌های دیگر زیست‌محیطی استان گفت: مدیریت پسماند و بحران آب دو معضل دیگر هستند که با آن‌ها روبه‌رو هستیم. وی تصریح کرد: در حوزه پسماند، استان فاقد سرمایه‌گذاری کافی بوده و با وجود نبود مشکلات زمین مشابه استان‌های شمالی، هنوز چالش مدیریت علمی پسماند وجود دارد. هم‌اکنون مطالعات طرح جامع مدیریت پسماند استان رو به پایان است و امید می‌رود در سال جاری این پرونده با موفقیت بسته شود.
معاون محیط زیست خراسان شمالی در ادامه بحران آب را یکی از عوامل تأثیرگذار بر حوزه محیط زیست ارزیابی کرد و گفت: برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و سطوح جاری، موجب بروز پدیده فرونشست زمین و آسیب به اقتصاد کشاورزی استان شده است.
شاخص کیفی هوا در برخی شهرهای خراسان شمالی طی روزهای اخیر تا ۵۰۰ واحد افزایش یافته و عملاً در وضعیت اضطرار قرار گرفته است. صحرای قره‌قوم ترکمنستان یکی از کانون‌های اصلی انتقال گردوغبار به شمال شرق کشور است.