به گزارش >>اقتصادآنلاین، طبق داده‌های منتشرشده مرکز آمار ایران در فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در مجموع ۳۴٬۷۵۴ تن گوشت قرمز از دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های رسمی کشور تولید و عرضه شده است. از این میزان، گوشت گاو و گوساله با ۲۰٬۸۳۳ تن، معادل ۵۹٫۹۴ درصد از کل عرضه، در صدر قرار دارد. پس از آن گوشت گوسفند و بره با ۱۱٬۳۲۹ تن (۳۲٫۶ درصد)، گوشت بز و بزغاله با ۱٬۷۸۷ تن (۵٫۱۴ درصد)، و گوشت سایر دام‌ها با ۸۰۵ تن (۲٫۳ درصد) قرار دارند.
این ارقام نشان می‌دهد که دام سنگین همچنان جایگاه اول در تأمین گوشت قرمز را دارد، که می‌تواند نشانه‌ای از ترجیح سیاست‌های دامداری کشور در تمرکز بر دام‌های سنگین برای بهره‌وری بیشتر باشد.
افزایش سالانه، کاهش ماهانه
نکته قابل‌توجه در این گزارش، رشد ۱۸ درصدی عرضه گوشت قرمز در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به ماه مشابه در سال گذشته است. رشد عرضه در این مقطع زمانی، عمدتاً ناشی از افزایش کشتار دام‌های سنگین مانند گاو و گوساله (با رشد ۲۴ درصدی) و گاومیش و بچه‌گاومیش (با رشد ۳۳ درصدی) بوده است. گوشت گوسفند و بره نیز با رشد ۱۱ درصدی همراه بوده، درحالی‌که بز و بزغاله تقریباً ثابت مانده‌اند. تنها گروهی که کاهش معناداری داشته، شتر و بچه‌شتر بوده‌اند که با افت ۲۰ درصدی همراه شده‌اند.
با این حال، مقایسه عرضه گوشت قرمز فروردین ۱۴۰۴ با اسفندماه ۱۴۰۳ حاکی از کاهش ۱۶ درصدی عرضه در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت است. این کاهش می‌تواند ناشی از عوامل فصلی، نوسانات بازار، تعطیلات نوروزی یا کاهش موقت تقاضا باشد. به‌طور سنتی، اسفند ماه به‌دلیل افزایش تقاضا پیش از عید نوروز با حجم بالاتری از کشتار دام همراه است و در نتیجه فروردین با کاهش نسبی عرضه مواجه می‌شود.
پیامد‌های اقتصادی و سیاستی افزایش تولید
افزایش عرضه گوشت قرمز در سال ۱۴۰۴، در نگاه اول می‌تواند نشانه‌ای مثبت از رونق صنعت دامداری و بهبود شرایط تولید باشد. این رشد، در صورتی که با ثبات قیمتی همراه باشد، می‌تواند به بهبود امنیت غذایی، افزایش دسترسی مردم به منابع پروتئینی و کاهش فشار تورمی در سبد خانوار منجر شود.
با این حال، باید توجه داشت که افزایش تولید گوشت قرمز همواره به معنای کاهش قیمت یا بهبود معیشت مردم نیست. بسیاری از عوامل از جمله هزینه‌های نهاده‌های دامی، نرخ ارز، تعرفه‌های وارداتی، قاچاق دام زنده، و سیاست‌های تنظیم بازار در تعیین قیمت نهایی گوشت نقش دارند. چنانچه رشد تولید با برنامه‌ریزی در نظام توزیع همراه نباشد، منافع آن به مصرف‌کننده نهایی منتقل نخواهد شد.
کشتار‌های خارج از کشتارگاه رسمی؛ چالش آماری و بهداشتی
در گزارش مرکز آمار ایران تأکید شده است که بخشی از کشتار دام، به‌ویژه دام سبک، در خارج از کشتارگاه‌های رسمی انجام می‌شود و در نتیجه در آمار‌های این طرح لحاظ نشده‌اند. این نکته بسیار حائز اهمیت است، چرا که می‌تواند منجر به برآورد ناقص از وضعیت واقعی عرضه و مصرف گوشت در کشور شود.
علاوه بر چالش‌های آماری، کشتار‌های غیررسمی نگرانی‌هایی جدی از نظر بهداشت عمومی، استاندارد‌های ذبح، و ایمنی غذایی ایجاد می‌کنند. این موضوع لزوم نظارت بیشتر بر مراکز غیررسمی، ایجاد مشوق برای استفاده از کشتارگاه‌های استاندارد و توسعه زیرساخت‌های دامپزشکی را دوچندان می‌کند.
نیاز به سیاست‌گذاری پایدار
افزایش عرضه گوشت قرمز در سال جاری، فرصت مناسبی برای برنامه‌ریزان اقتصادی و مسئولان حوزه کشاورزی و دامپروری کشور است تا بر اساس داده‌های آماری، سیاست‌های مؤثرتری را برای حمایت از تولید داخلی، جلوگیری از نوسانات بازار، و تأمین پایدار منابع پروتئینی تدوین کنند.
توسعه زنجیره ارزش گوشت، از دامداری تا توزیع، نیازمند سرمایه‌گذاری، آموزش بهره‌برداران، بهبود مدیریت منابع، و کاهش اتلاف در مراحل مختلف است. همچنین باید راهکار‌هایی برای هدایت کشتار دام به مراکز رسمی و افزایش شفافیت آماری در کل زنجیره فراهم شود.
در مجموع، افزایش ۱۸ درصدی عرضه گوشت قرمز در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته، نشانه‌ای از بهبود در بخش دامپروری کشور است. اما استمرار این روند نیازمند نگاه جامع، اصلاح ساختار‌های موجود، و ارتقای نظارت و پشتیبانی است تا منافع حاصل از آن به بهبود معیشت عمومی و امنیت غذایی منجر شود.