به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، مهدی ناظری یکی از کارشناسان بخش کشاورزی در یادداشتی برای مهر نوشت، خبر کوتاه است اما غیرقابل باور؛ با عواقبی فاجعه بار بر پروتئین سفره مردم. سازمان برنامه و بودجه تاکید بر حذف ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی واردات گوشت قرمز و تأمین ارز آن در تالار دوم را دارد. این بدان معناست که جایگاه گوشت قرمز در سفره ملت که در طول چند سال گذشته مدام کوچک‌تر شده، احتمالاً با این تصمیم در سفره قاطبه مصرف کنندگان به کلی حذف شده و در بخش اندکی از مصرف کنندگان جای خود را به سایر پروتئین‌های ارزان‌تر نظیر گوشت سفید، تخم مرغ، پروتئین گیاهی و حبوبات می‌دهد و متأسفانه در بیشتر آنها غیرقابل جایگزین بوده و خلأ آن با برنج، نان، سیب زمینی و سایر کربوهیدرات‌ها مرتفع می‌گردد.
این تئوری در صورت تحقق، نه تنها تأثیری در صرفه جویی ارزی ندارد که با حذف کامل گوشت قرمز از سفره ملت و فشار مضاعف بر تولید مرغ و تأمین نهاده‌های تولید آن، کشور را با چالشی مضاعف در تأمین ارز مواجه می‌کند.
یارانه برای رقابت پذیری گوشت برابر مرغ در سفره
مطابق الگوی تغذیه‌ای خانوارهای ایرانی، کارایی یک کیلوگرم گوشت قرمز در سفره مردم، معادل ۴ کیلوگرم گوشت مرغ است؛ یعنی یک خانواده ۴ نفری برای تأمین پروتئین یک وعده غذا از یک کیلوگرم مرغ و یا ۲۵۰ گرم گوشت قرمز استفاده می‌کند. این نسبت، معمولاً سنگ محک خانوارها برای انتخاب قوت غالب پروتئین سفره است. به عنوان مثال، در حال حاضر یک مصرف کننده می‌تواند برای خرید ۴ کیلوگرم مرغ به ازای هر کیلوگرم ۹۰ هزار تومان، ۳۶۰ هزار تومان هزینه کند. همین مصرف کننده اکنون می‌تواند با خرید یک کیلوگرم گوشت یارانه‌ای وارداتی ۳۶۰ هزار تومانی به خوبی این نسبت را در سبد پردتئین مصرفی خود حفظ نماید.
این توازن و قدرت انتخاب برای مصرف کننده از دو بعد مهم مزیتی تأثیر گذار دارد: ۱. تنوع غذایی بیشتر گوشت قرمز در مقایسه با غذاهای محدود تهیه شده با مرغ ۲. ارزش غذایی بسیار غنی‌تر گوشت قرمز در تأمین ۹ اسید آمینه ضروری بدن در مقایسه با گوشت مرغ.
گوشت قرمز در سفره‌ها مدام آب می‌رود، چرا؟
آمار نشان می‌دهد که سهم گوشت قرمز در ۱۰ سال گذشته در سفره مردم مدام در حال کوچک‌تر شدن است؛ بر این اساس تنها در ۳ سال گذشته نسبت ۴ به ۱ خرید مرغ در برابر گوشت قرمز برای یک خانوار ایرانی به ۸ به ۱ رسیده است. بدین معنا که میزان کشتار گوشت قرمز (گوسفند و گوساله) از ۵۴۷ هزار تن در برابر ۲ میلیون و ۸۹ هزار تن مرغ در سال ۱۴۰۱، به ۳۶۵ هزار تن در برابر ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار تن رسیده است؛ یعنی مصرف کننده به موازات افزایش قیمت گوشت قرمز در طول این ۳ سال، تقاضای خود را به سمت گوشت مرغ سوق داده است.
حذف ارز ترجیحی گوشت قرمز تیر خلاصی بر بازار کالاهای اساسی
متأسفانه کشور در زمینه تأمین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی با محدودیت‌های بسیاری مواجه است. اما این بدان معنا نیست که سیاست حذف ارز ترجیحی گوشت قرمز چاره کار باشد؛ کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این تصمیم علاوه بر حذف کامل گوشت قرمز از سفره مردم، با فشار مضاعف بر تولید مرغ، کشور را در زمینه تأمین خوراک طیور (با بیش از ۹۰ درصد نیاز به واردات) با چالشی مضاعف مواجه می‌کند و حال سوال اینجا است که:
- آیا منابع محدود ارزی کشور کفاف این افزایش ناگهانی تقاضا را خواهد داشت؟
- آیا گرانی خوراک طیور ناشی از نیاز صنعت طیور کشور و عدم کفاف ارز ترجیحی نهاده‌های دام و طیور و تأمین ارز آن از تالار دوم تکانه قیمتی گزافی را در قیمت گوشت مرغ ایجاد نخواهد کرد؟
چاره کار ارز تلفیقی است
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تأمین ارز کالاهای اساسی به طور عام و گوشت قرمز به طور خاص باید به صورت تلفیقی از ارز ترجیحی و مبادله‌ای به نسبت مساوی باشد؛ با این سیاست علاوه بر حمایت از تولیدکنندگان داخل با نزدیک‌تر شدن قیمت گوشت یارانه‌ای با داخلی، توازن پروتئین سفره مردم نیز کم‌وبیش حفظ خواهد شد و مهم‌تر از همه اینکه سیاست صرفه جویی و استفاده بهینه از منابع ارزی – که هدف غایی همه مسئولان از جمله سازمان برنامه و بودجه است – به بهترین نحو اجرا خواهد شد.