بهترین روش برای جلوگیری از سرمازدگی باغ در زمستان و دیگر فصول
باغداری و محافظت از درختان یکی از زیر شاخته‌های کشاورزی است که به علاوه لذت های فراوان، این شغل دردسرهایی نیز دارد. سرمازدگی باغ یکی از مشکلات شایعی است که در فصل‌های مختلف به خصوص زمستان رخ می‌دهد.
جلوگیری از سرما زدگی باغ یکی از واجب‌ترین کارهایی است که باید برای محافظت از باغ خود انجام دهید تا دچار ضررهای هنگفت نشوید. سرمازدگی یکی از عوامل خسارت‌زا برای باغ و درختان به شمار می‌آید که باید برای جلوگیری از آن از روش‌های پیشگیرانه استفاده کرد.
در چه دمایی درختان دچار یخ زدگی می‌شوند؟
اگر بخواهیم از یخ‌زدگی درختان جلوگیری کنیم، ابتدا باید بدانیم برای چه دمایی باید چاره اندیشی کنیم و برای چه دمایی باید آماده شویم. دمای پایینی که برای چند ساعت ادامه داشته باشد، می‌تواند به بخش‌های مختلف درختانِ باغ مانند شکوفه‌ها، برگ‌ها، ساقه‌ها، شاخه‌ها یا حتی ریشه‌ها آسیب برساند.
معمولا یخ‌زدگی درختان در دمای ۰ (صفر) تا -۵ (منفی پنج) درجه سانتی‌گراد شروع می‌شود. دمای پایین‌تر از این محدوده سبب منجمد شدن آب موجود در بافت گیاه و تبدیل شدن آنها به کریستال‌های یخ می‌شود. این کریستال‌های به دیواره بافت‌های گیاهی فشار آورده و باعث آسیب دیدن آنها می‌شوند.
آیا می‌توان گیاه یخ‌زده را احیا کرد؟
متأسفانه خیر. گیاه یا درختی که دچار سرمازدگی شود، مرگ آن حتمی است و کاری جزء جایگزینی آن نمی‌توان کرد. برای همین جلوگیری از سرمازدگی باغ بهترین روش برای مواجه نشدن با چنین ضررهایی است.
علل سرمازدگی باغ‌ها
سرمازدگی می‌تواند بر اثر عوامل و دلایل گوناگون و مختلفی صورت بگیرد. عوامل اصلی سرمازدگی عبارتند از:
- افت شدید دما (به خصوص در طول شب)
- بارش برف و یخ‌زدگی
البته عوامل ثانویه دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند مشکل را بیشتر کنند و باعث بیشتر ضرر دیدن درختان شوند. مانند:
- بیماری‌های قارچی
- فقر کودی
در نتیجه برای جلوگیری از سرمازدگی درختان باید عوامل بالا را با روش‌های مناسب و طبیعی خنثی کنیم.
علائم سرمازدگی درختان میوه
علائم یخ‌زدگی در صبح روز بعد در گیاهان نمایان می‌شوند و تغییرات در بخش‌های مختلف گیاه ممکن است بروز پیدا کند.
تغییرات سرمازدگی در برگ‌ها
رنگ برگ‌های آسیب دیده به سبز تیره تغییر می‌کند. اگر تنها بخشی از برگ تیره شده باشد و خسارت شدید نباشد، برگ روی درخت خواهد ماند.
در مناطق سردسیر عموما شکوفه‌های درختان دچار سرمازدگی می‌شوند. رنگ شکوفه‌های سرمازده به رنگی تیره مانند سیاه و قهوه‌ای تغییر می‌کند. در نهایت ظرف چند روز از درخت می‌ریزند و در نتیجه آن درخت در آن سال میوه‌ای نخواهد داشت.
حال تک تک روش‌هایی را مرور می‌کنیم و شرح می‌دهیم که می‌توان برای جلوگیری از سرمازدگی باغ و درختان در زمستان و دیگر فصل‌های سال بکار برد تا از یخ‌زدگی و سرمازدگی درختان در امان بود. برای اینکه باغ خود را از سرمازدگی حفظ کنیم، می‌توان کارهایی قبل و بعد از سرمازدگی انجام داد.
بهترین روش برای جلوگیری از سرمازدگی باغ
بهترین راه استفاده از سازه‌ای است که روی باغ شما نصب می‌شود و از یخ‌زدگی باغ جلوگیری می‌کند. نت هاوس سازه‌ای است بر روی باغ ساخته می‌شود و از آسیب دیدن درختان در برای بلایای طبیعی به خصوص سرمازدگی جلوگیری می‌کند.
این متد چند سالی است که مورد توجه قرار گرفته است و در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته در زمینه صنعت گلخانه‌ای برای انواع باغات مورد استفاده قرار می‌گیرد. هزینه ساخت آن برای باغ یک چندم ضرری است که در صورت یخ زدن باغ باید پردخت کنید و برخلاف سموم و کودهای شیمیایی هیچگونه عوارض و مشکلی برای درختان شما به وجود نمی‌آورد.
- انتخاب مکانی مناسب برای ساخت باغ
یکی از نکات اصولی در پیشگیری از سرمازدگی درختان نقش مهم انتخـاب مکـان مناسب باغ می‌باشد. انتخاب مکان از طریق عواملی مانند ارتفـاع از سـطح دریـا، عرض جغرافیایی، درصد شیب زمین، خصوصیات خاک یا بافت و ساختمان آن، حاصلخیزی و قابلیت نگهداری آسیب ناشی از سرمازدگی سر شاخه های گردو آب، عمق خاک و سایر فاکتورها تاثیر می‌گذارد.
البته این مورد برای مواقعی کارساز است که دست شما برای انتخاب مکان باغ باز باشد یا هنوز باغ خود را نساخته باشید. خارج از این دو صورت این روش برای شما کارساز نخواهد بود و باید از راهکارهای دیگر استفاده کنید.
- کاشت درختان مناسب با شرایط جوی منطقه
بعضی گیاهان و درختان نسبت به سرما حساس‌تر هستند و ممکن است زودتر از حد معمول دچار آسیب بر اثر سرمازدگی بشوند. برای آنکه دچار مشکل نشوید، در انتخاب درختان مناسب برای منطقه و شرایط جوی حاکم بر منطقه دقت کنید.
- مدیریت آبیاری و تغذیه درختان
درختانی که با مقادیر بهینه و متعادل عناصر غذایی رشد می‌کنند می توانند دماهای پایین را بهتـر تحمـل کنند و آسیب های ناشی از سرما در آنها خیلی سریع بهبود می‌یابد یک درخت سالم نقطـه یخبنـدان پـایین تری دارد. همچنین گیاهانی که تحت تاثیر تنش خشکی قرار دارند قـدرت رشـد و تحمـل پـذیری کمتـری خواهد داشت بنابراین توجه و دقت در مدیریت تغذیه و آبیاری در باغات میوه باید به صورت جدی انجام شود.
- دقت به تغذیه و مدیریت خاک
بد نیست بدانید که با اجرای مدیریت خاک می‌توان میزان کاهش دمـای هـوا و خطـر وقـوع یـخ بنـدان را تـا حد زیادی کاهش داد. برای تامین حداکثر حفاظت ممکن، خاک باید مرطوب، عاری از علف‌های هرز و گیـاه پوششی باشد مبارزه با علف‌های هرز همراه با رطوبت مناسب در زیر گیاه یک میکروکلایمی گـرم‌تـر را بـه وجود می‌آورد و به کاهش آسیب حاصل از سرما کمک می‌کند.
- استفاده درست از کودهای مناسب در زمان مناسب
یکی از عمده ترین دلایل بالا بودن خسارات ناشی از سرمازدگی در ابتدای بهار در باغات ضعف کودی در اکثر کشتهاست. هر چقدر درختان دارای بنیه قوی باشند، جوانه‌ها و گلهای تازه تشکیل شده هم قوی بوده و قدرت مقاومت بالائی در مقابله با استرس های محیطی خواهد داشت. بهمین خاطر است که ما باید در ابتدای زمان بیدار شدن درختان باید نسبت به استفاده از کود بهاره (فروت ست) حتما اقدام کنیم.
منبع : نهال رویش