پیروز ارجمند آهنگساز و پژوهشگر موسیقی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا درباره نقش موسیقی در دوران جنگ و بحران، به‌ویژه جنگی به تازگی در پی تجاوز رژیم صهیونیستی، کشورمان را درگیر کرد، اظهار داشت: از گذشته‌های دور، رابطه‌ای ناگسستنی میان موسیقی و جنگ وجود داشته است. هرودوت تاریخ‌نگار یونانی روایت می‌کند که در دوران پادشاهان هخامنشی پیش از آغاز نبردها موسیقی نواخته می‌شد تا روحیه حماسی سربازان تقویت شود. شواهدی از این سنت موسیقایی در نقش‌برجسته‌های تخت‌جمشید نیز دیده می‌شود؛ از جمله سازهایی مانند "کرنای" که ساز جنگی محسوب می‌شود و در بسیاری از آیین‌های بومی قشقایی‌ها، مراسم بختیاری‌ها و سنت‌های گیلان نیز کاربرد دارد.
>>موسیقی نه تنها در جنگ بلکه در روایت‌گری پس از آن هم نقش مهمی دارد
وی ادامه داد: موسیقی نه‌تنها در زمان جنگ بلکه در روایت‌گری پس از آن هم نقش مهمی ایفا کرده است. این موضوع را می‌توان در تاریخ ادبیات فارسی و با خوانش آثار نظامی، فردوسی و دیگر شاعران کلاسیک دریافت. موسیقی‌های مرتبط با جنگ در دوره‌های مختلف تاریخی از جنگ جهانی دوم گرفته تا دوران دفاع مقدس بخشی از حافظه جمعی و فرهنگی ملت ایران را شکل دادند. آثاری که توسط افرادی مانند صادق آهنگران اجرا شد همچنان در ذهن مردم ماندگار است.
آهنگساز «سفر به چزابه» با اشاره به موسیقی‌های بومی مرتبط با مبارزان و شخصیت‌های تاریخی افزود: در فرهنگ بومی ایران موسیقی‌های متفاوتی برای بزرگداشت چهره‌هایی چون میرزا کوچک‌خان ساخته شده و در مقابل در دوره جنگ ایران و عراق نیز با چند نوع موسیقی از جمله موسیقی ارتشی و نظامی مواجه هستیم. پس از جنگ نیز موسیقی فیلم‌هایی مانند «سفر به چزابه»، «بوی پیراهن یوسف» و «از کرخه تا راین» ادامه‌دهنده روایت موسیقایی جنگ شدند و به آثار ماندگار این حوزه تبدیل گشتند.
>>سلول‌های زنده هنر حتی در روزهای جنگ هم فعال بودند
وی با اشاره به واکنش موسیقایی در جریان جنگ اخیر گفت: در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی به دلیل شوک اولیه آثار موسیقایی زیادی تولید نشد و بیشتر با بازنشر آثار موجود مواجه بودیم اما پس از آن آثار قابل‌توجهی تولید و اجراهایی در میادین شهری برگزار شد. حتی هنرمندانی بودند که از بالکن خانه‌های خود در پس‌زمینه صدای انفجارها به اجرای موسیقی پرداختند. در برخی شهرهایی که کمتر درگیر جنگ بودند، موسیقی خیابانی نیز جریان یافت. این اتفاقات نشان داد که سلول‌های زنده هنر در ایران فعال و بیدار هستند.
>>موسیقی بی‌کلام در مترو و فرودگاه، آرامش پس از بحران را تقویت می‌کند
ارجمند در ادامه درباره نقش آرام‌بخش موسیقی در شرایط بحرانی گفت: یکی از مؤثرترین اقدامات پس از جنگ پخش موسیقی‌های بدون کلام یا قطعات حماسی ملایم در مکان‌های عمومی مانند مترو، فرودگاه‌ها و وسایل حمل‌ونقل عمومی است. این نوع موسیقی به مردم آرامش می‌دهد و آن‌ها را به ثبات روحی دعوت می‌کند.
آهنگساز «خط قرمز» با اشاره به تجربه‌ای میدانی خاطرنشان کرد: اجرای ارکستر سمفونیک ایران در برج آزادی از نظر هنری اتفاق خوبی بود اما به دلیل تبلیغات ضعیف و انتخاب نامناسب محل اجرا نتوانست اثرگذاری لازم را داشته باشد. با این حال، چنین اجراهایی می‌توانند در آینده و در قالب مستندها و بازخوانی‌های هنری آن دوران، مورد استفاده قرار گیرند.
انتهای پیام/