به گزارش خبرنگار برنا از اهواز، سید محمدرضا موالی‌زاده امروز در نشست تخصصی"آمایش سرزمین و ظرفیت‌های توسعه زاگرس" که با حضور جمعی از مسوولان و کارشناسان در محل سالن همایش های سازمان مدیریت و برنامه ریزی خوزستان برگزار شد، با بیان اینکه زاگرس امروز در شرایطی شکننده تر از همیشه قرار دارد، اظهار کرد: ما با یک فاجعه زیست محیطی در حال وقوع روبرو هستیم که تبعات آن می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی در این منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
او گقت: این فقط یک بحران محیط زیستی نیست، بلکه یک بحران اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که باید با تمام قوا برای مقابله با آن بسیج شویم.
استاندار خوزستان با اشاره به وسعت حوزه زاگرس که ۱۱ استان کشور را در بر می‌گیرد، بیان کرد: بیش از ۱۰ میلیون نفر از هموطنان ما در این منطقه زندگی می‌کنند که معیشت آنها به طور مستقیم و غیرمستقیم به سلامت این اکوسیستم وابسته است. امروز شاهد کاهش نگران کننده پوشش جنگلی بلوط هستیم که به عنوان نماد زاگرس شناخته می‌شود. این روند اگر ادامه پیدا کند، در آینده‌ای نه چندان دور با بحران‌های غیرقابل جبرانی روبرو خواهیم شد.
مقام عالی دولت چهاردهم در استان خوزستان با اشاره به تجربه های موفق بین‌المللی در احیای جنگل‌ها، به برنامه بلند پروازانه چین در کاشت ۱۰۰ میلیارد درخت اشاره کرد و ادامه داد: در استان خوزستان نیز اقدام هایی مانند زراعت چوب انجام شده، اما این اقدام ها در مقایسه با وسعت بحران ناکافی است. ما نیازمند برنامه‌ای جامع هستیم که هم به جنبه‌های زیست محیطی بپردازد و هم معیشت جوامع محلی را مورد توجه قرار دهد.
موالی‌زاده به عوامل خارجی تشدید کننده بحران در زاگرس اشاره و اضافه کرد: سدسازی‌های گسترده ترکیه بر روی رودخانه‌های دجله و فرات و کاهش شدید حق‌آبه‌های ایران، یکی از اصلی‌ترین دلایل بحران‌های کنونی است. پروژه گاپ ترکیه که شامل ۲۲ سد و ۱۹ نیروگاه برق آبی است، جریان طبیعی آب به پایین‌دست را به شدت کاهش داده این در حالی است که کنوانسیون‌های بین‌المللی نتوانسته‌اند مانع از ادامه این روند شوند.
او به مداخله های انسانی مخرب در طبیعت زاگرس اشاره کرد و توضیح داد: متاسفانه شاهد رفتارهای نادرستی مانند جنگل‌خواری، تبدیل درختان بلوط به زغال، چرای بی‌رویه دام و ساخت‌وسازهای غیر مجاز در حریم رودخانه‌ها هستیم. این در حالی است که طبیعت هوشمند است و به این مداخله ها واکنش نشان می‌دهد. سیلاب‌های ویرانگر سال‌های اخیر نمونه‌ای از این واکنش‌ها بوده است.
استاندار خوزستان برگزاری همایش‌های تخصصی زیست‌محیطی را بسیار ارزشمند دانست و در عین حال تاکید کرد که این جلسه ها باید به نتایج عملی و اجرایی منجر شود.
مقام عالی دولت چهاردهم در استان خوزستان پیشنهاد داد کارگروه ویژه‌ای با حضور نمایندگان تمام استان‌های حوزه زاگرس، دستگاه‌های اجرایی مرتبط، دانشگاه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد تشکیل شود تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن برنامه‌ای فوری برای نجات زاگرس تدوین کند.
موالی‌زاده با اشاره به ابعاد فرهنگی و اجتماعی بحران زاگرس، یاد آور شد: این منطقه مهد تمدن کهن ایران است و فرهنگ غنی آن در موسیقی، شعر و آداب و رسوم مردم ریشه دوانده است. نجات زاگرس فقط حفظ درختان نیست، بلکه حفاظت از هویت ملی و فرهنگی ماست.
او در پایان از کلیه دستگاه‌های اجرایی، نهادهای علمی و مردم خواست تا در این اقدام ملی مشارکت فعال داشته باشند، چرا که زمان برای نجات زاگرس به سرعت در حال اتمام است.
لازم به توضیح است که جنگل‌های زاگرس با وسعتی حدودا ۶ میلیون هکتار، از آذربایجان غربی تا فارس را در بر می‌گیرد و سهمی ۴۰ درصدی از پوشش جنگلی کشور را به خود اختصاص داده است. این اکوسیستم که در ۱۱ استان کشور گسترده شده است، با گونه‌های شاخصی چون بلوط، نقشی حیاتی در تامین حدودا ۴۰ درصد از آب شیرین کشور، جذب سالانه نزدیک به ۷۰ تُن گرد و غبار در هر هکتار و حفظ تنوع زیستی منحصربه‌فرد خاورمیانه ایفاء می‌کند. این جنگل‌ها با میزبانی از دو هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی و ۲۶۵ گونه جانوری، یکی از کانون‌های مهم حیات در منطقه به شمار می‌روند.
استان خوزستان با دارا بودن حدودا یک میلیون هکتار از این جنگل‌ها، نقشی محوری و تعیین‌کننده در این اکوسیستم ملی دارد. این جنگل‌ها عمدتاً در نوار شمالی استان، از شمال شرق تا شمال غرب گسترده شده‌اند و سرچشمه رودخانه‌های پُرآب و حیاتی استان، از جمله کارون، کرخه و دز هستند. گونه‌ی غالب در جنگل‌های خوزستان، بلوط ایرانی با غلبه‌ای چشمگیر بیش از ۹۰ درصد است که در کنار گونه‌های با ارزش دیگری چون بادام کوهی، بنه، کلخنگ، ارس و زربین، موزاییک غنی و منحصربه‌فردی از تنوع زیستی را تشکیل داده‌اند.
متاسفانه این میراث طبیعی ۵۵۰۰ ساله، که “رگ حیات” میلیون‌ها نفر از جمعیت ایران نامیده می‌شود، امروزه با تهدیدهای جدی روبروست. زوال بلوط، عامل خشکیدگی حدودا ۱.۴ میلیون هکتار از این جنگل‌ها شده که ناشی از ترکیبی از آفات، تغییرهای اقلیمی و هجوم ریزگردها است. از سوی دیگر، فشارهای انسانی شامل چرای بی‌رویه نیمی(۵۰ درصد) از دام کشور، قطع درختان برای تامین سوخت و فعالیت‌های قاچاق چوب، ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره‌ی این جنگل‌ها وارد کرده‌اند. پیامد این چالش‌ها، کاهش حدودا ۴۰ درصدی مساحت جنگل‌های زاگرس در دهه‌های اخیر، از حدودا ۱۰ میلیون هکتار به ۶ میلیون هکتار کنونی بوده است.
نجات این سرمایه‌ی ملی مستلزم عزمی جدی و اجرای فوری راهکارهای جامع است. تغییر معیشت جوامع محلی وابسته به جنگل، اجرای گسترده‌ی عملیات آبخیزداری، کاشت نهال‌های مقاوم به خشکی و آفات، و همچنین تشکیل ائتلاف‌های مؤثر بین‌المللی برای مدیریت بهینه منابع آب مرزی، از جمله اقدام های ضروری پیش‌رو هستند.
انتهای پیام/