قیس یساقی، نویسنده و کارگردان نمایش «جک نارن» که این روزها در سالن قشقایی مجموعه تئاترشهر به صحنه می‌رود، درباره ایده و منشأ شکل‌گیری این اثر به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا گفت: ایده نمایش در واقع شوخی‌ای است با یک اتفاق تاریخی واقعی مربوط به قرن هفدهم میلادی؛ زمانی که لویی چهاردهم قصد داشت هلند را تصرف کند. ما این واقعه را از منظر تازه‌ای نگاه کردیم و به آن نگاهی طنازانه و استعاری دادیم. همین زاویه دید، من را به سمت نوشتن و ساخت این نمایش سوق داد.
وی درباره فرآیند شکل‌گیری و اجرای این اثر ادامه داد:«جک نارن» را برای اولین بار در سال ۱۳۹۵ نوشتم. آن زمان اجرای محدودی در مشهد داشت که البته با فرم و ساختار متفاوتی ارائه شد. سال گذشته نمایش‌نامه را بازنویسی کردیم و از چند ماه پیش وارد پیش‌تولید شدیم. مجموعاً حدود سه ماه برای جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران «مبارک» تمرین کردیم و بعد از وقفه‌ای دوباره تمرین‌ها از سر گرفته شد. اگر بدون وقفه حساب کنیم، کل پروسه تولید نمایش حدود شش ماه زمان برد.
یساقی با اشاره به ریشه‌های فرهنگی و ساختاری نمایش بیان کرد: نمایش ما تلفیقی است از چند روایت و افسانه. از یک‌سو الهام‌گرفته از افسانه‌ای ژاپنی است که بر اساس آن با تکه‌ای از لباس یا قطره‌ای خون، عروسکی ساخته می‌شود تا زندگی یک انسان کنترل شود. از سوی دیگر، ماجراهایی از اروپای قرن هفدهم در آن گنجانده شده و نزدیک به پنجاه درصد نمایش نیز بر پایه خیال و روایت شخصی من ساخته شده است. یعنی ترکیبی از تاریخ، اسطوره و خیال.
این کارگردان تئاتر درخصوص انتخاب نام نمایش توضیح داد: نام «جک نارن» یک اسم ساختگی است که مفهومش در بطن نمایش برای مخاطب روشن می‌شود. چون این اسم به یکی از نقاط کلیدی روایت گره خورده، نمی‌توانم درباره معنای دقیقش صحبت کنم؛ گفتنش ممکن است بخشی از جذابیت اثر را اسپویل کند.
یساقی درباره فرم اجرایی اثر گفت: این نمایش یک تئاتر عروسکی بزرگسال است؛ یعنی هم فرم، هم روایت و هم مخاطب آن کاملاً برای بزرگسالان طراحی شده. در این کار، عروسک نه فقط یک ابزار اجرایی، بلکه بخشی از روایت است. ما از تکنیکی استفاده کردیم که در فرهنگ‌های مختلف دنیا وجود دارد؛ اینکه با ساختن عروسکی از یک فرد و آسیب زدن به آن، بتوان سرنوشت او را تحت‌تأثیر قرار داد. چنین باوری در فرهنگ ژاپنی، آمریکای جنوبی و برخی جوامع دیگر وجود دارد و ما نیز از آن الهام گرفتیم.
وی با اشاره به حضور محمد لقمانیان در نمایش عنوان کرد: محمد لقمانیان، که از عروسک‌گردان‌های برجسته و باسابقه است در این نمایش نقش مهمی دارد. من از شاگردان او بوده‌ام و حضورش در گروه هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ انرژی انسانی، بسیار تأثیرگذار بود. او نه‌تنها هنرمندی چیره‌دست که انسانی بسیار متواضع و حرفه‌ای است.
این کارگردان در پایان درباره نگاه مخاطبان به تئاتر عروسکی بزرگسال گفت: تجربه قبلی‌مان با نمایشی به نام «مکبث» که همچنان روی صحنه است، نشان داد که برخلاف تصور عمومی، تماشاگران از تئاتر عروسکی بزرگسال استقبال می‌کنند. این نمایش از بهمن ۱۴۰۲ روی صحنه رفته و تا امروز حدود ۳۲۰ اجرا داشته است. وقتی کار را شروع کردیم، فکر نمی‌کردیم مخاطب جدی تئاتر به نمایش عروسکی اقبال نشان دهد ولی خوشبختانه واکنش‌ها فراتر از انتظار بود و همین باعث شد جسارت بیشتری برای تولید کارهای مشابه پیدا کنیم.
انتهای پیام/