شیما قاسمی منش: کشاورزی امروز، دیگر فقط وابسته به تجربه نسل‌های گذشته نیست؛ بلکه نیازمند نیروی انسانی آموزش‌دیده، فناوری‌های نوین و نظام‌های نظارتی کارآمد است. با افزایش چالش‌هایی نظیر تغییرات اقلیمی، کمبود منابع آب، آلودگی‌های زیست‌محیطی و سخت‌گیری‌های بازارهای بین‌المللی در حوزه استانداردهای سلامت، تربیت نیروهای متخصص در حوزه کشاورزی به یک ضرورت راهبردی تبدیل شده است.
آموزش نیروهای انسانی در رشته‌هایی مانند گیاه‌پزشکی، علوم خاک، مکانیزاسیون، به‌نژادی و مدیریت منابع طبیعی، نه‌تنها باعث افزایش بهره‌وری تولید می‌شود، بلکه امکان سازگاری بهتر با فناوری‌های نوظهور و تغییرات بازار را نیز فراهم می‌کند. نیروی کار آموزش‌دیده، می‌تواند با استفاده درست از نهاده‌ها، کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی و بهره‌گیری از روش‌های نوین زراعی، کشاورزی را از شیوه‌ای سنتی و پرهزینه به سیستمی علمی، کارآمد و پایدار تبدیل کند.
در کنار آموزش، پایش سلامت محصولات کشاورزی نیز یکی از ارکان اصلی تضمین امنیت غذایی و حفظ سلامت جامعه است. نظارت مستمر بر باقی‌مانده آفتکشها، فلزات سنگین، آلاینده‌های خاک و منابع آب، علاوه‌بر کاهش خطرات زیست‌محیطی، زمینه صادرات پایدار محصولات به بازارهای بین‌المللی را فراهم می‌کند. کشورهای هدف واردات، روزبه‌روز حساسیت بیشتری نسبت به کیفیت و سلامت محصولات نشان می‌دهند و تنها محصولاتی که بر اساس استانداردهای معتبر جهانی تولید شده‌اند، امکان ورود به این بازارها را دارند.
احمد بایبوردی رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی در گفت و گویی اظهار داشت: بسیاری بر این باورند که کشاورزی سنتی که در آن از کودها و آفتکش‌های مصنوعی شیمیایی استفاده نمی‌شود، مبنای تغذیه گیاهی در سیستم ارگانیک، حفظ و ارتقاء حاصلخیزی خاک و تامین نیاز غذایی و سلامت محصول با استفاده از منابع غیرشیمیایی است.
وی با بیان اینکه کشاورزی ارگانیک یک روش طبیعی در امر تولید محصولات کشاورزی، باغی و دامی است، خاطرنشان کرد: این امر هماهنگ با طبیعت و زنجیره طبیعی موجودات زنده حاصل می‌شود. مبنای تغذیه گیاهی در سیستم ارگانیک، حفظ و ارتقاء حاصلخیزی خاک و تامین نیاز غذایی و سلامت محصول با استفاده از منابع غیرشیمیایی است.
وی بیان کرد: بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد با توسعه تکنولوژی، مصرف جهانی آفتکشها، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای دامی و هورمون‌ها در تولید مواد غذایی به ویژه در کشورهای در حال توسعه رشد چشمگیری داشته است که منجر به اثرات سوء انکارناپذیری بر سلامت انسان از جمله بروز انواع ناهنجاری‌ها در کودکان شده است. و بیش از ۱۱۸۰ ماده موثره آفتکش به عنوان قارچکش، حشره کش و علفکش در دنیا مصرف می‌شوند.
ترکیب آموزش هدفمند با پایش دقیق، می‌تواند کشاورزی ایران را از یک فعالیت معیشتی به یک صنعت علمی، سودآور و قابل رقابت در سطح منطقه‌ای و جهانی تبدیل کند. بدون این دو عنصر، توسعه پایدار کشاورزی و امنیت غذایی در کشور، بیش از پیش با مخاطره روبه‌رو خواهد بود.
دراینباره، غلامرضا گل‌محمدی رئیس سازمان تات در آخرین نشست خبری خود با اشاره به نقش تربیتی سازمان در حوزه منابع انسانی آینده کشاورزی کشور اظهار داشت: هم‌اکنون حدود ۲۴۴۰ دانش‌آموز روستایی در هنرستان‌های کشاورزی مشغول به تحصیل هستند. همچنین حدود ۴۴ هزار سرباز در قالب دوره‌های مهارتی و پودمانی آموزش دیده‌اند که از این تعداد، ۷ هزار نفر وارد بازار کار شده‌اند.
رئیس سازمان تات افزود: برنامه‌های ترویجی ما از طریق رسانه ملی نیز گسترش یافته و هم‌اکنون در ۶۰ شبکه استانی، برنامه‌های مستمر ترویجی پخش می‌شود. همچنین یافته‌ها و دستورالعمل‌های تخصصی ترویجی در سایت تالار ترویج کرج برای عموم قابل دسترسی است.
در ادامه، گل‌محمدی به موضوع سلامت کشاورزی و دغدغه‌های مربوط به باقی‌مانده سموم و آلاینده‌ها اشاره کرد و گفت: برنامه‌ریزی کلانی برای پایش دقیق سلامت محصولات کشاورزی آغاز شده که بخشی از آن در مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی و بخشی دیگر در مؤسسه تحقیقات خاک و آب دنبال می‌شود. در این طرح‌ها، باقی‌مانده آفتکشها، میزان آلاینده‌ها و کیفیت کودهای مصرفی با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی با رد برخی شایعات درباره آلودگی محصولات صادراتی اظهار داشت: بررسی‌های رسمی و آزمایش‌های تخصصی نشان داده که میزان باقی‌مانده سموم در محصولات کشاورزی ایران در حد مجاز بوده و موارد مطرح‌شده در رسانه‌ها عمدتاً به‌دلیل تفاوت مقررات ثبت ترکیبات در کشورهای مقصد بوده است.
رئیس سازمان تات در پایان خاطرنشان کرد: سلامت محصولات، ارتقای دانش فنی بهره‌برداران و حرکت به‌سوی کشاورزی دانش‌محور، سه رکن اصلی سیاست‌های ما در ترویج و توسعه پایدار کشاورزی کشور است.
بر همین اساس، آموزش مستمر و تخصصی نیروی انسانی و ایجاد نظام‌های دقیق پایش سلامت محصولات، لازمه تحقق کشاورزی پایدار و رقابت‌پذیر است. بدون نیروی کار ماهر و سیستم‌های نظارتی کارآمد، ارتقای کیفیت تولید و حفظ سلامت محیط زیست و مصرف‌کنندگان ممکن نخواهد بود.
بنابراین، سرمایه‌گذاری هدفمند در این دو حوزه نه‌تنها امنیت غذایی را تضمین می‌کند، بلکه زمینه رشد اقتصادی و توسعه صادرات محصولات کشاورزی را نیز فراهم می‌آورد.
انتهای پیام/