به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛>> class="p" dir="rtl">> نوروز که>> class="p" dir="rtl">> به عنوان آغاز سال نو و فصل بهار در ایران جشن گرفته می‌شود، بازتابی از باورهای عمیق فرهنگی و اعتقادی مردم ایران است. یکی از جنبه‌های جذاب نوروز، آیین‌های نمایشی آن است که با نمادها و شخصیت‌های خاص، همچون حاجی فیروز، میر نوروزی و کوسه‌برنشین، تصویری شاد و پر از انرژی از گذار بهار و شکوفایی طبیعت ارائه می‌دهد. >> class="p" dir="rtl">>این آیین‌ها که ریشه در باورهای کهن ایرانی دارند، با موسیقی، پایکوبی و نمایش‌های نمادین، نه تنها آغاز بهار را جشن می‌گیرند بلکه پیامی از برکت، باروری و رونق برای سال جدید نیز به ارمغان می‌آورند.
>> class="p" dir="rtl">>خبرگزاری برنا در گپ‌وگفتی با >> class="p" dir="rtl">>محمدحسین ناصربخت، کارگردان و پژوهشگر هنرهای نمایشی به بررسی این آیین‌های خاص و تفاوت‌های آن با سایر نمایش‌های سنتی ایران پرداخته‌است که در ادامه می‌خوانید.
>> class="p" dir="rtl">>برنا: class="p" dir="rtl">> آیین‌های نمایشی نوروز چه جایگاهی در فرهنگ ایران دارند؟
class="p" dir="rtl">>>>ناصربخت: ایران امروز یکی از سرزمین‌های حوزه‌ای است که برپایی جشن‌های نوروزی از اشتراکات فرهنگی‌اش به شمار می‌آید. نوروز جشن آغاز سال و ورود به فصل رویش است و به همین سبب اهمیت و تاثیر فراوانی در زیست ایرانیان داشته است. چنانکه هنوز نیز برگزاری مناسب آن برای خانواده ایرانی مهم است و از دیدگاه ایشان باعث برکت و رونق رزق و روزی خواهد بود. اعتقادی که ریشه در اعتقادات کهن دارد و گفته‌اند: سالی که نکوست از بهارش پیداست، بهاری که آئین‌های نوروزی آغازگر آن هستند.
>> class="p" dir="rtl">>آیین‌های نوروزی از نیمه دوم اسفند، نوید بهاران را می‌دهند
>> class="p" dir="rtl">>برنا: >>از آیین‌های نوروزی مانند حاجی فیروز، میرنوروزی، کوسه‌برنشین و... برایمان بگویید.
class="p" dir="rtl">>>>ناصربخت: حاجی فیروز یکی از پیک‌های بهاری است که تغییر فصل و آمدن بهار را نوید می‌دهد. برخی او را نمادی از سیاووش و حضورش را مایه برکت دانسته‌اند و برخی یادآور پیروز مقدس که از آیین class="p" dir="rtl">> میترا به جای مانده است.
class="p" dir="rtl">>آیین‌های کوسه‌برنشین و کوسه‌گردی‌ها یا ناقالدی، عروس گله و... برخی دیگر از نمایش‌های آیینی، که class="p" dir="rtl">>به اشکال مختلف جدال میان نیروهای طبیعی و سرانجام پیروزی نماینده شکوفایی، باروری، برکت و فصل class="p" dir="rtl">>بهار را در قالب جوانی زورمند بر سرما و سترونی و فصل زمستان را به همراه طنز و پایکوبی مجسم می‌سازند، معمولا از نیمه دوم اسفند ماه آغاز شده و نوید بهاران می‌دادند؛ اما میر نوروزی یا میرمیرین نیز class="p" dir="rtl">>نمایشی آیینی با نیت برکت‌خواهی و پیشگیری از آسیب‌های طبیعی و غیرطبیعی بود، که مبتنی بر گزینش حاکمی موقت در ایام نوروز با درباری کامل متشکل از وزیران دست چپ و دست راست، کهن وزیر، class="p" dir="rtl">>کوپال زرین، دلقک و قراول و یساول و... شکل می‌گرفت و در پایان با برکناری و تنبیه نمادین حاکم موقت، آیین‌های شاه‌کشی کهن را تداعی می‌نمود.
>> class="p" dir="rtl">>سیاهی میرنوروزی ترفندی نمادین برابر class="p" dir="rtl">>هیچ انگاری است
>> class="p" dir="rtl">>برنا: >>تفاوت حاجی فیروز با سیاه بازی و روحوضی در چیست؟ کمی درباره تفاوت و جنبه نمادی آن‌ها بگویید.
class="p" dir="rtl">>>>ناصربخت: برخی از نظریه class="p" dir="rtl">>پردازان حضور نوکر سیاه‌چدره را class="p" dir="rtl">>در تخت حوضی class="p" dir="rtl">> نشانه‌ای از این پیک نوروزی کهن دانسته‌اند که در مورد class="p" dir="rtl">>چرایی وجود class="p" dir="rtl">> و ارتباطش با اسطوره گیاهی سیاووش و آیین مهری قبال اشاره شد. البته برخی نیز این class="p" dir="rtl">>نقش را به حضور مطربان سیه‌چرده هندی تبار مربوط دانسته‌اند. هرچند لازم به ذکر است که در بسیاری class="p" dir="rtl">>از آیین‌های نوروزی چون کوسه‌گردی‌ها، ناقالدی، عروس گوله، سیاه کردن چهره رایج بوده است و در میر class="p" dir="rtl">>نوروزی نیز معمولا دلقک چهره خود را سیاه می‌کرده است که ترفندی نمادین برابر پنهان کردن چهره و class="p" dir="rtl">>هیچ انگاری نیز به شمار می‌آید.
>> class="p" dir="rtl">>برنا: >>آیا در گذشته برای نوروز عروسک‌های خاصی وجود داشته یا آیین‌های کمتر شنیده شده‌ای بوده که امروزه class="p" dir="rtl">>منسوخ شده باشد؟
class="p" dir="rtl">>>>ناصربخت: تکم‌گردانان که از پیک‌های نوروزی در منطقه آذربایجان هستند از عروسک رقصان که class="p" dir="rtl">>یا بز استفاده می‌کردند. حیوانی اهلی که پیشاهنگ گله و نماد باروری در میان مردمان دامپرور و عشایر ا class="p" dir="rtl">>ست و در آرایش نقش کوسه نیز از ویژگی‌های ظاهری آن استفاده می‌شود.
>> class="p" dir="rtl">>نیت آیین‌های نوروزی برکت‌خواهی و تضمین باروری زمین است
>> class="p" dir="rtl">>برنا: >>چه تفاوتی بین آیین‌های نمایشی نوروز و دیگر آئین‌های نمایشی سنتی ایران وجود دارد؟
class="p" dir="rtl">>>>ناصربخت: آیین‌های class="p" dir="rtl">>نوروزی در استقبال بهار معمولا از نیمه دوم اسفندماه آغاز شده و تا پایان ایام نوروز در سیزده‌بدر ادامه class="p" dir="rtl">>داشتند. این آیین‌ها با موسیقی و پایکوبی و شادمانی همراه بودند و نیت اصلی آیین‌ورزان در برپایی آن‌ها class="p" dir="rtl">>برکت‌خواهی و تضمین باروری گله، زمین و طبیعت بود. سایر آیین‌ها کهن و متعدد ایرانی در زمان class="p" dir="rtl">>برگزاری، مضمون و گاهی چگونگی برگزاری و قصد آیبن‌ورزان با آیین‌های نوروزی متفاوتند.
class="p" dir="rtl">>انتهای پیام/