چک صیادی چیست؟ نحوه ثبت، استعلام و تایید چک صیادی

از ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۰ بود که طبق تصمیم بانک مرکزی مبنی‌بر «اصلاح قانون صدور چک»، با هدف رساندن میزان صدور چک بلامحل به کمترین حد ممکن و اعتبار بخشیدن مجدد به چک، «چک صیادی» و سامانه ثبت چک صیادی معرفی شد. این چک در تمام مشخصات و ویژگی‌هایش، با دسته چک‌های قدیمی تفاوت دارد؛ بنابراین، دریافت و استفاده از آن مستلزم آشنایی کامل با ماهیت چک صیادی و نحوه‌ی کاربرد آن است.

در این مقاله‌ی زومیت ضمن معرفی چک‌های صیادی، به سامانه ثبت چک صیادی و استعلام چک صیادی خواهیم پرداخت و آموزش ثبت چک صیادی از صفر تا صد را ارائه می‌کنیم.

یکی از نکات اصلاح‌شده در تصمیم بانک مرکزی برای اصلاح قانون صدور چک، عرضه و ارائه‌ی چک صیادی است که نسبت‌ به دسته چک‌های سنتی قوانین سفت و سخت‌تری دارند. البته دسته چک صیادی جایگزین چک‌های سنتی و قدیمی نمی‌شود و حتی با وجود این چک، چک‌های قدیمی همچنان اعتبار دارند و قابل استفاده هستند.

تفاوت مهم دسته چک صیادی با چک‌های قبلی، قوانین سخت‌گیرانه‌ای است که برای دریافت و در اختیار داشتن چک صیادی تعیین شده‌اند. در قوانین چک‌های قدیمی دریافت دسته چک چندان سخت و پیچیده نبود و بسیاری از افراد دسته چک داشتند. این موضوع تعداد چک‌های بی‌محل و برگشت‌خورده را بالا و اعتبار ابزار پرداختی‌ به نام چک را پایین آورده بود.

همین ویژگی‌ها چک‌های صیادی را به امن‌ترین چک‌های موجود در بازار معاملاتی کشور تبدیل کرده است. در ادامه‌ی این مطلب به سایر ویژگی‌های چک صیادی و مزایای آن اشاره خواهیم کرد.

ویژگی‌های مختلف مانند لزوم ثبت چک صیادی، این نوع چک را از چک‌های سنتی و قدیمی متمایز می‌کند. تفاوت‌ها در ظاهر هم مشخص و محسوس است. برخی از ویژگی‌های ظاهری مختص چک‌های صیادی عبارت‌اند از:

• چک‌های صیادی بنفش‌رنگ هستند.
• در قسمت بالا و سمت راست چک‌ها شناسه‌ی یکتا (۱۶ رقمی) نوشته شده که برای هر یک از چک‌ها این شناسه متفاوت و مخصوص همان برگ است.
• در کنار شناسه‌ی یکتای موجود در این چک‌ها یک QR Code هم وجود دارد.
• «لوگوی صیادی بودن» به رنگ مشکی در پایین و سمت چپ برگ چک وجود دارد.
• ذیل لوگوی صیادی بودن نیز عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» روی همه‌ی چک‌های صیادی درج شده است.

به این نکته توجه داشته باشید که همه‌ی چک‌های صیادی این مشخصات ظاهری را دارند و درصورتی‌که هر یک از ویژگی‌ها در برگ چک دیده نشود، آن چک دارای اشکال و فاقد اعتبار است.

یکی از مزایای چک‌ صیادی این است که دریافت آن به‌صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه‌ی حضوری به شعب بانک‌ها انجام می‌شود. برای دریافت دسته چک صیادی باید از طریق سامانه‌‌ی صیادی در سایت بانک مرکزی اقدام کنید و درخواست دسته چک خود را به‌ثبت برسانید.

با اضافه شدن چک صیادی به نظام بانکداری کشور، شرایط دریافت دسته چک دیگر به آسانی گذشته نیست. اشخاص حقیقی و حقوقی برای اینکه بتوانند دسته چک صیادی دریافت کنند، باید از شرایط زیر برخوردار باشند:

• داشتن حساب جاری: متقاضی دریافت دسته‌ی چک صیادی باید یک حساب جاری داشته باشد که حداقل ۲ سال از زمان افتتاح آن گذشته باشد.
• داشتن محل زندگی یا محل کار ثابت: متقاضی باید یک محل سکونت یا محل کار ثابتی داشته باشد که بتواند نشانی آن را هنگام ثبت درخواست دسته چک صیادی ثبت کند.

• داشتن حساب سپرده بلندمدت برای اشخاص حقیقی: اشخاص حقیقی باید در بانکی که قصد دریافت چک صیادی از آن را دارند یک حساب سپرده‌ی بلندمدت با حداقل موجودی ۵ میلیون تومان داشته باشند. از زمان افتتاح این حساب سپرده نیز باید دست‌کم ۶ ماه گذشته باشد.
• داشتن حساب سپرده بلندمدت برای اشخاص حقوقی: اشخاص حقوقی باید در بانکی که قصد دریافت چک صیادی از آن را دارند، یک حساب سپرده‌ی بلندمدت با حداقل موجودی ۵۰ میلیون تومان داشته باشند.
• داشتن معرف و ضامن: متقاضی باید از طرف یک معرف خوش‌حساب که در بانک مورد نظر حساب دارد، به بانک معرفی شود.

برای اینکه بتوانید دسته چک صیادی دریافت کنید، علاوه‌بر داشتن شرایط لازم باید مدارک مورد نظر بانک را هم ارائه دهید تا بتوانید درخواست دریافت این دسته چک را ثبت کنید. این مدارک برای اشخاص حقیقی و حقوقی عبارت‌اند از:

• مدارک هویتی: ارائه‌ی نسخه‌ کپی از همه‌ی صفحات شناسنامه؛
• مدارک شغلی: ارائه‌ی نسخه‌ کپی از همه‌ی مدارک شغلی؛
• مدارک مربوط‌ به محل سکونت: ارائه‌ی یک نسخه‌ی کپی از مدارک محل سکونت یا ارائه‌ی قبض آب، برق یا گاز و…
• اجاره‌نامه: در صورتی که شخص متقاضی اجاره‌نشین باشد، باید یک نسخه‌ی کپی از اجاره‌نامه‌ی خود ارائه کند؛
• عکس: ارائه‌ی یک قطعه عکس؛
• ضامن: ارائه‌ی ضامن یا معرف همراه با مدارک هویتی او.

• ارائه تقاضا: تقاضا برای ایجاد حساب بانکی باید همراه با امضای اشخاصی که صاحب امضای مجاز شرکت هستند، انجام شود؛
• ارائه تأییدیه: امضای صاحبان امضای مجاز شرکت باید تأیید شود و این تأییدیه هنگام ثبت درخواست ارائه شود؛
• اظهارنامه یا اساسنامه شرکت: نسخه‌ی اصل و نسخه‌ی کپی اظهارنامه‌ی ثبت شرکت یا اساسنامه باید ارائه شود؛
• آگهی ثبت شرکت: نسخه‌ی اصل و نسخه‌ی کپی آخرین آگهی رسمی ثبت شرکت در روزنامه‌ی رسمی باید ارائه شود؛
• گواهی‌نامه شرکت: نسخه اصل و نسخه کپی گواهی‌نامه‌ی ثبت شرکت یا شرکت‌نامه باید ارائه شود؛
• مدارک شناسایی اعضای هیئت مدیره: نسخه‌ی اصل و نسخه‌ی کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره باید ارائه شود.

پیش از اینکه به نحوه ثبت چک صیادی بپردازیم، باید بدانیم که چطور دسته چک صیادی بگیریم. اگر شرایط لازم برای دریافت را دارید و مدارکی را که پیش از این ذکر شد هم فراهم کرده‌اید، می‌توانید برای ثبت درخواست دریافت چک صیادی اقدام کنید.

چنانچه مایل به ارائه‌ی درخواست صدور دسته چک صیادی به‌روش غیرحضوری باشید هم می‌توانید در سایت بانک مورد نظرتان در بخشی که مربوط‌ به درخواست دسته چک صیادی است، اطلاعاتتان را وارد کنید و با بارگذاری مدارک نسبت‌ به ثبت درخواست اقدام کنید.

سامانه صیاد مسئولیت اعتبارسنجی در سیستم بانک مرکزی را برعهده دارد و تشخیص می‌دهد که به متقاضی دریافت، دسته چک صیادی تعلق می‌گیرد یا نه. تمامی اطلاعات همه‌ی صادرکنندگان و دارندگان چک صیادی در سامانه‌ی صیاد ثبت می‌شود و با استفاده از این سامانه‌ گیرنده‌‌ی چک می‌تواند اطلاعات و سوابق و عملکرد مالی دارنده‌ی چک، از جمله تعداد چک‌های برگشتی او را مشاهده کند. در نتیجه استعلام ثبت چک صیادی از این سامانه ممکن است.

در قوانین مربوط‌ به چک صیادی ذکر شده است که دارنده‌ی چک صیادی، که قصد انتقال وجه از طریق این چک را دارد، باید چک خود را در سامانه‌ی صیاد ثبت کند.

چک‌های صیادی بدون ثبت در این سامانه قابلیت نقد شدن نخواهند داشت؛ پس آموزش ثبت چک صیادی و روش صحیح انجام آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

درست نوشتن چک صیادی ضروری است، اما برای اینکه چک نوشته‌شده قابل وصول باشد و گیرنده بتواند آن را نقد کند، باید ثبت چک صیادی را انجام دهید. نحوه ثبت چک صیادی به حدی اهمیت دارد که بدون ثبت کردن، چک شما نه اعتبار دارد و نه می‌شود آن را نقد کرد.

البته در کنار روش‌های غیرحضوری و آنلاین، از روش مراجعه‌ی حضوری به بانکی که دسته چک آن را دارید هم می‌توانید استفاده کنید. امکان ثبت چک صیادی برای مشتریانی که فاقد گوشی هوشمند هستند، از طریق سامانه‌ی پیامکی نیز انجام می‌شود. نحوه ثبت چک صیادی با پیامک به این صورت است که مشتریان می‌توانند برای ثبت، انتقال، استعلام و ثبت تلفن همراه خود برای دریافت خدمات چک‌های صیادی به شماره‌ی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ پیامک ارسال کنند.

چه از سایت بانک استفاده کنید، چه همراه‌بانک و چه اپلیکیشن مالی، در قدم اول باید مرحله‌ی احراز هویت را پشت سر بگذارید. در مرحله‌ی بعد، مبلغ چک، کد صیاد چک، تاریخ سررسید چک، شرح چک صیادی و اطلاعات گیرنده‌‌‌ی چک (نام، نام خانوادگی و کد ملی) را وارد کنید.

نکات مهم برای نوشتن چک صیادی

برای اینکه ثبت چک صیادی و پیگیری آن بی‌دردسر انجام شود، توصیه می‌کنیم مطالبی را که در ادامه ذکر می‌کنیم، رعایت کنید. درصورتی‌که این نکات رعایت نشوند ممکن است چک شما نقد نشود:

• با خودکار روان بنویسید و برای نوشتن چک از روان‌نویس استفاده نکنید؛
• خوش‌خط و خوانا بنویسید؛
• با رسم‌الخط کتابی بنویسید و هیچ شکستی در خط خود نداشته باشید (مثلاً دندانه‌های حروف را جا نیندازید)؛
• هیچ خط‌خوردگی‌ای در نوشتن چک قابل قبول نیست. اگر قصد دارید در اطلاعات چک تغییری ایجاد کنید، نباید نوشته‌ی قبلی را خط بزنید، باید یک چک جدید بنویسید؛
• به‌جز شناسه‌ی ملی، تاریخ و مبلغ، هیچ مورد دیگری را در برگه چک خود ننویسید. نوشتن هر مورد اضافه‌ای چک شما را باطل می‌کند؛
• همه‌ی مبالغ را هم به عدد بنویسید هم به‌حروف و یادتان باشد مبالغ را به ریال بنویسید؛
• در نوشتن صفر اعداد نقطه یا خط نگذارید؛ صفر را به‌صورت مشخص و درست بنویسید؛
• همه اعداد و حروف را فارسی بنویسید؛ نوشتن عدد و حروف به هیچ زبان دیگری قابل پذیرش نیست؛
• امضای شما در چک باید مطابق با امضای ثبت‌شده‌ی شما در بانک باشد، تفاوت در امضا چک را باطل می‌کند؛
• روی قسمت‌های چاپ‌شده‌ی چک صیادی خود چیزی ننویسید؛
• خط مورب در تاریخ را کاملاً کج بنویسید که شبیه عدد یک به‌نظر نرسد؛
• در نوشتن تاریخ به حروف، عدد ماه را ننویسید، بلکه باید نام ماه مورد نظر را بنویسید. در نوشتن تاریخ به عدد باید عدد ماه را بنویسید.

همان‌طور که گفته شد، مشتریان هر بانک به منظور ثبت چک صیادی می‌توانند از روش‌هایی نظیر استفاده از وب‌سایت بانک مورد نظر، همراه بانک و سایر اپلیکیشن‌های تأییدشده توسط بانک مرکزی استفاده کنند. در ادامه به نحوه ثبت چک صیادی در اکثر بانک‌های کشور خواهیم پرداخت.

ثبت چک صیادی بانک ملی

مشتریان بانک ملی برای ثبت چک صیادی بانک ملی می‌توانند به >>سامانه ثبت چک صیادی بانک ملی مراجعه کنند. نحوه ثبت چک صیادی در این سامانه بسیار راحت است و مشتریان می‌توانند با وارد کردن اطلاعات چک، آن را ثبت کنند. همچنین ثبت چک صیادی برای بانک ملی از طریق موبایل بانک یا سایر اپلیکیشن‌ها هم انجام می‌شود.

ثبت چک صیادی بانک سپه

مشتریان بانک سپه می‌توانند برای ثبت چک صیادی بانک سپه از سامانه‌ی توسعه‌یافته برای این منظور استفاده کنند. برای این منظور کافی است تا به >>سامانه ثبت چک صیادی بانک سپه مراجعه و روی عبارت «ورود به سامانه مدیریت چک (صیاد)» کلیک کنید. سپس می‌توانید با وارد کردن اطلاعات ضروری، ثبت چک صیادی برای این بانک را تکمیل کنید.

ثبت چک صیادی بانک ملت

مشتریان بانک ملت به منظور ثبت چک صیادی بانک ملت می‌توانند به اینترنت بانک یا موبایل بانک ملت مراجعه کنند. >>سامانه ثبت چک صیادی بانک ملت این امکان را به شما می‌دهد تا پروسه‌ی ثبت چک صیادی را به راحتی تکمیل کنید.

ثبت چک صیادی بانک کشاورزی

بانک کشاورزی به منظور تسهیل ثبت چک صیادی بانک کشاورزی اقدام به راه‌اندازی سامانه ثبت چک صیادی بانک کشاورزی در قالب اینترنت بانک کرده است. مشتریان بانک کشاورزی می‌توانند با مراجعه به >>اینترنت بانک کشاورزی عملیات‌هایی نظیر ثبت چک صیادی یا پیگیری آن را تکمیل کنند.

ثبت چک صیادی بانک رفاه

مشتریان بانک رفاه می‌توانند به منظور ثبت چک صیادی بانک رفاه از اینترنت بانک و یا موبایل بانک رفاه استفاده کنند. این بانک با توسعه‌ی >>سامانه ثبت چک صیادی بانک رفاه امکان انجام اکثر عملیات‌های سامانه‌ی صیاد مانند ثبت، انتقال یا استعلام چک‌های صیادی را ممکن کرده است.

ثبت چک صیادی بانک مسکن

برای ثبت چک صیادی بانک مسکن می‌توان از چند روش اقدام کرد. سامانه ثبت چک صیادی بانک مسکن شامل اینترنت بانک مسکن یا موبایل بانک می‌شود. مشتریان بانک مسکن می‌توانند با استفاده از این دو سامانه یا اپلیکیشن‌های مورد تأیید بانک مرکزی، عملیات ثبت چک صیادی را تکمیل کنند.

ثبت چک صیادی بانک توسعه تعاون

مشتریان بانک توسعه تعاون می‌توانند با مراجعه به سامانه ثبت چک صیادی بانک توسعه تعاون که شامل اینترنت بانک است، عملیات ثبت چک صیادی بانک توسعه تعاون را طی کنند.

ثبت چک صیادی بانک اقتصاد نوین

بانک اقتصاد نوین سامانه «نما چک» را به‌عنوان >>سامانه ثبت چک صیادی بانک اقتصاد نوین توسعه داده است. مشتریان این بانک می‌توانند از طریق این سامانه عملیات ثبت چک صیادی بانک اقتصاد نوین را انجام دهند.

ثبت چک صیادی بانک مهر ایران

مشتریان بانک مهر ایران می‌توانند از >>سامانه ثبت چک صیادی بانک مهر ایران برای ثبت چک‌های این بانک استفاده کنند. همچنین امکان ثبت چک صیادی بانک مهر ایران از سایر روش‌هایی که گفته شد هم وجود دارد.

ثبت چک صیادی بانک سامان

سامانه ثبت چک صیادی بانک سامان با نام «موبایلت» در اختیار مشتریان این بانک قرار دارد تا با مراجعه به آن، عملیات ثبت چک صیادی بانک سامان را انجام دهند. در این اپلیکشن امکان انجام سایر عملیات‌ها مانند >>استعلام وضعیت چک صیادی نیز فراهم شده است.

ثبت چک صیادی بانک پارسیان

مشتریان بانک پارسیان می‌توانند با مراجعه به سامانه ثبت چک صیادی بانک پارسیان ملقب به >>سامانه‌ی پیچک، عملیات ثبت چک صیادی بانک پارسیان را تکمیل کنند.

ثبت چک صیادی بانک تجارت

بانک تجارت برای ثبت چک صیادی، اینترنت بانک یا موبایل بانک خود را توصیه می‌کند که شامل سامانه ثبت چک صیادی بانک تجارت نیز می‌شود. در نتیجه مشتریان این بانک می‌توانند برای ثبت چک صیادی بانک تجارت به اینترنت بانک، موبایل بانک، سایر اپلیکیشن‌های پارداخت و یا شعب بانک مراجعه کنند.

ثبت چک صیادی بانک پاسارگاد

بانک پاسارگاد >>سامانه‌ی وی‌بانک را به‌عنوان سامانه ثبت چک صیادی بانک پاسارگاد توسعه داده است. در نتیجه مشتریان بانک پاسارگاد می‌توانند به منظور ثبت چک صیادی بانک پاسارگاد از این سامانه یا سایر روش‌ها مانند اپلیکیشن‌های پرداخت استفاده کنند.

ثبت چک صیادی بانک سرمایه

مشتریان بانک سرمایه به منظور ثبت چک صیادی بانک سرمایه می‌توانند از >>اینترنت بانک سرمایه استفاده کنند. این بانک در حقیقت مانند بسیاری از بانک‌های دیگر، سامانه ثبت چک صیادی بانک سرمایه را با اینترنت بانک سرمایه ادغام کرده است.

ثبت چک صیادی بانک آینده

سامانه ثبت چک صیادی بانک آینده شامل موبایل بانک آینده می‌شود. پس مشتریان بانک آینده می‌توانند به منظور ثبت چک صیادی بانک آینده به اینترنت بانک، موبایل بانک یا سایر اپلیکیشن‌های پرداخت تأییدشده مراجعه کنند.

ثبت چک صیادی بانک شهر

مشتریان بانک شهر به‌منظور ثبت چک صیادی خود می‌توانند به سامانه ثبت چک صیادی بانک شهر از جمله اینترنت بانک یا موبایل بانک مراجعه کنند. برای ثبت چک صیادی بانک شهر امکان استفاده از سایر اپلیکیشن‌های پرداخت نیز وجود دارد.

ثبت چک صیادی بانک رسالت

همانند سایر بانک‌هایی که توضیح داده شد، امکان ثبت چک صیادی از طریق سامانه ثبت چک صیادی بانک رسالت که شامل اینترنت بانک و موبایل بانک رسالت می‌شود، وجود دارد.

زمانی که دارنده‌ی چک، ثبت چک صیادی را انجام داد، دریافت‌کننده‌ی چک وظیفه دارد از طریق سامانه صیاد وضعیت مالی صادرکننده‌‌ی چک و سابقه‌‌ی چک‌های پیشین او را بررسی کند که این کار به استعلام ثبت چک صیادی معروف است.

برای دریافت استعلام چک صیادی صادرکننده‌ی چک، به سامانه‌‌ی بانک ملی به نشانی >>www.cbi.ir مراجعه کنید. در منوی بالای سایت، گزینه‌‌‌ی «نظام‌های پرداخت و زیرساخت» را انتخاب کنید و در ادامه روی بخش «استعلام چک» کلیک کنید. در صفحه‌‌ی بعد، سه راه برای استعلام ثبت چک صیادی به شما نشان داده می‌شود که با انتخاب هریک از آن‌ها باید اطلاعات خاصی را وارد کنید تا بتوانید استعلام مورد نظرتان را مشاهده و دریافت کنید.

یک فاکتور بسیار مهم در مراحل آموزش ثبت چک صیادی نحوه‌ی تایید چک صیادی است. برای اینکه تبادل چک بین صادرکننده و دریافت‌کننده‌ی چک صیادی به مرحله‌ی پایانی برسد و تکمیل شود، دریافت‌کننده‌ی چک باید پس از استعلام وضعیت و پیشینه‌ی مالی، چکی را که برایش نوشته شده است، تأیید کند. در صورت تایید نشدن چک صیادی از سوی گیرنده، این چک فاقد اعتبار خواهد بود و نقد نخواهد شد.

با انتخاب این گزینه صفحه‌ای نمایش داده می‌شود که در آن باید شناسه‌ی یکتا یا کد صیاد مندرج روی چک را وارد کنید تا مشخصات چک به شما نمایش داده شود. با دقت همه‌ی اطلاعاتی را که در سامانه ثبت شده است، بررسی کنید تا با اطلاعات ثبت‌شده روی چک مطابقت داشته باشد؛ چنانچه این اطلاعات با اطلاعات روی چک مطابقت داشت، گزینه‌ی تأیید چک را انتخاب کنید. در صورت مغایرت اطلاعات گزینه‌ی رد را انتخاب کنید.

در صورت تایید شما به‌عنوان دریافت‌کننده‌ی چک اطلاعات کامل چک که هنگام ثبت چک صیادی درج شده‌اند به شما نشان داده می‌شود و می‌توانید برای نقد کردن چک از آن استفاده کنید.