>>خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: همزمان با دهه اول ماه محرم مردم مناطق مختلف آذربایجان غربی با برگزاری مراسم، آئین و مجالس روضه در سوگ شهادت شهدای دشت کربلا اشک ماتم می‌ریزند و عزاداری می‌کنند و با نزدیک شدن به تاسوعا و عاشورای حسینی این مراسم‌ها به اوج می‌رسد.
ماه محرم در این دیار اعم از شیعه و سنی و حتی اقلیت‌های دینی آداب و رسوم خاصی دارد مراسم اعلان عزا، آئین طشت گذاری، زنجیرزنی، دستجات عزاداری، دادن نذری، توسل به دستجات عزاداری بخشی از آداب مردم این منطقه در ماه محرم است.
مردم این منطقه با سیاه پوش کردن سردر منازل، مغازه‌ها، معابر اصلی شهر و خیابان‌ها و نیز بر تن کردن جامه‌های سیاه به رسم هر سال همزمان با آغاز ماه محرم اقدام به عزاداری کرده و و عاشقان حضرت اما حسین (ع) و ۷۲ یار باوفایش عشق و ارادت خود را هرسال در قالب عزاداری مستحکم‌تر می‌کنند.
آئین «طشت گذاری» یا «طشت گردانی» که منسوب به اردبیل، به طور خاص و مردم آذربایجان به طور عام است، از مهمترین مراسم آذری‌های همزمان با آغاز ماه محرم است، هر چند این رسم امروز به شکل گسترده در شهرهای آذربایجان غربی اجرا نمی‌شود اما هستند هنوز هیئت‌های عزاداری که با برگزاری این آئین به استقبال ماه محرم می‌روند.
در این آئین، طشت، نماد مشک سقای کربلا، نماد آب رود فراتی است که به روی حسین (ع) و یارانش بسته شد و نشان از جایگاه والای آب در فرهنگ شیعیان و بخصوص ایرانیان است، طشت هایی که در این مراسم مورد استفاده قرار می‌گیرند، گرد، از جنس برنز و یا مس است؛ بعد از عزاداری، ریش سفیدان و عاشقان حسین (ع) در هر محله، طشت ها را بر دوش حمل کرده و وارد مساجد می‌شوند؛ حاضران در مسجد به احترام به پا خواسته و در جلو آنها دسته سینه زنی با شعار «الدخیل یا ابوالفضل» سینه می‌زنند.
بعد از قرار گرفتن طشت ها در سکوهای مخصوص و در میان حزن و اندوه حاضران، دعای مخصوص خوانده می‌شود و از آب طشت به عنوان تبرک، اکثریت حاضران و عزاداران استفاده می‌کنند.
>>مراسم شاه حسین گویان در آذربایجان غربی
مراسم شاخسی از آن نظر منحصر به فرد است که در هیچ کجای دنیا غیر از آذربایجان برگزار نمی‌شود. البته مراسم هیئت و سینه زنی در آذربایجان نیز همانند سایر شهرهای ایران و دنیا انجام می‌شود. می‌توان گفت زمانی که تمامی شهرهای شیعه دنیا، در خاموشی و سکوت شب فرو می‌روند، صدای شاخسی-واخسی در آذربایجان بلند می‌شود
مراسم شاخسی تقریباً در همه شهرها و روستاهای آذربایجان برگزار می‌شود، در این نوع عزاداری جمعی از مردان از پیر و جوان گرفته تا میانسال و کودک، شانه در شانه هم قرار گرفته و در صف‌های طویل، طول خیابان و محله را طی می‌کنند.
یکی از اعضای هیئت با استفاده از بلندگوهای سیار اشعار مذهبی، مداحی‌ها و نوحه‌های جان سوز را با آهنگ‌های دلنشین و حماسی قرائت می‌کند و شاه‌حسین گویان جواب می‌دهند؛ حرکت آرام و طولی این دسته به همراه چراغ‌ها و فانوس‌هایی که در میان جمعیت روشن است، همواره عظمت دل سوختگان حسین را در اذهان متبادر می‌سازد.
اوج این مراسم در ظهر عاشورا و پس از اتمام عزاداری ظهر عاشوراست که عزاداران، با ذکر «شاخسی، واخسی»، پس از طی کردن مسیری طولانی نهایتاً خود را به خیمه‌های به آتش کشیده شده (نماد خیمه‌های امام حسین (ع) و یارانش در کربلا) رسانده و به سوگ واقعه می‌نشینند.
>>علم گردانی و تشکیل دستجات عزاداری در آذربایجان غربی همزمان با محرم
یکی از آئین‌های دیرینه مردم آذربایجان غربی در ماه محرم علم گردانی، زنجیر زنی و تشکیل دستجات عزاداری داری است و عموماً زنجیر در میان عزاداران به شیوه یک دست بر شانه‌ها نواخته می‌شود. دسته‌های زنجیر زنی شهر ارومیه نیز به عنوان یکی از کانون‌های بزرگ عزاداری در دهه اول ماه محرم از همان روزهای اول و دوم به راه می‌افتند.
این دسته‌ها مجموعه‌ای از مردان، جوانان و کودکانی هستند که معمولاً در دو ردیف یا دسته عزاداری سازمان می‌یابند که برای نشانه عزادار بودن پیراهن سیاه معمولی یا کمی بلند پوشیده و برخی نیز دستمال سیاهی به نام (باش قره سی) بر سر می‌بندند.
دسته‌های عزاداری زنجیرزنی پس از آرایش و تشکیل دسته‌ها و قبل از حرکت به سوی خیابان‌های اصلی شهر در کوچه‌های محلات و مقابل مسجد محله زنجیر زنی می‌کنند. در روستاها هم، عزاداران با توجه به کوچک بودن مکان و بافت روستایی در کوچه‌ها به عزاداری می‌پردازند. خانواده‌ها و افرادی که طی این ایام نذر و حاجتشان قبول شده باشد، صبح روز تاسوعا برای دسته‌های زنجیر زنی صبحانه می‌دهند، که اغلب شامل نان و پنیر یا کره و عسل است.
تعزیه خوانی و شبیه خوانی، برپایی سفره‌های نذری، قربانی گوسفند پای دستجات عزاداری، برگزاری مجالس عزا با سخنرانی سخنرانان در خصوص فلسفه قیام حسینی از دیگر آیین‌هایی که مردم این دیار همه ساله همزمان با ماه محرم به خصوص دهه اول برگزار می‌کنند.
>>نهضت حسینی مکتب مقاومت در برابر ظلم است
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر آذربایجان‌غربی با توصیف نهضت حسینی به‌عنوان «مکتبی ماندگار در مبارزه با ظلم»، بر نقش این قیام در ترویج فرهنگ ایثار و پایداری تأکید کرد و آن را الگویی زنده برای مقاومت در برابر ستم دانست.
حجت‌الاسلام عباسعلی مؤمن در گفت و گوی رسانه‌ای با تأکید بر اهمیت نهضت حسینی در ترویج ارزش‌های ایثار و شهادت، این نهضت را فراتر از یک واقعه تاریخی خواند و آن را یک مکتب فکری و عملی دانست که پایه‌های مقاومت و پایداری را در برابر ظلم و ستم شکل داده است.
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر آذربایجان غربی عنوان کرد: نهضت حسینی (ع) همواره الهام‌بخش پیروان خود بوده و با تاکید بر فداکاری، عشق به حقیقت و مقاومت، زمینه‌ساز شکل‌گیری فرهنگی پایدار در جامعه ما است.
وی افزود: این نهضت نقش مهمی در حفظ و تقویت روحیه ایثارگری در میان مردم دارد و همچون چراغ راهی برای نسل‌های آینده عمل می‌کند.
حجت الاسلام مؤمن به اهمیت گسترش فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه اشاره کرد و گفت: زنده نگه داشتن یاد و آرمان‌های شهدای عزیز از طریق آموزش مستمر، ترویج الگوهای مثبت و افزایش آگاهی‌های عمومی، از ضروریات جامعه امروز است.
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر آذربایجان‌غربی با بیان اینکه زنده نگه داشتن آرمان‌های شهدا، موجب تقویت انسجام ملی و حفظ هویت فرهنگی می‌شود تصریح کرد: ترویج فرهنگ ایثار و شهادت باید در تمامی عرصه‌های فردی و اجتماعی نهادینه شود و همه اقشار جامعه به‌ویژه جوانان با شناخت صحیح این ارزش‌ها، در مسیر تحقق آنها گام بردارند.
حجت الاسلام مؤمن اضافه کرد: ستاد امر به معروف و نهی از منکر به‌عنوان نهادی فرهنگی و تربیتی، برنامه‌های متنوعی را در راستای گسترش این فرهنگ برگزار می‌کند تا نهضت حسینی همچنان زنده و پویا باقی بماند و پیام آن به نسل‌های آینده منتقل شود.
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر آذربایجان‌غربی خاطرنشان کرد: نهضت حسینی با شعارهای عدالت‌خواهانه و مبارزه با ظلم، امروز بیش از هر زمان دیگری در مسیر تحقق اهداف خود قرار دارد و باید این پیام به نسل‌های آینده به بهترین شکل منتقل شود.
>>برگزاری سوگواره بصیرت عاشورایی در ۱۷ بقعه متبرکه آذربایجان غربی
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان غربی گفت: سوگواره بصیرت عاشورایی در ماه‌های محرم و صفر در ۱۷ بقعه متبرکه و امامزاده شاخص استان اجرا می‌شود.
حجت الاسلام ناصر جوانبخت در این زمینه اظهار کرد: این طرح در سه بازه زمانی شامل دهه اول محرم، ایام اربعین و دهه آخر صفر در امامزادگان سطح یک و دو استان برگزار می‌شود.
وی افزود: برای اجرای این برنامه‌ها، ۱۰ نفر از روحانیون و مبلغین از سوی مرکز اعزام مبلغ سازمان اوقاف به استان اعزام شده‌اند که در ایام اجرای طرح، در کنار زائران، مجاوران و عزاداران حسینی در بقاع حضور خواهند داشت.
حجت الاسلام جوانبخت با اشاره به برنامه‌های محوری این سوگواره خاطرنشان کرد: همایش‌های شیرخوارگان حسینی، «احلی من العسل»، «رهروان زینبی»، تجمع نوجوانان عاشورایی و جلسات سخنرانی با حضور خطبای برجسته از جمله بخش‌های متنوع این طرح است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان غربی با بیان اینکه بقاع شاخص استان همچنین میزبان مراسم بزرگداشت شهدای مقاومت در جنگ ۱۲ روزه غزه و یادواره سرداران شهید بوده‌اند، گفت: در طول برگزاری این طرح، با بهره‌گیری از موقوفات مرتبط با عزاداری حضرت سیدالشهدا، بیش از ۲۲ هزار وعده غذای نذری بین عزاداران توزیع شده است.