محمدرضا محمدی فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان و رئیس >>مرکز تحقیقات روان‌پزشکی در گفتگو با>> خبرنگار مهر >>در رابطه با تأثیر روانی حملات اخیر رژیم صهیونی بر روان افراد به‌خصوص کودکان، نکاتی را متذکر شد و گفت: در شرایط بحرانی >>ناشی از جنگ، اضطراب، >>نگرانی و افسردگی از شایع‌ترین پیامدهای روانی هستند که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. جنگ همانند بلایای طبیعی مانند زلزله یا سیل، یکی از سخت‌ترین رویدادهایی است که ممکن است در زندگی افراد رخ دهد، >>اما با >>توجه به ماهیت درگیری‌ها، تنش و استرس >>ناشی از آن بسیار بیشتر است.
وی ادامه داد: در جریان اتفاقات اخیر در تهران و سایر شهرها، بیش از ۹۰ درصد صداهای شنیده‌شده مربوط به سامانه‌های پدافند هوایی داخلی بوده است، نه اصابت مستقیم موشک‌های دشمن؛ صدای این سامانه‌ها برای مقابله با تهدیدهای احتمالی و دور نگه‌داشتن پرنده‌های دشمن طراحی شده و به ندرت مربوط به انفجار مستقیم بمب یا موشک است؛ بنابراین، آگاهی‌بخشی به کودکان و نوجوانان درباره منشأ این صداها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش اضطراب آن‌ها داشته باشد.
>>۱۲ علامت شایع اضطراب روانی در دوران جنگ و بحران‌ها
محمدی اذعان کرد: >>نگرانی و اضطراب مداوم، استرس‌های پی‌درپی به‌ویژه تحت تأثیر جنگ روانی و رسانه‌ای دشمن که با انتشار اخبار غیرواقعی و هدفمند، قصد ایجاد وحشت عمومی دارد، احساس بی‌قراری و تنش جسمانی، کاهش تمرکز و اختلال در حافظه، خستگی مداوم و ضعف جسمی که >>ناشی از ترشح بیش‌ازحد هورمون‌های استرس، فوبیای مرگ یعنی ترس اغراق‌شده از مردن یا آسیب‌دیدن، به‌ویژه در کودکان، پرخاشگری یا انزواطلبی، علائم جسمی >>ناشی از اضطراب مانند سردرد، سرگیجه، اختلالات گوارشی، تکرر ادرار و تپش قلب، اختلال خواب یعنی بی‌خوابی، بیداری مکرر، افسردگی و غمگینی، حملات >>پانیک (وحشت) یعنی بروز ناگهانی علائم شدید اضطرابی مانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق شدید و ترس از مرگ، که معمولاً بدون علت خارجی رخ می‌دهد و ظرف چند دقیقه فروکش می‌کند و اختلال روانی پس از سانحه (PTSD) یعنی در صورت عدم درمان اضطراب حاد طی یک ماه، ممکن است علائم به اختلالی مزمن تبدیل شوند که نیاز به درمان تخصصی دارد.
>>درمان به‌موقع
این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان اظهار داشت: اضطراب‌های شدید اگر در یک ماه اول پس از حادثه درمان نشوند، ممکن است به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل >>شده و تا دو سال ادامه یابند. درمان در مراحل اولیه بسیار مؤثرتر بوده و معمولاً با مشاوره، روان‌درمانی و در برخی موارد با دارو قابل کنترل است.
وی توصیه کرد: شناخت و پذیرش این علائم، گام نخست در حفظ سلامت روانی جامعه در بحران‌هایی مانند جنگ، زلزله یا >>سیل است. بنابراین ایجاد آرامش ذهنی از طریق اطلاع‌رسانی صحیح، حمایت روانی خانوادگی و مراجعه به متخصصان، می‌تواند زمینه‌ساز عبور >>ایمن از دوران بحرانی باشد.
>>راهکار برای مقابله با اضطراب و استرس در دوران جنگ
محمدی در ادامه گفت: حفظ آرامش فردی و رسیدگی به نیازهای کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای باید در اولویت قرار گیرد. این گروه‌ها بیشتر در معرض آثار مخرب روانی جنگ هستند. مراقبت مناسب، به کاهش فشار روانی و احساس امنیت کمک می‌کند.
>>ایجاد فضای آرام و حمایتی در خانه
این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان تصریح کرد: محیط خانوادگی باید مکانی برای کاهش تنش باشد. والدین با حفظ آرامش، حمایت عاطفی و گفتگو با فرزندان در حد فهم آن‌ها، نقش مهمی در کاهش اضطراب کودکان ایفا می‌کنند. صادقانه صحبت کردن درباره شرایط و پاسخ به سوالات کودکان در چارچوبی قابل درک، از راهکارهای مؤثر روانی است.
>>تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی
محمدی بیان کرد: تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، دعا و ذکر، یا حتی نوشتن احساسات در دفترچه شخصی، از ابزارهای ساده >>اما مؤثر در کاهش اضطراب و تنش هستند.
مشورت با متخصصان سلامت روان
وی افزود: در صورت شدت گرفتن علائم مانند بی‌خوابی، بی‌قراری، اختلال تمرکز یا بروز حملات >>پانیک، مشاوره با >>روان‌پزشک یا روان‌شناس ضروری است. اختلالات >>ناشی از جنگ، اگر زود درمان شوند، به‌راحتی قابل کنترل هستند.
>>انجام تمرینات آرام‌سازی (>>ریلکسیشن)
این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان متذکر شد: تکنیک‌هایی نظیر تنفس عمیق (دم ۴ ثانیه، نگه‌داشتن ۴ ثانیه، بازدم آرام) باعث کاهش تنش‌های جسمانی می‌شوند. انجام این تمرینات چند نوبت در روز توصیه می‌شود.
>>تمرین آگاهی ذهنی (>>مایندفولنس)
وی تاکید داشت: توجه آگاهانه به محیط پیرامون، مثلاً دقت به پنج چیز که می‌بینید، چهار صدا که می‌شنوید، سه چیزی که لمس می‌کنید، دو بویی که استشمام می‌کنید و یک طعمی که می‌چشید، ذهن را از افکار منفی خارج می‌کند.
>>عدم تأخیر در درمان حملات وحشت (>>پانیک)
محمدی ادامه داد: در صورت بروز علائم حملات >>پانیک مانند تپش قلب ناگهانی، تنگی نفس یا احساس مرگ، مراجعه فوری به >>روان‌شناس یا روان‌پزشک ضروری است. این علائم با >>دارو و مشاوره قابل کنترل هستند.
>>زندگی در لحظه؛ نه گذشته نه آینده
وی مطرح کرد: اضطراب آینده، یکی از منابع اصلی نگرانی است. به جای فکر کردن به «اگر» >>های احتمالی و سناریوهای آینده، تمرکز بر لحظه اکنون و بهره‌گیری از فرصت‌های مثبت، مسیر مناسبی برای حفظ آرامش روانی است.
>>آگاهی از نقش افکار در اضطراب
این فوق تخصص روان‌پزشکی کودکان و نوجوانان توصیه کرد: آموزش اینکه افکار منفی چگونه می‌توانند اضطراب را تقویت کنند، و جایگزینی آن‌ها با واقع‌نگری، یکی از تکنیک‌های شناخت‌درمانی برای کاهش استرس جنگی است.
>>اضطراب قابل درمان است
محمدی در پایان >>خاطر نشان کرد: اضطراب >>ناشی از جنگ و بحران، در صورت شناسایی و درمان زودهنگام، کاملاً قابل کنترل است. متخصصان توصیه می‌کنند که افراد به جای انکار یا سرکوب احساسات خود، به‌صورت آگاهانه و علمی برای کاهش آن اقدام کنند. بازگشت به زندگی روتین، تقویت روابط اجتماعی، بهره‌گیری از تکنیک‌های آرام‌سازی و مراجعه به مشاور، مهم‌ترین ابزارهایی هستند که مسیر عبور از بحران را هموار می‌کنند.