سه‌شنبه، 09 اردیبهشت، 1404

رمضان های قدیم بجنورد؛ مقابله خوانی و رسم طبل زنی سحرگاهی

>>>>خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: ماه رمضان تا چند دهه قبل برای مردم شبیه نوروز بود. با آداب و رسوم خاصی که از آخرین روزهای شعبان شروع می‌شد و تا وقتی نقاره‌چی عید فطر را اعلام می‌کرد، ادامه داشت.

>>در ماه رمضان بهترین و مرغوب مرغوب‌ترین>> خوار و بار بود، با نازل‌ترین قیمت‌ها به دکان‌ها می‌رفت و برکت به خانه مردم راه باز می‌کرد.>> از آخرین روزهای شعبان، پیشواز شروع می‌شد. زن‌ها خانه را تمیز می‌کردند، آذوقه و خوار و بار می‌خریدند و مردها به غبارروبی مساجد می‌رفتند.

>>خانه تکانی برای استقبال از ماه رمضان

>>پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان شمالی به آداب و رسوم بجنوردی‌ها برای استقبال از ماه مبارک رمضان می‌پردازد و می‌گوید: در گذشته یک هفته مانده به آغاز ماه مبارک رمضان زن‌های بجنوردی گرد و غبار از خانه‌هایشان می‌گرفتند و فرش‌ها را می‌شستند و مردها هم در محله‌ای که حسینیه و مسجد بود برای نظافت و مرتب کردن آنجا آستین همت بالا می‌دادند.

>>قاسم مهرنیا ادامه می‌دهد: در ایام ماه مبارک رمضان عالم برجسته‌ای از مشهد برای موعظه مردم یک ماه در بجنورد بیتوته می‌کرد.

>>وی به رسم مقابله خوانی اشاره و عنوان می‌کند: ختم دسته جمعی قرآن و مقابل هم نشستن موقع قرآن خوانی را در بجنورد قدیم مقابله خوانی می‌گفتند که برای زن‌ها هرروز از صبح تا اذان ظهر انجام می‌شد و مردها بعد از افطار در مساجد و حسینیه‌ها مقابله خوانی داشتند و در یک ماه قرآن را ختم می‌کردند.

>>شلیک توپ و طبل زنی

>>این شاعر آئینی خراسان شمالی ادامه می‌دهد: در ایام ماه مبارک رمضان‌های گذشته مردم ساعت سحر و زمان افطار را با صدای توپ ارتش متوجه می‌شدند و در محله‌های پای توپ، ۱۷ شهریور و پادگان (خیابان صیاد شیرازی کنونی) زمان افطار و سحر توپ شلیک می‌شد.

>>مهرنیا بابیان اینکه صدای توپ سحر با افطار متفاوت بود، می‌گوید: صدای توپ سحر یعنی از خوردن امساک کنید و صدای توپ افطار یعنی زمان باز کردن روزه فرا رسیده است.

>>وی اضافه می‌کند: در ایام گذشته زمان سحر>> ۳ بار با آهنگ خاصی طبل زن‌هایی در کوچه و خیابان بر طبل می‌کوبیدند و معنای آهنگ اولشان این بود؛ پیرزن پا شو>> پلو دم کن. صدای کوبیدن طبل دوم که به ترکی می‌گفتند دیگ را پایین بیاور و سحری بخور و صدای کوبیدن به طبل سوم یعنی زمان خوردن سحری تمام شده است.

>>مهرنیا به رسم دیگر بجنوردی‌ها در ایام ماه مبارک رمضان اشاره و تاکید می‌کند: بعد از افطار و آداب نماز و موعظه در مساجد مردم به قهوه‌خانه‌ها می‌رفتند و باهم بازی‌هایی مثل کچه کچه که به آن گل یا پوچ می‌گفتند یا درنا بازی می‌کردند.

>>تعزیه خوانی فتاح

>>این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان شمالی به مراسم احیای شب‌های قدر می‌پردازد و اظهار می‌کند: از شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در مساجد نمازهای مستحبی هزار رکعتی خوانده می‌شد که با تسبیح آن را شمارش می‌کردند.

>>مهرنیا می‌گوید: روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان و شهادت حضرت علی (ع) هیئت‌های بجنوردی به سمت امام زاده سید عباس بن موسی بن جعفر (ع) دسته روی می‌کردند.

>>وی می‌افزاید: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعزیه خوانی قنبر غلام مولا علی (ع) با عنوان فتاح در محوطه معصوم زاده برگزار می‌شد که مدتی اجرای آن ممنوع شد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نسخه فتاح با عنوان جوان مرد قصاب اجرا می‌شود.

>>مهرنیا عنوان می‌کند: در ماه مبارک رمضان‌های قدیم حمام‌های عمومی شهر شبانه روز باز بودند و بجنورد ۷ حمام عمومی داشت که متأسفانه اکنون این آثار قدیمی تخریب شده است و اینجا تنها شهری است که دیگر حمام عمومی ندارد.

>>وی می‌افزاید: اگر در سالی ماه مبارک رمضان با نوروز تقارن داشت مردم بعد از افطار به دید و بازدیدها می‌رفتند.

>>جای برخی از رسوم زیبای ماه مبارک رمضان در گذشته‌های دور در این ایام بسیار خالی است که نقل آن برای نسل جدید بسیار جذاب است.

1 ماه پیش

دسته‌بندی‌ها