>>خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عربزاده: ۲۱ فوریه روز جهانی زبان مادری، فرصتی ارزشمند برای یادآوری اهمیت زبان‌هایی است که هرچند ممکن است جمعیت کمی به آن‌ها سخن بگویند، اما حامل هویت، تاریخ و فرهنگ ملت‌ها و جوامع مختلف هستند.
در این روز جهانی، پرداختن به زبان‌ها و گویش‌های محلی ایران اهمیت دوچندانی می‌یابد؛ زبان‌هایی که هر یک بخشی از تنوع زبانی و فرهنگی کشور ما را تشکیل می‌دهند. در این میان، زبان >>خارگی، زبان بومی مردم جزیره >>خارگ در خلیج فارس، نمونه‌ای شاخص از گنجینه‌های زبانی است که نیازمند توجه و حفاظت است.
زبان >>خارگی تنها یک گویش محلی نیست؛ بلکه صدایی زنده از دل تاریخ جزیره >>خارگ است. جزیره‌ای که قرن‌ها در مسیر تجارت دریایی و ارتباطات فرهنگی ایران با دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و شرق آفریقا قرار داشته و در دوره‌های مختلف تاریخی، نقشی کلیدی در تبادلات منطقه‌ای ایفا کرده است.
از منظر تاریخی، >>خارگ در دوره‌های مختلفی همچون دوران هخامنشیان، ساسانیان و دوره اسلامی، اهمیت راهبردی خود را حفظ کرده است. حضور پرتغالی‌ها و هلندی‌ها در قرون گذشته و رقابت‌های استعماری بر سر تسلط بر مسیرهای تجاری خلیج فارس نیز بر بافت زبانی >>خارگ تأثیر گذاشته است.
زبان >>خارگی در دل خود ردپای این تاریخ پرفراز و نشیب را حفظ کرده و به‌عنوان زبانی زنده، روایتگر بخشی از تعاملات تاریخی و فرهنگی منطقه است.
>>زبانی >>خارگی تلفیقی از تاریخ و فرهنگ
یکی از کارشناسان حوزه زبان و ادب فارسی به >>خبرنگار مهر گفت: از منظر علمی، زبان >>خارگی به‌دلیل موقعیت خاص جزیره >>خارگ، تحت تأثیر زبان‌ها و گویش‌های متعددی قرار گرفته است.
حسن رضایی اضافه کرد: در این زبان می‌توان نشانه‌هایی از فارسی باستان و میانه، واژگان عربی و تأثیرات زبانی ناشی از ارتباطات تجاری با هند و شرق آفریقا را مشاهده کرد.
وی ادامه داد: برخی اصطلاحات و ساختارهای زبانی >>خارگی یادگار دوره‌هایی است که >>خارگ بخشی از شبکه تجاری دریایی بزرگ‌تری بود.
این نویسنده حوزه ادبیات افزود: زبان >>خارگی با واژگان منحصربه‌فرد و تلفظ‌های خاص خود، نقشه‌ای زنده از تحولات زبانی جنوب ایران را پیش چشم ما می‌گذارد.
وی بیان کرد: برای زبان‌شناسان، این زبان همچون آزمایشگاهی طبیعی است که می‌توان در آن تأثیرات زبانی ناشی از تجارت، مهاجرت و استعمار را مشاهده و تحلیل کرد.
>>زبان مادری ستون هویت و حافظه فرهنگی
روز جهانی زبان مادری یادآور این حقیقت است که هر زبان محلی، بیش از مجموعه‌ای از کلمات و قواعد دستوری است. زبان مادری هر جامعه حامل حافظه تاریخی، هویت فرهنگی و شیوه‌های خاص نگاه به جهان است. زبان >>خارگی نیز چنین نقشی را برای مردم جزیره >>خارگ ایفا می‌کند.
ضرب‌المثل‌ها، داستان‌های محلی، ترانه‌های بومی و حتی نحوه بیان احساسات و باورهای مردم >>خارگ، همگی در بستر زبان >>خارگی شکل گرفته‌اند.
این زبان به مردم >>خارگ احساس تعلق می‌دهد و آنان را به سرزمین مادری و پیشینه تاریخی‌شان پیوند می‌دهد. در واقع، زبان >>خارگی آیینه‌ای است که فرهنگ و جهان‌بینی خاص مردم این جزیره را بازتاب می‌دهد.
>>ضرورت حفاظت از زبان >>خارگی
یکی از ساکنان جزیره >>خارگ به خبرنگار مهر گفت: با وجود ارزش‌های زبانی و فرهنگی، زبان >>خارگی همچون بسیاری از زبان‌ها و گویش‌های محلی، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است.
حیدر گشتاسب ادامه داد: گسترش زبان‌های رسمی و غالب، تأثیر رسانه‌ها و فضای مجازی، مهاجرت و تغییر سبک زندگی، همگی عواملی هستند که تهدیدی برای پویایی زبان >>خارگی محسوب می‌شوند.
وی افزود: از منظر علمی، هر زبان محلی حاوی داده‌هایی ارزشمند درباره روندهای تاریخی مهاجرت، تجارت و تعاملات فرهنگی است. از دست رفتن زبان >>خارگی، به معنای از دست رفتن بخشی از داده‌های زبانی است که می‌تواند سرنخ‌هایی درباره تحولات تاریخی منطقه خلیج فارس به ما بدهد.
گشتاسب بیان کرد: ضروری است که برای حفظ این زبان ارزشمند، اقداماتی همچون مستندسازی واژگان و قواعد زبان >>خارگی، آموزش آن در مدارس جزیره، تولید محتوای فرهنگی و رسانه‌ای به زبان >>خارگی و برگزاری جشنواره‌های فرهنگی صورت گیرد.
وی افزود: همچنین حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه زبان‌شناسی و مردم‌شناسی می‌تواند به حفظ و احیای این گویش کمک کند.
>>نکوداشت زبان >>خارگی
لطف‌الله علی‌پور رئیس شورای اسلامی شهر >>خارگ در گفتگو با خبرنگار مهر از برگزاری سومین نکوداشت زبان >>خارگی در این جزیره خبر داد.
وی با تأکید بر اهمیت پاسداشت زبان و فرهنگ بومی >>خارگ اظهار داشت: زبان >>خارگی، بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی این جزیره است و برگزاری این نکوداشت، فرصتی برای حفظ، معرفی و انتقال آن به نسل‌های آینده خواهد بود.
علی‌پور با اشاره به برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این رویداد افزود: در این نکوداشت، پژوهشگران، هنرمندان و علاقه‌مندان به فرهنگ بومی گرد هم خواهند آمد تا در قالب سخنرانی‌ها، نمایش‌ها و برنامه‌های ویژه، به بررسی جایگاه زبان >>خارگی و راهکارهای حفظ و ترویج آن بپردازند.
رئیس شورای شهر >>خارگ همچنین از حمایت و همکاری دستگاه‌های اجرایی و فرهنگی برای برگزاری هرچه بهتر این مراسم قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که این رویداد، گامی مؤثر در راستای حفظ میراث ناملموس جزیره >>خارگ باشد.
روز جهانی زبان مادری به ما یادآوری می‌کند که تنوع زبانی بخشی از ثروت فرهنگی بشریت است. هر زبان و گویش محلی دریچه‌ای منحصربه‌فرد به جهان است و نابودی هر یک از آن‌ها، به معنای بسته شدن یک پنجره به بخشی از تجربه انسانی است.
زبان >>خارگی، به‌عنوان زبان بومی جزیره >>خارگ، حامل بخشی از هویت و تاریخ جنوب ایران است. در کنار اهمیت اقتصادی و استراتژیک >>خارگ، زبان و فرهنگ مردم آن نیز بخشی از میراث فرهنگی ما است که باید حفظ شود. اگر امروز برای پاسداشت زبان >>خارگی گام برنداریم، فردا شاید تنها در صفحات کتاب‌های تاریخی و مطالعات زبان‌شناختی ردپایی از آن باقی بماند.
پاسداری از زبان >>خارگی، پاسداری از هویت، تاریخ و فرهنگ خلیج فارس است؛ هویتی که همچون مرواریدی در دل این آب‌ها می‌درخشد و سزاوار آن است که برای نسل‌های آینده حفظ شود.