به گزارش >>خبرگزاری تسنیم از بیرجند، اکنون، در روزگاری که رسانه‌ها در میان گرداب اطلاعات، سرعت و گاه بی‌هویتی سرگردان‌اند، بازگشت به اندیشه‌های ناب مشعل‌داران مسیر رسانه و ستارگان پرفروغ آسمان علم ارتباطات، بیش از هر زمان دیگری ضروری به‌نظر می‌رسد؛ آنانی که با نگاه ژرف‌اش به ارتباط، رسانه و انسان، افقی فراتر از فناوری و خبر را پیش چشم ما گشودند و آگاهی، آزادی و مسئولیت، سه‌ضلع بنیادین ارتباط انسانی را برای ما به امانت نهادند. از این میان، در تاریخ معاصر ایران، کمتر چهره‌ای را همچون روشنگری بی ادعا مثل دکتر کاظم معتمدنژاد می‌توان یافت که نقش او در پایه‌گذاری و بالندگی یک رشته علمی تا این اندازه بنیادین و گسترده باشد.
دکتر معتمدنژاد، زادهٔ اردیبهشت 1313 در خراسان جنوبی است. زادگاه او روستای مورد در 36 کیلومتری شهر بیرجند، خود یکی از خاستگاه‌های دانایی و فرهنگ در شرق ایران است؛ شهری که در دل کویر، با روحی سرشار از علم و فضیلت که چهره‌های نامدار علمی، فرهنگی و دینی بسیاری را به ایران هدیه داده است. نهادهایی چون مدرسه شوکتیه که از نخستین مدارس نوین ایران بود و فضای فرهنگی‌ای که در آن کتاب، گفتگو و خردورزی ارج داشت، بستری فراهم ساختند تا او از همان کودکی با علم و تفکر انس گیرد. شاید همین پیشینه بود که بعدها او را در مسیر علمی‌اش ثابت‌قدم‌تر، ریشه‌دارتر و به سرنوشت ایران فرهنگی وفادارتر ساخت. در کوچه‌پس‌کوچه‌های همین شهر بود که بذر دانایی در جان معتمدنژاد جوان کاشته شد. با آن‌که بخش بزرگی از زندگی علمی دکتر معتمدنژاد در پایتخت و محافل بین‌المللی گذشت، اما ریشه‌های فکری و عاطفی‌اش با زادگاهش، بیرجند، و فرهنگ اصیل خراسان جنوبی، پیوندی ژرف و ماندگار داشت.
معتمدنژاد، بی‌تردید، پدر علم ارتباطات ایران است؛ مردی که در دل سال‌هایی پر فراز و نشیب، بذر دانش ارتباط را در خاک فرهنگ ایران کاشت و درختی تناور از آگاهی و بینش را به‌بار آورد. او را باید پایه‌گذار رشته روزنامه‌نگاری و علوم ارتباطات در دانشگاه تهران و مؤسس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانست. کسی که با طراحی سرفصل‌ها، ترجمه متون علمی و تربیت استاد، زیرساخت آموزش رسمی ارتباطات را در ایران پایه‌ریزی کرد و کتاب‌هایش چون حقوق ارتباط جمعی، جامعه‌شناسی وسایل ارتباط جمعی و وسایل ارتباط جمعی و توسعه ملی، هنوز از منابع پایه در این رشته‌اند. اما شاید مهم‌تر از همه این‌ها، تأکید او بر «حقوق ارتباطی بود مفهومی که هم‌زمان با جریان‌های جهانی، به رسانه نگاهی انسانی، مسئولانه و اخلاق‌محور می‌داد.
او همواره به نقش رسانه‌های محلی در هویت‌سازی و توسعه متوازن مناطق کم‌برخوردار باور داشت. این نگاه، الهام‌بخش شماری از اهالی رسانه در خراسان جنوبی شد تا با پشتوانه اندیشه‌های او، مطبوعات محلی را از سطح اطلاع‌رسانی ساده فراتر برده و به تریبون‌های فرهنگی، آموزشی و انتقادی تبدیل کنند. به برکت میراث علمی او، شماری از شاگردان و پیروان فکری‌اش در این خطه، کوشیدند رسانه را نه به‌مثابه ابزاری تجاری، بلکه به‌مثابه نهاد آگاهی‌بخش و مردم‌محور بازتعریف کنند.
معتمدنژاد پس از سال‌ها خدمت بی‌وقفه در عرصه آموزش و پژوهش، در 23 آذر 1394 در سن 77 سالگی در تهران درگذشت. او که با روحی بلند و اندیشه‌ای ماندگار در جامعه علمی و رسانه‌ای ایران شناخته می‌شد، در حالی این دنیای فانی را ترک کرد که هنوز بسیاری از پروژه‌های علمی و فرهنگی‌اش نیمه‌تمام بود. علت فوت او، بیماری سرطان بود که مدت‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرد، اما هرگز مانع از پیگیری اهداف علمی و آموزشی‌اش نشد. فقدان او نه‌تنها برای خانواده‌اش، بلکه برای تمامی دلسوزان علم و رسانه، یک ضایعه بزرگ بود، اما اندیشه‌هایش همچنان راهنمای نسل‌های جدید در حوزه ارتباطات و رسانه خواهند بود.
اینک راهی که او آغاز کرده، همچنان ادامه دارد؛ در کلاس‌های درس، در تحریریه‌های کوچک شهرهای دور و در ذهن کسانی که باور دارند رسانه باید زبان مردم و حافظ حقیقت باشد. برای ما، اهالی خراسان جنوبی، نام دکتر معتمدنژاد نه فقط یک افتخار علمی، بلکه میراثی فرهنگی است که باید آن را شناخت، پاس داشت و به نسل‌های آینده سپرد.
نسرین کاری، فعال رسانه‌ای خراسان جنوبی
انتهای پیام/ 257