به گزارش خبرنگار اجتماعی >>خبرگزاری تسنیم، در عصر جهانی‌شدن اقتصاد، توانمندی در بازارهای بین‌المللی نیازمند همکاری‌های گسترده بین شرکت‌ها و نهادهای فناور است. در این میان، شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان راهبران توسعه فناوری و نوآوری نقش کلیدی در افزایش صادرات غیرنفتی و ارتقاء رقابت‌پذیری کشور در سطح جهانی دارند.
با این حال، بسیاری از این شرکت‌ها به دلیل کوچک بودن مقیاس عملیات خود در مواجهه با چالش‌های متعددی در زمینه صادرات قرار می‌گیرند. بنابراین، تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی به عنوان یک راهکار مناسب برای افزایش قدرت رقابتی، تسهیل دسترسی به بازارهای بین‌المللی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های مشترک پیشنهاد شده است.
کنسرسیوم به معنای اتحادی است که به طور موقت یا بلندمدت بین چند شرکت اغلب بدون ادغام کامل برای دستیابی به یک هدف مشترک ایجاد می‌شود. در حوزه صادرات محصولات دانش‌بنیان، کنسرسیوم‌ها می‌توانند به صورت شبکه‌های همکاری‌کننده شکل بگیرند که در آن شرکت‌های کوچک و متوسط با همکاری یکدیگر و بهره‌گیری از منابع مشترک، توانایی ورود به بازارهای جهانی را پیدا کنند.
این نوع ساختارها اجازه می‌دهند تا شرکت‌هایی که به تنهایی نمی‌توانند به اندازه کافی برای ورود به بازارهای بزرگ اقدام کنند، از طریق تجمیع منابع، دانش و تخصص، در بازارهای هدف حضور موثری داشته باشند.
تشکیل یک کنسرسیوم صادراتی فرآیندی چندمرحله‌ای است که شامل جلسات مقدماتی، ارزیابی نقاط قوت و ضعف، تصمیم‌گیری برای عضویت، تأمین حمایت مالی و ساختاردهی می‌شود. در مرحله اول، جلساتی برای آشنایی شرکت‌ها با یکدیگر و تبادل اطلاعات درباره اهداف، فرآیندها و مزایای تشکیل کنسرسیوم برگزار می‌شود.
این جلسات فرصتی برای ساختن اعتماد و ایجاد تعاملات اولیه بین اعضای آینده کنسرسیوم فراهم می‌کند. در مرحله بعدی، شرکت‌ها باید نقاط قوت و ضعف خود را در زمینه‌های مختلف از جمله توانایی تولید، دانش فنی، تجربه صادراتی و منابع مالی ارزیابی کنند. این مرحله به شناسایی شکاف‌های موجود و برنامه‌ریزی برای پوشش آنها کمک می‌کند. سپس، پس از آشنایی کامل با موقعیت‌ها و امکانات موجود، هر شرکت به طور مستقل تصمیم می‌گیرد که آیا در کنسرسیوم شرکت می‌کند یا خیر.
این آزادی انتخاب اطمینان می‌دهد که تمامی اعضا به طور اختیاری و با انگیزه در فرآیند شرکت دارند. در نهایت، لازم است منابع مالی لازم برای تأسیس رسمی و اجرای فعالیت‌های صادراتی تأمین شود. این می‌تواند از طریق کمک‌های دولتی، سرمایه‌گذاری مشترک اعضا یا همکاری با نهادهای مالی انجام شود.
ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان مزایای متعددی دارد. اولین مزیت، افزایش قدرت رقابتی است؛ زیرا با تجمیع منابع و توانمندی‌های افراد، کنسرسیوم‌ها قادر به ارائه محصولات و خدمات با کیفیت بالاتر و قیمت رقابتی‌تری هستند. همچنین، این ساختارها با تقسیم ریسک‌های مرتبط با ورود به بازارهای بین‌المللی، مدیریت چالش‌ها را آسان‌تر می‌کنند و این موضوع به کاهش ریسک‌های مرتبط با صادرات کمک می‌کند.
کنسرسیوم‌ها همچنین می‌توانند با استفاده از شبکه‌های بین‌المللی و ارتباطات گسترده، دسترسی به بازارهای هدف را تسهیل کنند. علاوه بر این، شرکت‌های کوچک می‌توانند از تجربیات و دانش فنی شرکت‌های بزرگتر درون کنسرسیوم بهره‌مند شوند و این موضوع به بهبود کیفیت و بهره‌وری منجر می‌شود.
با وجود تمامی مزایا، تشکیل و مدیریت یک کنسرسیوم صادراتی بدون چالش نیست. مهمترین موانع شامل دینامیک قدرت، عدم تعهد و هماهنگی، تنوع در اهداف و پیچیدگی مدیریتی است. در کنسرسیوم‌هایی که شرکت‌های با اندازه‌های مختلف عضویت دارند، ممکن است یک یا چند شرکت غالب شوند و تصمیم‌گیری‌ها تحت تأثیر قدرت آنها قرار گیرد.
این موضوع می‌تواند باعث نارضایتی دیگر اعضا و کاهش همکاری شود. همچنین، عدم تعهد کافی برخی اعضا به اهداف مشترک و عدم هماهنگی در اجرای برنامه‌ها می‌تواند موجب شکست کنسرسیوم شود. لذا ضروری است تا الزامات و مسئولیت‌های هر عضو از قبل مشخص شده و به صورت قانونی تضمین شود.
گاهی اوقات اهداف شرکت‌ها با یکدیگر تداخل دارد. در این مواقع، مدیریت کنسرسیوم باید بتواند اهداف عمومی را تعریف کند و موانع تعارض منافع را برطرف کند. همچنین، مدیریت یک کنسرسیوم شامل هماهنگی بین چندین شرکت، مدیریت منابع مشترک و ارتباط با بازارهای مختلف است که نیازمند ساختاری قوی و نظام‌مند است.
برای غلبه بر این چالش‌ها، لازم است تعارض منافع را مدیریت کرد، تعهد و مشارکت اعضا را تقویت کرد و ارتباطات مؤثر را تقویت کرد. با تدوین قوانین داخلی مشخص و شفاف، می‌توان از تعارض منافع جلوگیری کرد. ایجاد انگیزه‌های مشترک و اعلام شفاف مزایای همکاری می‌تواند به افزایش تعهد اعضا کمک کند. همچنین، برقراری ارتباطات منظم و شفاف بین اعضا از طریق جلسات دوره‌ای، سیستم‌های اطلاع‌رسانی الکترونیکی و مدیریت تخصصی می‌تواند به حل مسائل و افزایش هماهنگی کمک کند.
در مجموع، تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی یک استراتژی هوشمندانه برای تقویت حضور شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در بازارهای جهانی است. این نوع شبکه‌های همکاری‌کننده نه تنها به افزایش قدرت رقابتی و کاهش ریسک‌های صادراتی کمک می‌کنند، بلکه امکان به اشتراک گذاشتن دانش، تجربه و منابع را فراهم می‌کنند.
با این حال، موفقیت کنسرسیوم‌ها به مدیریت صحیح چالش‌های داخلی، ایجاد ساختارهای قوی و تعهد واقعی اعضا بستگی دارد. با برنامه‌ریزی دقیق، اجرای منسجم و همکاری مؤثر، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های بزرگ شرکت‌های دانش‌بنیان خود برای توسعه صادرات غیرنفتی و ارتقاء جایگاه خود در عرصه بین‌المللی بهره ببرد.
شرکت‌های دانش‌بنیان ایران با وجود ظرفیت‌های علمی و فناورانه بالا، در مسیر دستیابی به بازارهای جهانی با موانع متعددی مواجه هستند. یکی از این موانع، نااطمینانی اقتصادی است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی از سرمایه‌گذاری و گسترش فعالیت‌های خود در بخش‌های نوآورانه خودداری کنند.
همچنین، تحریم‌های بین‌المللی، مشکلات لجستیکی و تفاوت‌های فرهنگی و زبانی در بازارهای مقصد نیز از دیگر چالش‌های موجود در این حوزه محسوب می‌شوند. در این شرایط، تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی می‌تواند راهکاری کارآمد برای غلبه بر این موانع باشد. این شبکه‌های همکاری‌کننده نه تنها امکان دسترسی به منابع و دانش مشترک را فراهم می‌کنند، بلکه با ایجاد یک بستر منسجم، می‌توانند ریسک‌های مرتبط با ورود به بازارهای بین‌المللی را کاهش دهند و به افزایش قدرت رقابتی شرکت‌ها کمک کنند.
علاوه بر این، کنسرسیوم‌ها می‌توانند در زمینه برندسازی بین‌المللی نیز نقش اساسی ایفا کنند. در این زمینه، توجه به هویت فرهنگی ایران اسلامی و هماهنگی آن با سلیقه و نیازهای مصرف‌کنندگان در بازارهای جهانی امری ضروری است. استفاده از رسانه‌های دیجیتال، تعامل با اینفلوئنسرهای محلی و حضور در رویدادهای فرهنگی فرصت‌های مناسبی برای معرفی محصولات دانش‌بنیان ایرانی فراهم کرده است.
با این حال، حضور در بازارهای جهانی بدون وجود یک برنامه استراتژیک و منسجم برندسازی با چالش‌های متعددی همراه است. این شامل تفاوت‌های فرهنگی، تنوع قوانین داخلی کشورهای مقصد و حفظ ثبات برند در بازارهای مختلف است. برای غلبه بر این چالش‌ها، برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از داده‌های تحلیلی، همکاری با متخصصان محلی و اجرای استراتژی‌های منسجم برندسازی ضروری است.
در این میان، اهمیت شبکه‌سازی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی و تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی برجسته می‌شود. این نوع همکاری نه تنها به افزایش قدرت رقابتی و کاهش ریسک‌های صادراتی کمک می‌کند، بلکه امکان به اشتراک گذاشتن دانش، تجربه و منابع را فراهم می‌کند.
با این حال، موفقیت کنسرسیوم‌ها به مدیریت صحیح چالش‌های داخلی، ایجاد ساختارهای قوی و تعهد واقعی اعضا بستگی دارد. با برنامه‌ریزی دقیق، اجرای منسجم و همکاری مؤثر، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های بزرگ شرکت‌های دانش‌بنیان خود برای توسعه صادرات غیرنفتی و ارتقاء جایگاه خود در عرصه بین‌المللی بهره ببرد.
وحید ضرغامی؛ دبیر هیئت اندیشه‌ورز بازارسازی برای شرکت‌های دانش‌بنیان با رویکرد بین‌المللی
انتهای پیام/