گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ پنجاه‌وسومین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز شنبه 30 فروردین ماه 1404 ضبط و منتشر شد.
در ماه‌های اخیر، شمال سوریه شاهد دو روند جدی مذاکراتی میان بازیگران اصلی این منطقه بوده است. نخستین روند، مربوط به مذاکرات میان دولت دمشق و نیروهای قسد است که به توافقی موسوم به «توافق جولانی–عبدی» انجامید. این توافق در ماه فوریه میان مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای قسد، و محمد جولانی، رئیس دولت موقت سوریه، امضاء شد و هم‌اکنون در مراحل اجرایی قرار دارد.
براساس این توافق، هیئتی اجرایی تشکیل شده است تا مفاد مورد توافق را پیگیری و عملیاتی کند. در نخستین مرحله از اجرای این توافق، نیروهای قسد از مناطق شرقی حلب عقب‌نشینی کردند و نیروهای وابسته به دولت دمشق که مورد حمایت ترکیه قرار دارند نیز از منطقه سد تشرین عقب نشستند. این جابه‌جایی‌ها باعث شده تا حد زیادی آرامش به مناطق شمالی سوریه بازگردد و مذاکرات تقسیم قدرت در منطقه آغاز شود. در این راستا، «حسین سلامه» به عنوان مسئول پیشبرد مفاد توافق از سوی دولت دمشق انتخاب شده و مذاکراتی نیز درباره چگونگی ساماندهی نظام آموزشی در منطقه در حال انجام است.
با روند مذکور، رأس‌العین و تل‌ابیض مجدداً تحت کنترل نیروهای اسد قرار گرفت و ارتباط منطقه حسکه با عین‌العرب (کوبانی) برقرار شد و گسست پیشین میان مناطق کردی رفع گردید. در مقابل، نیروهای کرد از مناطق ریف غربی و شرقی دیرالزور و رقه عقب‌نشینی کردند و کنترل این مناطق به دست نیروهای عرب سپرده شد؛ مناطقی که عمده جمعیت آنها عرب‌زبان بود و همواره محل مناقشه بین طرفین محسوب می‌شد. در این بین کردها همچنان بر مطالبات فدرالی، خواسته‌های فرهنگی، رسمیت یافتن زبان کردی و مشارکت در دولت انتقالی دمشق تأکید دارند.
مظلوم عبدی، سرکرده نیروهای سوریه دمکراتیک (قسد) در مصاحبه‌ای اعلام نمود که آمریکا مشوق اصلی این توافق بوده و با اعمال فشار و نگرانی از روابط میان کردها و دولت انتقالی، زمینه‌ساز این تحول شده است. همچنین فشارها تنها متوجه کردها نبوده و دولت موقت سوریه نیز از برخی خواسته‌های حداکثری خود عقب‌نشینی کرده است.
روند دوم، مربوط به مذاکرات میان دولت ترکیه و نیروهای کرد با میانجیگری آمریکا است. گزارش‌ها حاکی از پیشرفت ملموس در این مذاکرات است و گفته می‌شود آمریکا نقش اصلی را ایفا می‌کند و فرانسه نیز در مراحل ابتدایی برای یکپارچه‌سازی مواضع نیروهای کردی نقش داشته است. طی این فرایند، ترکیه از پیش‌شرط‌های خود مبنی بر اخراج کامل نیروهای پ‌ک‌ک عقب‌نشینی کرده و مقرر شده این نیروها هیچ‌گونه فعالیت نظامی در مناطق تحت کنترل قسد نداشته باشند. در مقابل، ترکیه حملات و فشارهای نظامی خود را کاهش داده و حتی بسته اقتصادی به قسد ارائه کرده است و به دنبال الگویی مشابه با روابط فعلی خود و اقلیم کردستان عراق است. آنکارا اعلام کرده با خودمختاری مخالفتی ندارد، اما فعالیت‌هایی که تهدیدی علیه منافعش باشد را نخواهد پذیرفت.
نقش آمریکا در هر دو روند مذاکراتی پررنگ بوده و هم‌اکنون ایالات متحده و فرانسه در تلاش هستند تا ثبات سیاسی و توازن قوا را در شمال سوریه برقرار کنند و زمینه خروج خود را از منطقه مهیا سازند. اصلی‌ترین نگرانی آمریکا همچنان امنیت منطقه به ویژه در سایه بازگشت مجدد داعش و خلأ قدرت ناشی از خروج این کشور است.
انتهای پیام/