به گزارش سرویس سلامت خانواده پایگاه خبری ساعدنیوز، گیاه پاغازه یا غازیاغی (نام علمی: Falcaria vulgaris)، از گیاهان دارویی بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae)، به دلیل خواص درمانی متعدد و کاربردهای گسترده در طب سنتی و مدرن، توجه بسیاری از پژوهشگران و علاقه‌مندان به سلامتی را به خود جلب کرده است. این گیاه علفی و چندساله که به دلیل شکل برگ‌هایش شبیه به پای غاز نام‌گذاری شده، در مناطق مختلف ایران، به‌ویژه در غرب کشور مانند کرمانشاه و لرستان، به‌صورت خودرو رشد می‌کند. در این مقاله، با استناد به منابع معتبر علمی و طب سنتی، به بررسی خواص بی‌نظیر پاغازه، نحوه مصرف و نکات احتیاطی آن می‌پردازیم تا شما را با این گیاه معجزه‌آسا آشنا کنیم.
class="r-font-large">>مشخصات گیاه پاغازه
پاغازه گیاهی چندساله با ارتفاع تقریبی 20 تا 70 سانتی‌متر است که برگ‌های بیضی‌شکل و دراز و گل‌های سفید یا صورتی به‌صورت چتر دارد. این گیاه در اواخر بهار به بازار عرضه می‌شود و به دلیل طعم تلخ و گس، به‌عنوان سبزی خوراکی یا دارویی مصرف می‌شود. طبیعت پاغازه در طب سنتی گرم و خشک است و به همین دلیل، برای افراد با مزاج سرد و تر توصیه می‌شود.
class="r-img-ratio">>
class="r-font-large">>خواص درمانی گیاه پاغازه در طب سنتی و علم مدرن
بهبود مشکلات گوارشی و زخم معده
پاغازه به دلیل ترکیبات فعال زیستی مانند فلاونوئیدها و آلکالوئیدها، اثرات ضدالتهابی و محافظتی بر مخاط معده دارد. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که عصاره این گیاه می‌تواند در درمان التهاب روده، زخم معده و کولیت روده مؤثر باشد. در طب سنتی نیز جوشانده برگ‌های پاغازه برای رفع مشکلات گوارشی توصیه شده است.
افزایش اشتها
یکی از برجسته‌ترین خواص پاغازه، تحریک اشتها در افرادی است که از بی‌اشتهایی رنج می‌برند. دمنوش یا جوشانده برگ‌های این گیاه به دلیل طعم گس و ترکیبات محرک، می‌تواند به بهبود اشتها کمک کند. برای این منظور، مصرف دمنوش پاغازه به‌صورت روزانه توصیه می‌شود.
تصفیه‌کننده خون و خاصیت ضدعفونی‌کننده
در طب سنتی، پاغازه به‌عنوان یک تصفیه‌کننده خون شناخته می‌شود. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در این گیاه به دفع سموم از بدن کمک کرده و خاصیت ضدعفونی‌کننده آن برای پیشگیری از عفونت‌ها مفید است. دمنوش پاغازه برای این منظور بسیار مؤثر است.
تسکین دردهای مفصلی
برای تسکین دردهای مفصلی، می‌توان از ضماد برگ‌های خشک‌شده یا ریشه پاغازه استفاده کرد. کافی است برگ‌ها یا ریشه را له کرده، با آب جوش مخلوط کنید تا خمیری غلیظ به دست آید، سپس آن را روی محل درد بمالید. این روش در طب سنتی برای کاهش التهاب و درد مفاصل بسیار توصیه شده است.
درمان مشکلات تنفسی
افرادی که از آسم یا گرفتگی صدا رنج می‌برند، می‌توانند آب برگ‌های تازه پاغازه را با شیر مخلوط کرده و مصرف کنند. همچنین، دمنوش این گیاه برای دفع خلط و رفع گلو درد چرکی مؤثر است.
تقویت قلب و عروق
مطالعات علمی نشان داده‌اند که عصاره پاغازه اثرات گشادکننده عروق و تقویت‌کننده قلب دارد. این ویژگی می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند.
درمان زخم‌های پوستی
عصاره پاغازه به دلیل خواص التیام‌بخش، در درمان زخم‌های پوستی و ضایعات پوستی مؤثر است. ضماد برگ‌های پاغازه می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کند.
سایر خواص
ادرارآور: پاغازه به دفع سنگ کلیه و بهبود مشکلات ادراری کمک می‌کند.
شیرافزا: این گیاه در طب سنتی برای افزایش شیر مادران شیرده توصیه شده است.
درمان پیسی (ویتیلیگو): در برخی منابع طب سنتی، پاغازه برای درمان بیماری پیسی استفاده شده است
class="r-font-large">>شیوه‌های مصرف گیاه پاغازه
دم‌کرده یا چای پاغازه: برگ‌های خشک‌شده را در آب جوش دم کنید و برای تصفیه خون، تحریک اشتها یا رفع مشکلات گوارشی مصرف کنید.
جوشانده: برگ‌ها یا ریشه گیاه را بجوشانید و برای درمان زخم معده یا مشکلات کلیوی استفاده کنید.
ضماد موضعی: برگ‌های له‌شده یا جوشانده غلیظ پاغازه را برای تسکین درد مفاصل یا بهبود زخم‌های پوستی روی محل مورد نظر بمالید.
خام: برگ‌های تازه پاغازه به‌عنوان سبزی در غذا یا سالاد مصرف می‌شود، اما به دلیل طعم تلخ، بهتر است با مواد دیگر ترکیب شود
class="r-img-ratio">>
موارد منع مصرف و احتیاط‌ها
بارداری: مصرف پاغازه در دوران بارداری به دلیل خطر سقط جنین ممنوع است.
کلیه‌های ضعیف: افرادی که مشکلات کلیوی دارند باید از مصرف بیش از حد پاغازه خودداری کنند، زیرا ممکن است باعث تحریک یا تشدید مشکل شود.
مصرف بیش از حد: زیاده‌روی در مصرف پاغازه می‌تواند منجر به یرقان، زردی پوست یا تحریکات پوستی شود.
میوه پاغازه: مصرف میوه این گیاه به دلیل احتمال عقیم‌کنندگی توصیه نمی‌شود.
برای جلوگیری از عوارض، بهتر است پاغازه را با مواد سرد مانند ماست مصرف کنید تا طبیعت گرم و خشک آن متعادل شود.
class="r-font-large">>چگونه پاغازه را تهیه کنیم؟
پاغازه به‌صورت خودرو در اواخر بهار در بازارهای محلی به‌ویژه در غرب ایران عرضه می‌شود. همچنین می‌توانید بذر آن را از مناطق گرمسیری تهیه کرده و در باغچه کشت کنید. برای مصرف دارویی، بهتر است از عطاری‌های معتبر یا فروشگاه‌های مورد تأیید وزارت بهداشت خرید کنید.
class="r-img-ratio">>
class="r-font-large">>جمع‌بندی
گیاه پاغازه با خواص بی‌نظیر خود در درمان مشکلات گوارشی، افزایش اشتها، تصفیه خون، تسکین دردهای مفصلی و تقویت قلب، یکی از گنجینه‌های طب سنتی ایران است. با این حال، مصرف آن باید با احتیاط و تحت نظر متخصص طب سنتی انجام شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری گردد. این گیاه نه‌تنها در طب سنتی بلکه در تحقیقات علمی نیز به‌عنوان یک داروی گیاهی مؤثر شناخته شده است. با افزودن پاغازه به رژیم غذایی یا برنامه درمانی خود، می‌توانید از فواید این گیاه معجزه‌آسا بهره‌مند شوید.