دوشنبه، 19 خرداد، 1404

حکایت هفت پیکر قصه‌ای تاریخی از نظامی گنجوی / قسمت اول: سرآغاز بهرام و ماجرای قصر خورنق + ویدئو

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر ساعدنیوز، «هفت‌پیکر» یا «بهرام‌نامه» یا «هفت‌گنبد»، چهارمین منظومه‌ی نظامی از نظر ترتیب زمانی و یکی از دو شاهکار او (همراه با خسرو و شیرین) از لحاظ کیفیت است. نظامی چهارمین منظومه‌ی خود، هفت‌پیکر، را تقریباً در سال 593 قمری به پایان رساند.
آغاز و نیز انجام منظومه گویای این نکته است که نظامی آن را به خواهش «علاءالدین کرپ ارسلان»، از پادشاهان سلجوقی، سروده است. این منظومه را نظامی به روزگار پیری ساخته است. تجربه‌ی سالیان و تفکر والای نظامی، فهم و تحلیل قوانین و ضوابط جامعه‌ی بشری و تعمیم نتایج حاصل از آن را برای او امکان‌پذیر کرده است.
این منظومه را از نظر ساختار کلی و روال داستانی می‌توان به دو بخش متمایز تقسیم کرد:
بخش اول و آخر کتاب که درباره‌ی رویدادهای مربوط به «بهرام پنجم ساسانی» از ولادت تا مرگ رازگونه‌ی او، که برپایه روایتی تاریخ‌گونه است. نظامی قهرمان اول اثر خود (بهرام) را فرمان‌روایی دانا، هوشیار، خردمند، جوان‌مرد و دادگستر، پرحرارت و خوش‌بین تصویر می‌کند. برای نمایان کردن همه‌ی جهات شخصیت بهرام، برخی تمثال‌های کمکی متضاد با او را نیز در منظومه می‌آورد. یکی از این تمثال‌ها، «یزدگرد»، پادشاه ساسانی و پدر بهرام گور، است. این فرمان‌روا در افسانه‌های مشرق‌زمین در سیمای فرمان‌روایی ستمگر و ظالم تجسم یافته است.
بخش دیگر، بخش میانی اثر است که مرکب از هفت حکایت یا اپیزود از زبان هفت همسر او و از زمره‌ی حکایات عبرت‌انگیزی است که دختران پادشاهان هفت اقلیم (مطابق تقسیم قدما) برای بهرام نقل می‌کنند. بهرام پس از آگاهی‌یافتن از خبر مرگ پدر، بر تخت پادشاهی می‌نشیند و فرمان می‌دهد مهندسی زبردست و ماهر به نام «شیده» هفت کوشک و گنبد باشکوه بسازد و آن‌گاه هر یک از دختران پادشاه هفت اقلیم را در یکی از آن کاخ‌ها جای می‌دهد و هر روز هفته در یکی از آن گنبدها به نشاط و شادی می‌پردازد و دختر پادشاه برای بهرام داستانی می‌سراید.
برای سرودن هفت پیکر، نظامی «بحر خفیف ممتد مسدس مخبون» مقطع را برگزیده است. هفت‌پیکر از نظر شکل و شیوه‌ی هنری منظومه‌ای است که براساس مایه و محتوایی پیچیده سروده شده است. این منظومه آمیزه‌ای از جنبه‌ی حماسی و غنایی است، بدین معنی که بخش هفت گنبد روح غنایی و تخیل رمانتیک دارد؛ ولی بخش تاریخ‌گونه، اگرچه سعی شاعر بر ترسیم چهره‌ای حماسی برای بهرام بوده، آمیزه‌ای از جنبه‌ی حماسی و عناصر غنایی است.
هفت‌پیکر از گذشته، یکی از مضمون‌های اصلی نگارگری‌های ایرانی–هندی بوده ‌است.

منبع: یوتیوب


برای مطالب سبک زندگی در خوشه خبر کلیک کنید

7 ساعت پیش

دسته‌بندی‌ها