به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، قرص مبندازول (Mebendazole) یکی از موثرترین داروهای ضد انگل است که برای درمان عفونت‌های ناشی از کرم‌های روده‌ای مانند کرمک، کرم گرد ، کرم قلاب‌دار و کرم شلاقی استفاده می‌شود. این دارو با مهار جذب گلوکز توسط انگل‌ها، باعث تخریب میکروتوبول‌های سیتوپلاسمی و در نهایت مرگ انگل می‌شود. در این مقاله، به بررسی دقیق میزان و نحوه مصرف قرص مبندازول، موارد احتیاط، عوارض جانبی و نکات کلیدی برای استفاده ایمن از این دارو می‌پردازیم. اطلاعات ارائه‌شده بر اساس منابع علمی معتبر مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مقالات پزشکی تأییدشده تنظیم شده است.
موارد مصرف قرص مبندازول
مبندازول به‌عنوان یک داروی ضد کرم با طیف وسیع، برای درمان عفونت‌های انگلی زیر تجویز می‌شود:
کرمک (انتروبیاز): شایع‌ترین عفونت انگلی در کودکان و بزرگسالان، با علائمی مانند خارش مقعدی.
کرم گرد (آسکاریاز): عفونتی که عمدتاً روده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
کرم قلاب‌دار و شلاقی: عفونت‌هایی که ممکن است باعث کم‌خونی یا مشکلات گوارشی شوند.
تریشینوز، کاپیلاریاز و سایر عفونت‌های انگلی: در موارد خاص و با دوزهای متفاوت.
همچنین، مبندازول برای درمان عفونت‌های ناشی از چند نوع کرم به‌صورت هم‌زمان نیز مؤثر است.
class="r-img-ratio">>
میزان و نحوه مصرف قرص مبندازول
میزان مصرف مبندازول بسته به نوع عفونت، سن بیمار و شدت بیماری متفاوت است. این دارو به‌صورت قرص جویدنی 100 میلی‌گرمی یا 500 میلی‌گرمی عرضه می‌شود و نیازی به مصرف ناشتا یا رژیم غذایی خاص ندارد. با این حال، مصرف با غذاهای چرب می‌تواند جذب دارو را افزایش دهد و اثربخشی آن را بهبود بخشد.
دوز مصرف برای بزرگسالان و کودکان بالای 2 سال
عفونت کرمک (انتروبیاز):
دوز استاندارد: 100 میلی‌گرم (یک قرص) به‌صورت تک‌دوز.
تکرار درمان: در صورت تداوم عفونت، دوز دوم پس از 2 تا 3 هفته توصیه می‌شود.
نکته مهم: برای جلوگیری از عفونت مجدد، تمام اعضای خانواده باید به‌صورت هم‌زمان درمان شوند. شستشوی لباس‌ها و رختخواب نیز ضروری است.
عفونت کرم گرد، قلاب‌دار، شلاقی و تریکوسترونژیلوس:
دوز استاندارد: 100 میلی‌گرم، دو بار در روز (صبح و عصر) به مدت 3 روز.
تکرار درمان: در صورت لزوم، درمان پس از 2 تا 3 هفته تکرار می‌شود.
سایر عفونت‌های انگلی (مانند تریشینوز یا کاپیلاریاز):
دوزهای بالاتر و دوره‌های طولانی‌تر (مانند 200-400 میلی‌گرم، 3 بار در روز به مدت چند روز تا چند هفته) ممکن است تحت نظر پزشک تجویز شود.
دوز مصرف برای کودکان
کودکان بالای 2 سال: دوز مشابه بزرگسالان است (100 میلی‌گرم تک‌دوز برای کرمک یا 100 میلی‌گرم دو بار در روز به مدت 3 روز برای سایر کرم‌ها).
کودکان زیر 2 سال: مصرف مبندازول توصیه نمی‌شود، مگر با تجویز پزشک و بر اساس وزن کودک.
نحوه مصرف
روش مصرف: قرص مبندازول باید جویده شود یا خرد شده و با غذا مخلوط گردد. می‌توان آن را با یا بدون غذا مصرف کرد. برای کودکان خردسال که نمی‌توانند قرص را بجوند، می‌توان قرص را در 2-3 میلی‌لیتر آب حل کرد تا به‌صورت توده نرم بلعیده شود.
نکته: مصرف با غذاهای چرب (مانند لبنیات یا غذاهای روغنی) جذب دارو را افزایش می‌دهد، به‌ویژه در درمان عفونت‌های شدید یا کیست‌های انگلی
موارد احتیاط و منع مصرف
قبل از مصرف مبندازول، توجه به موارد زیر ضروری است:
بارداری و شیردهی:
مبندازول در دسته C بارداری قرار دارد و ممکن است برای جنین خطرناک باشد. در مطالعات حیوانی، خطر سقط جنین و ناهنجاری‌های جنینی گزارش شده است. مصرف در سه‌ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود، مگر در موارد ضروری و با نظر پزشک.
اطلاعات محدودی درباره انتقال مبندازول به شیر مادر وجود دارد. در دوران شیردهی، مصرف دارو باید با احتیاط و تحت نظر پزشک باشد.
بیماری‌های کبدی:
افراد مبتلا به مشکلات کبدی باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند، زیرا ممکن است نیاز به تنظیم دوز یا آزمایش‌های دوره‌ای کبدی داشته باشند.
حساسیت دارویی:
در صورت داشتن حساسیت به مبندازول یا سایر داروهای بنزیمیدازول (مانند آلبندازول)، از مصرف آن خودداری کنید.
تداخلات دارویی:
مبندازول با داروهایی مانند سایمتیدین (افزایش غلظت مبندازول در خون) یا کاربامازپین (کاهش اثربخشی مبندازول) تداخل دارد. تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید
class="r-img-ratio">>
عوارض جانبی قرص مبندازول
مبندازول معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شود، اما ممکن است عوارض جانبی زیر رخ دهد:
شایع: درد شکمی، اسهال، نفخ، تهوع و استفراغ.
نادر: واکنش‌های حساسیتی (بثورات جلدی، کهیر، آنژیوادم)، هپاتیت، کاهش گلبول‌های سفید (نوتروپنی) یا مشکلات خونی در دوزهای بالا یا مصرف طولانی‌مدت.
در صورت بروز علائم جدی مانند تب، گلو درد، خونریزی غیرعادی یا ضعف شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تفاوت مبندازول با مترونیدازول
مبندازول و مترونیدازول هر دو برای درمان عفونت‌ها استفاده می‌شوند، اما کاربرد و مکانیسم اثر متفاوتی دارند. مبندازول برای کرم‌های روده‌ای مؤثر است، در حالی که مترونیدازول بیشتر برای عفونت‌های باکتریایی (مانند عفونت‌های دستگاه گوارش یا واژینال) و برخی انگل‌های تک‌یاخته‌ای (مانند ژیاردیا) تجویز می‌شود. این دو دارو نباید به‌صورت هم‌زمان مصرف شوند، مگر با تجویز پزشک، زیرا ممکن است تداخل دارویی ایجاد کنند.
نکات کلیدی برای مصرف ایمن
بهداشت فردی: برای جلوگیری از عفونت مجدد، شستشوی مرتب دست‌ها، لباس‌ها و رختخواب ضروری است. همچنین، میوه‌ها و سبزیجات باید قبل از مصرف کاملاً شسته شوند.
پیگیری درمان: در صورت عدم بهبود علائم پس از 3 هفته، آزمایش مدفوع یا مشاوره با پزشک برای بررسی نیاز به دوز دوم توصیه می‌شود.
نگهداری دارو: قرص مبندازول را در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد، دور از نور و رطوبت و خارج از دسترس کودکان نگهداری کنید.
مصرف خودسرانه ممنوع: مصرف مبندازول بدون تشخیص دقیق نوع انگل ممکن است بی‌اثر یا مضر باشد. حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید
جمع‌بندی
قرص مبندازول یک داروی ایمن و مؤثر برای درمان عفونت‌های کرمی روده‌ای است که با دوز مناسب و رعایت نکات بهداشتی می‌تواند نتایج مطلوبی داشته باشد. برای مصرف صحیح، حتماً با پزشک مشورت کنید و از مصرف خودسرانه پرهیز کنید. با رعایت دستورالعمل‌های ارائه‌شده و توجه به بهداشت فردی، می‌توانید از عفونت‌های انگلی پیشگیری کرده و درمان مؤثری داشته باشید.