به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، قرص مارولین (Marvelon)، یکی از داروهای ضد بارداری خوراکی ترکیبی است که به طور گسترده‌ای در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قرص حاوی دو هورمون زنانه، دزوژسترول (یک پروژستین سنتتیک) و اتینیل استرادیول (یک استروژن سنتتیک) است که با مکانیسم‌های مختلف، از بارداری جلوگیری می‌کند. علاوه بر پیشگیری از بارداری، مارولین ممکن است در درمان برخی مشکلات هورمونی و تنظیم چرخه قاعدگی نیز کاربرد داشته باشد. در این مقاله به بررسی جامع میزان و نحوه مصرف، فواید، عوارض جانبی و نکات مهم در خصوص قرص مارولین خواهیم پرداخت.
قرص مارولین چیست و چگونه عمل می‌کند؟
مارولین یک قرص ضد بارداری مونوفازیک است؛ به این معنی که تمام قرص‌های فعال در بسته حاوی دوز یکسانی از هورمون‌ها هستند. مکانیسم اصلی عمل این قرص شامل موارد زیر است:
مهار تخمک‌گذاری: هورمون‌های موجود در مارولین با سرکوب ترشح هورمون‌های گونادوتروپین (LH و FSH) از غده هیپوفیز، از رشد کامل تخمک و آزاد شدن آن از تخمدان جلوگیری می‌کنند.
تغییر مخاط دهانه رحم: این قرص باعث افزایش غلظت مخاط دهانه رحم می‌شود، که عبور اسپرم را دشوار می‌سازد.
نازک کردن پوشش داخلی رحم (اندومتر): تغییر در اندومتر رحم، شرایط را برای لانه گزینی تخمک بارور شده نامناسب می‌کند.
class="r-img-ratio">>
موارد مصرف قرص مارولین
اصلی‌ترین کاربرد مارولین، پیشگیری از بارداری است. اما این قرص می‌تواند در موارد دیگری نیز تحت نظر پزشک تجویز شود، از جمله:
تنظیم دوره‌های قاعدگی نامنظم (آمنوره)
درمان قاعدگی‌های دردناک (دیسمنوره)
کاهش خونریزی شدید قاعدگی (هایپرمنوره)
درمان آکنه ولگاریس (جوش)
کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) مانند نفخ، سردرد و نوسانات خلقی
کنترل برخی از کیست‌های تخمدان
درمان هیرسوتیسم (رشد موهای زائد) و هایپرآندروژنیسم (افزایش هورمون‌های مردانه)
کمک به کنترل کم‌خونی ناشی از خونریزی شدید قاعدگی
میزان و نحوه مصرف قرص مارولین
قرص مارولین معمولاً در دو نوع بسته 21 تایی و 28 تایی در دسترس است. نحوه مصرف هر دو نوع به شرح زیر است:
قرص 21 تایی (بسته فعال):
باید روزانه یک قرص به مدت 21 روز متوالی و در زمان ثابت (مثلاً هر شب قبل از خواب یا صبح بعد از صبحانه) مصرف شود.
پس از اتمام 21 قرص، به مدت 7 روز مصرف قرص قطع می‌شود. در این 7 روز، معمولاً خونریزی قاعدگی (خونریزی ترک دارو) رخ می‌دهد.
پس از اتمام 7 روز وقفه، بسته جدیدی از قرص‌ها شروع می‌شود، حتی اگر خونریزی قاعدگی به پایان نرسیده باشد.
قرص 28 تایی (21 قرص فعال و 7 قرص پلاسبو/یادآور):
در این نوع بسته، 21 قرص اول حاوی هورمون فعال هستند و 7 قرص آخر (معمولاً با رنگ متفاوت) قرص‌های یادآور یا پلاسبو هستند که فاقد ماده فعال دارویی‌اند.
باید روزانه یک قرص به مدت 28 روز متوالی و در زمان ثابت مصرف شود.
با مصرف قرص‌های پلاسبو در 7 روز پایانی، خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد.
بلافاصله پس از اتمام 28 قرص، بسته جدیدی از قرص‌ها شروع می‌شود و هیچ وقفه‌ای وجود ندارد.
class="r-img-ratio">>
نکات مهم در شروع مصرف
شروع در روز اول قاعدگی: بهترین زمان برای شروع مصرف مارولین، روز اول قاعدگی (اولین روز خونریزی) است. در این صورت، محافظت از بارداری از همان روز اول شروع می‌شود.
شروع در روزهای 2 تا 5 قاعدگی: اگر مصرف قرص در روزهای 2 تا 5 قاعدگی شروع شود، لازم است برای 7 روز اول مصرف قرص، از یک روش پیشگیری از بارداری اضافی (مانند کاندوم) استفاده شود.
بعد از زایمان یا سقط جنین: معمولاً توصیه می‌شود مصرف مارولین 21 تا 28 روز پس از زایمان یا سقط جنین در سه ماهه دوم آغاز شود. در صورت شروع دیرتر، استفاده از روش حمایتی برای 7 روز اول ضروری است.
عدم مصرف هورمونی قبلی: اگر در ماه گذشته از هیچ روش پیشگیری از بارداری هورمونی استفاده نکرده‌اید، طبق دستورالعمل‌های بالا عمل کنید.
انتقال از سایر قرص‌های ضد بارداری: برای انتقال از سایر قرص‌ها، باید پس از اتمام قرص‌های فعال بسته قبلی، بدون وقفه، مصرف مارولین را شروع کنید.
فراموشی مصرف قرص مارولین
فراموشی مصرف قرص، اثربخشی آن را کاهش می‌دهد. بسته به زمان فراموشی، اقدامات متفاوتی لازم است:
فراموشی یک قرص (کمتر از 12 ساعت از زمان معمول):
قرص فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید.
قرص بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید.
نیازی به روش پیشگیری اضافی نیست و اثربخشی حفظ می‌شود.
فراموشی یک قرص (بیش از 12 ساعت از زمان معمول) یا دو قرص یا بیشتر:
در هفته اول (قرص‌های 1 تا 7):
قرص فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید (حتی اگر مجبور شدید دو قرص را همزمان بخورید).
قرص‌های بعدی را طبق روال معمول ادامه دهید.
برای 7 روز آینده، از یک روش پیشگیری اضافی (مانند کاندوم) استفاده کنید.
اگر در 7 روز قبل از فراموشی یا در طول 7 روز پس از آن رابطه جنسی محافظت نشده‌ای داشته‌اید، احتمال بارداری وجود دارد و باید با پزشک مشورت کنید.
در هفته دوم (قرص‌های 8 تا 14):
قرص فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید (حتی اگر مجبور شدید دو قرص را همزمان بخورید).
قرص‌های بعدی را طبق روال معمول ادامه دهید.
معمولاً در این صورت نیاز به روش پیشگیری اضافی نیست، مگر اینکه بیش از دو قرص را فراموش کرده باشید یا قبل از فراموشی محافظت کافی نبوده باشد.
در هفته سوم (قرص‌های 15 تا 21):
قرص فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید (حتی اگر مجبور شدید دو قرص را همزمان بخورید).
قرص‌های باقی مانده از بسته فعلی را به اتمام برسانید.
هنگامی که بسته فعلی تمام شد، بلافاصله (بدون وقفه 7 روزه) بسته جدیدی را شروع کنید.
ممکن است در این ماه خونریزی قاعدگی نداشته باشید. در صورت عدم خونریزی برای دو دوره متوالی، با پزشک مشورت کنید.
همچنین برای 7 روز اول از بسته جدید، از یک روش پیشگیری اضافی استفاده کنید.
عوارض جانبی قرص مارولین
مانند تمام داروها، مارولین نیز می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، هرچند همه افراد آن‌ها را تجربه نمی‌کنند. برخی از عوارض شایع عبارتند از:
تهوع و استفراغ (معمولاً در ابتدای مصرف و با مصرف قرص همراه غذا یا هنگام خواب کاهش می‌یابد)
سردرد و میگرن
حساسیت یا درد سینه
لکه بینی یا خونریزی نامنظم (به ویژه در ماه‌های اول مصرف)
افزایش وزن یا کاهش وزن (هرچند تأثیر بر وزن در مارولین کمتر گزارش شده است)
تغییرات خلقی و کاهش میل جنسی
ترشحات واژن
تغییرات بینایی (به خصوص در مصرف‌کنندگان لنز تماسی)
عوارض جانبی جدی (نادر اما نیازمند مراجعه فوری به پزشک)
درد شدید در قفسه سینه، تنگی نفس (نشانه لخته خون در ریه)
سردردهای شدید و ناگهانی، مشکلات بینایی (نشانه سکته مغزی یا لخته خون در مغز)
درد، تورم یا قرمزی در ساق پا (نشانه لخته خون در ورید عمقی)
درد شدید شکم یا معده
زردی پوست و چشم (نشانه مشکلات کبدی)
تغییرات شدید در خلق و خو یا افسردگی شدید
موارد منع مصرف قرص مارولین
مصرف مارولین برای همه مناسب نیست. در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، نباید از این قرص استفاده کنید و باید با پزشک مشورت کنید:
سابقه یا وجود لخته خون در وریدها (DVT) یا شریان‌ها (مانند حمله قلبی، سکته مغزی)
سابقه یا وجود بیماری‌های عروق مغزی یا قلبی
بیماری‌های ارثی یا اکتسابی که خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهند (مانند مقاومت به پروتئین C فعال، کمبود آنتی‌ترومبین III، کمبود پروتئین C یا S)
سابقه میگرن با اورا (aura)
بیماری‌های کبدی شدید یا تومورهای کبدی
سرطان‌های وابسته به هورمون (مانند برخی سرطان‌های سینه یا رحم)
خونریزی واژینال غیر طبیعی و تشخیص داده نشده
بارداری یا شک به بارداری
فشار خون بالا و کنترل نشده
دیابت با عوارض عروقی
سیگار کشیدن، به خصوص در خانم‌های بالای 35 سال (افزایش شدید خطر عوارض قلبی-عروقی)
تداخلات دارویی
برخی داروها می‌توانند اثربخشی مارولین را کاهش دهند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. مهمترین آن‌ها عبارتند از:
برخی آنتی‌بیوتیک‌ها: مانند ریفامپین و گریزه و فولوین (ممکن است اثربخشی را کاهش دهند).
داروهای ضد صرع: مانند کاربامازپین، فنی توئین، فنوباربیتال.
داروهای ضد ویروس HIV: برخی از داروهای مورد استفاده در درمان HIV.
داروهای گیاهی: به خصوص علف چای (St. John's wort) که می‌تواند متابولیسم هورمون‌ها را افزایش داده و اثربخشی قرص را کاهش دهد.
سایر داروها: همیشه قبل از شروع مصرف هر داروی جدیدی، پزشک یا داروساز خود را در جریان مصرف مارولین قرار دهید.
نکات تکمیلی
مصرف همزمان با غذا: برای کاهش تهوع، می‌توانید قرص را همراه با غذا یا هنگام خواب مصرف کنید.
عدم محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی: قرص مارولین تنها از بارداری پیشگیری می‌کند و در برابر بیماری‌های مقاربتی (STI) از جمله HIV/ایدز محافظت نمی‌کند. برای پیشگیری از STIها، استفاده از کاندوم ضروری است.
مشاوره منظم با پزشک: لازم است به طور منظم با پزشک خود مشورت کنید تا از سلامت عمومی و مناسب بودن ادامه مصرف قرص اطمینان حاصل کنید.
نتیجه‌گیری
قرص مارولین یک روش موثر و ایمن برای پیشگیری از بارداری است که در صورت مصرف صحیح، می‌تواند مزایای جانبی دیگری مانند تنظیم قاعدگی و بهبود آکنه را نیز به همراه داشته باشد. با این حال، آگاهی از نحوه صحیح مصرف، عوارض جانبی احتمالی و موارد منع مصرف آن از اهمیت بالایی برخوردار است. همواره قبل از شروع مصرف هر دارویی، به خصوص داروهای هورمونی، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید تا مطمئن شوید این روش برای شما مناسب است و بهترین نتیجه را کسب کنید.