به گزارش سرویس هنر و رسانه ساعدنیوز، در روزهایی که بحث هزینه‌های تولید در سینمای ایران بیش از همیشه مطرح است، حضور چهره‌های باتجربه و مطلع می‌تواند به درک بهتر وضعیت موجود کمک کند. در همین راستا، فرزاد مؤتمن، کارگردان نام‌آشنای سینما، و احسان ظلی‌پور، تهیه‌کننده، با حضور در تلویزیون اینترنتی همشهری، از واقعیت‌های مالی پشت صحنه فیلم‌ها گفتند؛ از جمله سهم قابل توجه بازیگران از بودجه تولید و چالش‌هایی که تهیه‌کنندگان با آن روبه‌رو هستند.
در حال حاضر گران‌ترین بازیگر زن و مرد در سینمای ایران چه کسانی هستند؟
احسان ظلی‌پور:
نمی‌توانیم نام بازیگر خانم را به‌عنوان گران‌ترین بازیگر بیاوریم و برگ برنده اصلی که فیلم می‌فروشد، روی بازیگران مرد است که دستمزد تعیین می‌شود و این روزها پژمان جمشیدی با اقبال عمومی که دارد، گران‌ترین بازیگر است و البته برخی از بازیگران هم بازی نمی‌کنند؛ مانند گلزار که اگر بازی کند از جمشیدی بیشتر می‌گیرد.
گران‌ترین بخش فنی فیلم کدام بخش است؟ فیلمنامه، تدوین، فیلمبرداری، صحنه، لباس 50درصد هزینه تولید فیلم بخش فنی چطور خود را با این شرایط وفق می‌دهند؟
فرزاد مؤتمن: بالا رفتن بی‌رویه دستمزد بازیگران، یک شکاف عمیق اقتصادی را در داخل جامعه سینمایی به‌وجود آورده و به‌نظرم این خجالت‌آور است و حرفی برای گفتن باقی نمی‌گذارد.
احسان ظلی‌پور: فقط این موضوع نیست؛ به‌نظرم بستگی به شرایط هم دارد. ما در سینما کارگردان گران هم داریم، وقتی چند فیلمش به شکل مستمر می‌فروشد دستمزدش از بازیگر بالاتر می‌رود که می‌توانیم مسعود اطیابی را نام ببریم. در زمانی که کارگردان قرارداد می‌بندد، از فروش سهیم می‌شود؛ در پروژه‌هایی که فیلم خوب فروخته اطیابی از جمشیدی دستمزدش بیشتر شده اما در شرایط فعلی این موضوع خیلی متعادل نیست. دستمزد بازیگران فیلم به فیلم زیاد می‌شود و این در سینمای ایران باب شده است. اما وقتی کارگردانی در کار اولش در گیشه شکست می‌خورد، خیلی سخت می‌شود که کسی باز هم به سراغش بیاید و پیشنهاد فیلمسازی بدهد اما در مورد بازیگران این اتفاق نیفتاده است. درست است که براساس تورم موجود در کشور پیش می‌رویم، ولی این تورم در میان عوامل فنی موجود است اما خیلی به چشم نمی‌آیند؛ مگر اینکه در میان عوامل فنی شخص خاصی باشد.
زمانی می‌گفتند فیلمنامه را باید فلان کارگردان بسازد اما یک دهه است هر سناریو را هر کارگردانی می‌سازد و این موضوع اهمیت حضور یک کارگردان را تحت‌الشعاع قرار داده است؛ گران شدن تولید در تشخص سینمای ایران چه اندازه تأثیر گذاشته است؟
فرزاد مؤتمن: الان چند بحث در سینمای ایران وجود دارد؛ یکی دیجیتالی شدن سینماست و یک بحث دیگر، گرانی تولید است. سیاست‌هایی که سازمان سینمایی در 2دهه اخیر اعمال کرده، قدرت بیش از اندازه‌ای به تهیه‌کننده داده و اهمیت کارگردان را در پروژه کم‌رنگ کرده است؛ وقتی این ماجرا شروع شد که علیرضا رئیسیان مجبور شد از کانون کارگردانان خارج شود. رئیسیان ایستاده بود پای اینکه کارگردانان حقوق خود را به شکل همه جانبه داشته باشند. رفتن رئیسیان از مدیریت کانون کارگردان یک نقطه عطف بود. جایی کانون ضعیف شد حتی مردم عادی هم درک کردند که در پوسترها ناگهان در کنار اسم کارگردان، اسم تهیه‌کننده نیز نوشته شد و اسم‌شان کنار هم آمد. در این سال‌ها تحت عنوان جوان‌گرایی در کانون، بساطی شروع شده که در سال60 تا 70 فیلم تولید شود؛ اما کل فیلمی که شاید در یک سال اکران شود 50فیلم است. ما در حال حاضر فکر کنم بیش از 200فیلم سینمایی از دوران کرونا تا به امروز داریم که اکران نشده است. درست است که جامعه جوان است و باید جوان‌ها به عرصه فیلمسازی بیایند اما به این شکل، بحران ایجاد می‌شود. ما هر سال 40فیلمساز اولی داریم که فیلم می‌سازند؟ فیلم‌ها کجا می‌روند؟ از میان این انبوه کارگردان جوان چند نفر ادامه می‌دهند؟ همه اینها سینما را دچار بحران کرده است. در حال حاضر سینما به 2فیلم کمدی یا نوعی از درام که می‌گویند درام اجتماعی تقسیم شده؛ ژانری که ما آن را در این مملکت اختراع کرده‌ایم.
به‌طور مثال، اگر با 50میلیارد تومان فیلم ساخته و اکران شود، نخستین مانع برای اکران به لحاظ اقتصادی چیست؟
احسان ظلی‌پور: بخش مهم ماجرا در اکران است. از بیرون اینطور دیده می‌شود؛ فیلم ساخته شده 100میلیارد تومان فروخته و سود کرده و کارگردان فیلم بعدی را راحت می‌سازد اما در این سال‌ها اتفاقی که در زمان اکران می‌افتد و ضربه بزرگی به تهیه‌کننده می‌زند؛ هزینه تبلیغات است. تلویزیون بیننده ندارد و از سویی به‌خاطر سختگیری در پخش تیزر، کسی به سمتش نمی‌رود؛ بنابراین تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای صورت می‌گیرد. گروه تلویزیونی جم برای تبلیغ به شکل هفتگی و ماهانه پکیج دارد. به شکل هفتگی از 10هزار تا 20هزار دلار است. ماهانه 70هزار دلار هزینه تبلیغ(5تا 10میلیاردتومان) می‌دهد. پخش‌کننده 10درصد و سینمادار نصف هزینه را و 10درصد را هم صاحب فیلم برمی‌دارد. با هزینه تبلیغاتی که وجود دارد، حدود 20درصد از کل فیلم به صاحب فیلم می‌رسد. اگر 100میلیارد تومان فروخته شود، فقط 20میلیارد به صاحب فیلم می‌رسد. سال گذشته 62فیلم اکران شد، 8فیلم به سوددهی رسید. 5فیلم توانست هزینه تولید را از گیشه به‌دست بیاورد و مابقی ضرر کردند؛ فیلم‌های ارگانی هم فروش برایشان مهم نبود. با توجه به هزینه تولید، هر فیلمی که 60میلیاردتومان بفروشد با هزینه‌های فعلی ضرر کرده است. فکر نکنید پول زیاد به سرمایه‌گذاران رسیده است.