به گزارش سرویس تاریخ ساعدنیوز، جنگ جهانی دوم که در فاصله سال‌های 1939 تا 1945 میلادی رخ داد، کشورهای بسیاری را – به‌ویژه قدرت‌های بزرگ – درگیر کرد. این نبرد واقعاً در مقیاس جهانی بود و شمار کشورها و نیروهای مشارکت‌کننده در آن از جنگ جهانی اول بیشتر بود. همانند جنگ جهانی اول، در این جنگ نیز کشورها به دو جبهه اصلی با اتحادهای نظامی تقسیم شدند و نبردی سنگین را آغاز کردند. در این درگیری گسترده، بیش از 100 میلیون نیروی نظامی از 30 کشور جهان حضور داشتند و کشورهای بزرگ تمام توان اقتصادی، علمی و صنعتی خود را برای پیروزی در جنگ به‌کار گرفتند.
جنگ جهانی دوم چه سالی آغاز شد؟
جنگ جهانی دوم (World War II) در نخستین روز سپتامبر سال 1939 میلادی با یورش آلمان به خاک لهستان آغاز شد. در واکنش به این تهاجم، فرانسه و دیگر متحدان لهستان وارد عمل شدند و جنگ میان دو گروه اصلی یعنی کشورهای متفق و متحد، به شکلی جدی و رسمی آغاز شد. این درگیری بزرگ نزدیک به شش سال ادامه یافت و سرانجام در دوم سپتامبر سال 1945 میلادی با پیروزی نیروهای متفق پایان یافت.
این جنگ که گسترده‌ترین نبرد نظامی تاریخ بشر به‌شمار می‌رود، سراسر جهان را دربر گرفت و عملاً زندگی در بسیاری از نقاط دنیا را بین سال‌های 1939 تا 1945 مختل کرد. کشورهای درگیر جنگ، اقدامات متعددی برای پایان دادن به آن انجام دادند و در نهایت، با شکست آلمان و ژاپن، این جنگ ویرانگر به سود متفقین خاتمه یافت.
class="r-img-ratio">>
علت شروع جنگ جهانی دوم چه بود؟
برخی از تحلیل‌گران، اصلی‌ترین دلایل وقوع جنگ جهانی دوم را در تصمیماتی می‌دانند که در پیمان ورسای برای پایان دادن به جنگ جهانی اول اتخاذ شد. این عهدنامه، آلمان را موظف به پرداخت غرامت‌های سنگین کرد. افزون بر آن، بحران اقتصادی سال 1929 میلادی و رقابت میان نظام‌های سیاسی فاشیستی، مارکسیستی و دموکراسی‌های غربی نیز شرایطی فراهم آورد که بخش وسیعی از جوامع درگیر تنش و در نهایت جنگ شدند. شدت این بحران‌ها و وسعت تلفات به‌حدی بود که در پایان جنگ، تعداد کشته‌شدگان نظامی و غیرنظامی تقریباً برابر اعلام شد.
در پایان جنگ جهانی اول، با فروپاشی امپراتوری عثمانی، وقوع انقلاب بلشویکی در روسیه و شکست آلمان، بریتانیا عملاً به‌عنوان تنها پیروز واقعی آن جنگ در سال 1918 شناخته شد. اما این شکست برای آلمان به معنای تحقیر ملی و احساس سرخوردگی عمیق بود که موجی از خشم را در میان مردم آن کشور به‌وجود آورد. این شرایط، همراه با بحران اقتصادی شدید سال 1929، زمینه را برای قدرت‌گیری جریان‌های تندرو، به‌ویژه حزب نازی به رهبری آدولف هیتلر در سال 1933، فراهم کرد. هیتلر سیاست تمرکز بر نظامی‌سازی کشور را در صدر برنامه‌های خود قرار داد.
از جمله مهم‌ترین دلایل آغاز جنگ جهانی دوم، می‌توان به تقسیم ناعادلانه کشورها در پیمان ورسای، سرخوردگی آلمان پس از جنگ جهانی اول، و ظهور آدولف هیتلر اشاره کرد. بسیاری، ظهور هیتلر را علت اصلی شروع جنگ می‌دانند؛ شخصی که شکست آلمان را نتیجه توطئه‌های یهودیان و کمونیست‌ها می‌دانست و به دنبال تجدیدنظر در مفاد عهدنامه ورسای بود. او با تکیه بر شعار برتری نژاد ژرمن، خواستار گسترش مرزهای آلمان به سوی اروپای مرکزی، شرقی و سرزمین‌های اسلاو شد و تلاش کرد نفوذ خود را در جهان افزایش دهد.
پس از پایان جنگ جهانی اول، حدود 78 میلیون کیلومتر مربع از خاک جهان در اختیار کشورهای پیروز مانند بریتانیا، روسیه، فرانسه و آمریکا قرار گرفت؛ در حالی‌که متحدین تنها به 2.6 میلیون کیلومتر مربع دست یافتند. برخی پژوهشگران، این تبعیض آشکار را یکی از اصلی‌ترین عوامل شکل‌گیری جنگ دوم جهانی می‌دانند.
ایتالیا نیز که در جنگ جهانی اول در کنار متفقین بود، وعده‌هایی برای دریافت سرزمین‌های جدید از بریتانیا دریافت کرده بود، اما این وعده‌ها هرگز محقق نشد. در پی آن، جنبش فاشیستی به رهبری بنتو موسولینی (Benito Mussolini) در این کشور شکل گرفت و از سال 1922 تا 1925 میلادی، قدرت را در دست گرفت. موسولینی با تکیه بر ملی‌گرایی افراطی و تفکر تمامیت‌خواه، سیاستی توسعه‌طلبانه در پیش گرفت تا با احیای شکوه امپراتوری روم، ایتالیا را به یک ابرقدرت تبدیل کند. اما حمله ایتالیا به اتیوپی در سال 1935 موجب شد جامعه بین‌الملل این کشور را تحریم اقتصادی کند. همین تحریم‌ها سبب شد که ایتالیا به آلمان نازی نزدیک شود و در جنگ جهانی دوم در کنار آن قرار گیرد.
class="r-img-ratio">>
بررسی شرایط کشورها پس از جنگ جهانی اول به‌روشنی نارضایتی عمیق آلمان، ایتالیا و ژاپن را نشان می‌دهد. این نابرابری‌ها و تبعیض‌ها، سه کشور یادشده را در طول بیست سال (1919 تا 1939) به سمت تقویت توان نظامی و تولید تسلیحات سوق داد تا با توسعه سرزمین‌های خود، توازن قدرت را به نفع خود تغییر دهند؛ و همین روند، بستر وقوع جنگ جهانی دوم را فراهم ساخت.