در واقع، طرحواره رهاشدگی یکی از مدل‌های روان‌شناختی است که بسیاری از ما ممکن است به‌طور ناخودآگاه با آن روبه‌رو شویم و تأثیرات آن در زندگی روزمره می‌تواند به‌طور جدی روابط و سلامت روانی‌مان را تحت‌الشعاع قرار دهد.
در این مقاله، می‌خواهیم با شما در مورد طرحواره رهاشدگی صحبت کنیم و نشان دهیم چگونه این الگوی فکری می‌تواند باعث اضطراب در روابط شما شود. همچنین، از اثرات آن بر زندگی روزمره و نحوه شناسایی این طرحواره در خودتان خواهیم گفت. اگر شما هم احساس می‌کنید که همیشه درگیر ترس از ترک شدن هستید، این مقاله به شما کمک می‌کند تا بیشتر با این موضوع آشنا شوید و برای بهبود وضعیت خودتان گام‌های مؤثری بردارید.
چرا طرحواره رهاشدگی در روابط عاطفی بروز پیدا می‌کند؟
طرحواره رهاشدگی به‌ویژه در روابط عاطفی بیشتر از هر جای دیگر خودش را نشان می‌دهد. دلایل مختلفی وجود دارند که باعث می‌شود این طرحواره در روابط عاطفی ظهور پیدا کند. در اینجا به مهم‌ترین دلایل آن اشاره می‌کنیم:
تجربیات دوران کودکی:
یکی از دلایل اصلی بروز طرحواره ها ، تجربیات کودکی است. اگر در دوران کودکی از سوی والدین یا مراقبان به‌طور مداوم طرد یا بی‌توجهی شده باشید، این احساسات به‌طور ناخودآگاه به طرحواره‌های شناختی تبدیل می‌شوند که در روابط بزرگسالی خود را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، اگر یک کودک احساس کند که والدینش هیچ‌گاه به او توجه کافی نمی‌کنند یا از او حمایت عاطفی کافی دریافت نمی‌کند، این احساسات می‌توانند در بزرگسالی به ترس از ترک شدن یا بی‌محلی در روابط عاطفی تبدیل شوند.ترس از طرد شدن یا رها شدن:
افراد با طرحواره رهاشدگی همیشه از این می‌ترسند که دیگران آن‌ها را ترک کنند. این ترس باعث می‌شود که در روابط عاطفی خود به‌طور مداوم به شریک زندگی‌شان چسبیده و وابسته شوند، تا شاید از ترک شدن جلوگیری کنند. این اضطراب می‌تواند به شکل‌های مختلفی مانند بی‌اعتمادی، وابستگی عاطفی زیاد و حتی بدگمانی به رفتارهای شریک زندگی بروز پیدا کند.تجربه روابط ناکام در گذشته:
اگر فردی در گذشته دچار شکست‌های عاطفی یا طرد شدن از روابط عاشقانه بوده باشد، احتمالاً این تجربیات به شکل یک طرحواره در ذهن او باقی خواهد ماند. در چنین شرایطی، فرد همیشه از این می‌ترسد که در روابط جدید هم دوباره با طرد شدن روبرو شود.
نشانه‌های بروز طرحواره رهاشدگی در روابط عاطفی
طرحواره رهاشدگی می‌تواند در روابط عاطفی خود را به شکل‌های مختلفی نشان دهد. اگر در روابط خود چنین علائمی را تجربه کرده‌اید، احتمالاً با این طرحواره مواجه هستید:
وابستگی زیاد به شریک زندگی:
افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است در روابط خود وابستگی بیش از حد نشان دهند و از شریکشان به‌طور مداوم تایید و توجه بخواهند. این وابستگی می‌تواند به رفتارهای وسواس‌گونه و نیاز به توجه مستمر تبدیل شود.ترس از ترک شدن و اضطراب دائمی:
فرد مبتلا به طرحواره رهاشدگی معمولاً در روابط عاطفی خود احساس می‌کند که ممکن است به‌زودی رها شود. این احساس موجب ایجاد اضطراب و نگرانی مداوم در او می‌شود.رفتارهای تملق‌آمیز و تلاش برای جلب تایید:
فرد ممکن است به‌طور مداوم در تلاش باشد که تایید و تأیید شریکش را جلب کند و از آن‌ها بخواهد که او را ترک نکنند. این رفتارها ممکن است در بلندمدت به ایجاد یک رابطه ناسالم منجر شود.class="r-img-ratio">>
نشانه‌های طرحواره رهاشدگی و چگونه آن را در خود شناسایی کنیم؟
طرحواره رهاشدگی یک الگوی فکری است که می‌تواند به‌طور ناخودآگاه بر رفتارها، احساسات و روابط ما تأثیر بگذارد. شناسایی این طرحواره و درک نشانه‌های آن اولین قدم برای مقابله با آن است. در این مقاله، به بررسی مهم‌ترین نشانه‌های طرحواره رهاشدگی می‌پردازیم و نحوه شناسایی آن در خودتان را توضیح می‌دهیم.
احساس دائمی ترس از ترک شدن
یکی از بارزترین نشانه‌های طرحواره رهاشدگی، ترس شدید از ترک شدن است. افراد مبتلا به این طرحواره همیشه نگران هستند که شریک زندگی‌شان، دوستان یا افراد نزدیک آن‌ها را ترک کنند. این ترس می‌تواند به‌طور مداوم در ذهن فرد باشد و در موقعیت‌های مختلف، حتی در روابط سالم، خود را نشان دهد. فرد ممکن است به‌شدت از تنها بودن یا طرد شدن بترسد و این ترس او را به سمت رفتارهایی وابسته و نیازمند می‌برد.
وابستگی بیش از حد به دیگران
افرادی که طرحواره رهاشدگی را تجربه می‌کنند، معمولاً به‌شدت به دیگران وابسته می‌شوند. این وابستگی می‌تواند به رفتارهایی مانند تماس‌های مکرر، درخواست توجه مداوم یا نیاز به تایید از دیگران منجر شود. این وابستگی ممکن است حتی به روابط سالم آسیب بزند و فرد را در موقعیت‌هایی قرار دهد که احساس کند نمی‌تواند به‌تنهایی تصمیم بگیرد یا مستقل عمل کند.
بدبینی نسبت به روابط و احساسات منفی درباره خود
افرادی که دچار طرحواره رهاشدگی هستند، معمولاً احساس می‌کنند که از دیگران کمتر ارزش دارند و ممکن است در روابط خود احساس عدم امنیت و بی‌کفایتی کنند. این احساسات منفی درباره خود و بدبینی نسبت به روابط می‌تواند باعث شود که فرد به‌طور مداوم از خود بپرسد که "آیا کسی من را دوست دارد؟" یا "چرا من باید کسی را که من را ترک می‌کند، نگه دارم؟"
پیوستگی عاطفی بیش از حد به شریک زندگی
یکی دیگر از نشانه‌های رایج این طرحواره، پیوستگی عاطفی بیش از حد به شریک زندگی است. فرد مبتلا به طرحواره رهاشدگی ممکن است همیشه در حال تلاش برای حفظ رابطه و جلوگیری از ترک شدن باشد. در این صورت، فرد ممکن است درگیر رفتارهای کنترل‌کننده، مانند پرسش‌های مداوم از شریکش در مورد احساسات و برنامه‌هایش یا ایجاد تنش‌های غیرضروری شود.
اضطراب و نگرانی درباره آینده روابط
این افراد معمولاً نسبت به آینده روابط خود نگرانی دارند و از اینکه ممکن است روابط به پایان برسند، احساس ترس می‌کنند. این اضطراب ممکن است در شرایط عادی و بدون هیچ‌گونه دلیل منطقی ظاهر شود و فرد را به رفتارهایی سوق دهد که تنها باعث ایجاد فاصله و مشکلات بیشتر در رابطه می‌شود.
ترس از صمیمیت و نزدیکی
برخی از افراد مبتلا به طرحواره رهاشدگی، در عین حال که از ترک شدن می‌ترسند، از صمیمیت و نزدیکی بیش از حد نیز می‌ترسند. این تضاد می‌تواند باعث شود که فرد به‌طور ناگهانی از روابط نزدیک و عاطفی دوری کند یا از آن‌ها اجتناب کند، حتی اگر در اعماق دل بخواهد که به دیگران نزدیک شود.
چگونه طرحواره رهاشدگی را در خود شناسایی کنیم؟
اگر نشانه‌های ذکر شده در خودتان یا اطرافیانتان مشاهده کردید، ممکن است به طرحواره رهاشدگی مبتلا باشید. در اینجا چند راهکار برای شناسایی این طرحواره در خودتان آورده‌ایم:
خودآگاهی و تأمل:
اولین قدم برای شناسایی طرحواره رهاشدگی، داشتن خودآگاهی است. زمانی که احساس ترس، اضطراب یا وابستگی به دیگران را تجربه می‌کنید، لحظه‌ای متوقف شوید و از خودتان بپرسید که آیا این احساسات مربوط به تجربه‌های گذشته و ترس‌های بی‌اساس هستند یا نه.توجه به الگوهای رفتاری:
به رفتارهای خود در روابط توجه کنید. آیا به‌طور مداوم به دنبال تایید یا توجه از دیگران هستید؟ آیا همیشه از اینکه دیگران شما را ترک کنند می‌ترسید؟ اگر چنین الگوهای رفتاری در خود مشاهده کردید، احتمالاً دچار طرحواره رهاشدگی هستید.مشاوره و درمان:
اگر به‌طور مداوم با این احساسات دست و پنجه نرم می‌کنید، مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به شما کمک کند تا این طرحواره را شناسایی و تغییر دهید. درمان شناختی-رفتاری و درمان‌های دیگر می‌توانند به شما کمک کنند تا رفتارها و الگوهای فکری ناسالم خود را اصلاح کنید.class="r-img-ratio">>
چگونه طرحواره رهاشدگی می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های روزمره تأثیر بگذارد؟
طرحواره رهاشدگی نه تنها در روابط عاطفی، بلکه در بسیاری از جنبه‌های دیگر زندگی روزمره هم تأثیر می‌گذارد. وقتی فردی دچار این طرحواره است، ترس از ترک شدن و احساس عدم امنیت می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های او در زندگی روزمره، انتخاب‌های شغلی، دوستانه و حتی تصمیمات کوچک روزانه تأثیر بگذارد. اما چگونه ممکن است این طرحواره در انتخاب‌ها و رفتارهای ما ظاهر شود؟
در این مقاله، به بررسی تأثیرات طرحواره رهاشدگی بر تصمیم‌گیری‌های روزمره می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که چگونه این طرحواره می‌تواند شما را به سمت انتخاب‌هایی هدایت کند که نه تنها به نفع شما نیست، بلکه باعث مشکلات بیشتری در زندگی شما می‌شود. همچنین در انتها یک تست طرحواره رهاشدگی به شما معرفی می‌کنیم تا بهتر بتوانید این طرحواره را در خود شناسایی کنید.
تأثیر بر انتخاب شغل و حرفه
طرحواره رهاشدگی می‌تواند در انتخاب شغل و حرفه نیز تأثیرات قابل توجهی داشته باشد. افرادی که از ترس رهاشدگی رنج می‌برند، ممکن است در شغل‌هایی بمانند که احساس امنیت می‌کنند، حتی اگر آن شغل به طور واقعی برایشان رضایت‌بخش نباشد. این افراد ممکن است از تغییر شغل یا جستجوی فرصت‌های جدید خودداری کنند، زیرا از این می‌ترسند که این تغییرات باعث از دست دادن حمایت و امنیت عاطفی شوند.
به طور مشابه، فرد مبتلا به طرحواره رهاشدگی ممکن است در محیط‌های کاری که نیاز به ارتباطات عمیق و خودمانی دارند، بیشتر تمایل به وابستگی پیدا کند و از ترس طرد شدن یا بی‌توجهی، رفتارهای افراطی در جلب توجه یا تأیید دیگران از خود نشان دهد.
تأثیر بر روابط دوستانه و اجتماعی
در روابط دوستانه نیز، این طرحواره می‌تواند باعث شود فرد تصمیمات ناسالمی بگیرد. برای مثال، ممکن است به‌طور مداوم به روابطی بچسبد که به آن‌ها احساس امنیت می‌دهند، حتی اگر این روابط برای او مضر باشند. افرادی که طرحواره رهاشدگی دارند، معمولاً از این می‌ترسند که اگر روابط اجتماعی جدیدی شکل دهند، ممکن است دوباره طرد شوند یا احساس کنند که به اندازه کافی برای دیگران مهم نیستند.
این احساسات می‌تواند باعث شود که در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی خود به‌طور غیرمنطقی عمل کنند. به عنوان مثال، فرد ممکن است به روابط قدیمی و ناسالم بچسبد، فقط به‌خاطر اینکه از ترک شدن می‌ترسد، یا ممکن است از برقراری ارتباطات جدید و سالم اجتناب کند.
تأثیر بر روابط عاطفی و انتخاب شریک زندگی
یکی از بزرگترین تأثیرات طرحواره رهاشدگی در انتخاب شریک زندگی است. فرد مبتلا به این طرحواره ممکن است در انتخاب شریک زندگی به سمت افرادی برود که احساس می‌کند به‌راحتی آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد یا بیشتر از همه به او وابسته هستند. این رفتار می‌تواند به روابطی ناسالم و وابسته منجر شود، که در آن فرد همواره در تلاش است تا از ترک شدن جلوگیری کند.
در عین حال، ممکن است فرد از ترس از ترک شدن، خود را از روابط عاطفی واقعی دور نگه دارد. به این معنا که فرد ممکن است از روابط نزدیک و صمیمی اجتناب کند تا از درد و رنج ناشی از ترس از رها شدن جلوگیری کند.
تأثیر بر تصمیمات مالی و خرید
طرحواره رهاشدگی همچنین می‌تواند بر تصمیمات مالی و خرید تأثیر بگذارد. افرادی که به این طرحواره مبتلا هستند، ممکن است برای احساس امنیت بیشتر به خریدهای افراطی و غیرضروری روی بیاورند. این افراد ممکن است به‌دنبال خرید چیزهایی باشند که به آن‌ها احساس کنترل یا امنیت بدهد، حتی اگر این خریدها لزوماً ضروری نباشند.
به علاوه، فرد ممکن است در مدیریت مالی خود دچار مشکلات شود، زیرا از ترس آینده‌ای مبهم و عدم امنیت، ممکن است همیشه تلاش کند که خود را در موقعیت‌های محافظه‌کارانه و غیرریسکی قرار دهد.
نتیجه گیری
در زندگی روزمره امروز و باتمامی مشکلاتی که برای ما وجود داره درست رفتار کردن با کودکان یک امری حیاطی و مهم است از این رو باید در نظر داشته باشیم که تمامی رفتار ما از کودکی نشات گرفته اند. به این الگوی های غلط ذهنی طرحواره گفته می شود و نیاز هست به درمان این طرحواره ها بپردازیم شما میتونید با زدن تست طرحواره و نمایش نتایج تا حدودی متوجه شوید چه طرحواره هایی دارید.
بعد از شناخت طرحواره ها باید حتما به درمان این طرحواره ها بپردازید زیرا این طرحواره ها باعث تمامی شکست های شغلی و عاطفی زندگی ماست و ما را در نقطه ای تاریک در زندگی نگه میدارند
پایان