رابطه تغذیه، مغز و سلامت روان
چاقی، از مشکلات روبه‌رشد در بسیاری از کشورهاست که پیامد‌های فیزیکی مختلفی مانند دیابت و بیماری قلبی دارد. اما در سال‌های اخیر، پژوهشگران نگران اثرات روانی چاقی، به‌ویژه در جوانان، هستند. اضطراب، یکی از مشکلات روانی شایع، به‌ویژه در دوران نوجوانی و جوانی است و بررسی پیوند میان این دو وضعیت، می‌تواند مسیر‌های تازه‌ای برای پیشگیری و درمان نشان دهد.
از طرفی، پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که سلامت روده و نوع میکروب‌های ساکن آن (میکروبیوم روده)، نقش مهمی در عملکرد مغز و احساسات افراد ایفا می‌کند. با در نظر گرفتن اینکه تغذیه نادرست می‌تواند هم چاقی ایجاد کند و هم ترکیب میکروبیوم را تغییر دهد، بررسی این چرخه معیوب ضروری به نظر می‌رسد.
در همین راستا، تیمی از پژوهشگران به سرپرستی دکتر دزیره واندرز، استاد تغذیه در دانشگاه ایالتی جورجیا، تحقیقی را روی موش‌ها طراحی و اجرا کرده‌اند. آنها به بررسی چگونگی تأثیر چاقی ناشی از رژیم غذایی پرچرب بر رفتار‌های اضطرابی و تغییرات مغزی و روده‌ای پرداختند.
در این پژوهش، ۳۲ موش نر از سن شش هفتگی تا ۲۱ هفتگی (تقریباً معادل نوجوانی تا اوایل بزرگسالی در انسان) مورد بررسی قرار گرفتند. نیمی از آنها با رژیم غذایی کم‌چرب و نیمی با رژیم پرچرب تغذیه شدند. در پایان، موش‌های گروه پرچرب وزن و چربی بدنی بیشتری داشتند.
سپس رفتار این موش‌ها در شرایط خاص آزمایش شد. طبق نتایج، موش‌های چاق، واکنش‌های اضطرابی بیشتری مانند پدیده «یخ زدگی» در موقعیت‌های تهدیدآمیز نشان دادند. همچنین، در ناحیه‌ای از مغز آنها به نام هیپوتالاموس که با متابولیسم مرتبط است، الگو‌های سیگنالی متفاوتی مشاهده شد.
در ادامه، پژوهشگران تفاوت‌های قابل‌توجهی را در ترکیب میکروبی روده بین موش‌های چاق و لاغر یافتند. این یافته‌ها با شواهد فزاینده‌ای هماهنگ هستند که نشان می‌دهند روده و مغز به شکل پیچیده‌ای با هم در ارتباط‌اند و ترکیب میکروبی می‌تواند بر رفتار تأثیر بگذارد.
به‌طور کلی، نتایج این تحقیق حاکی از آن هستند که چاقی ناشی از رژیم غذایی ناسالم می‌تواند از طریق تغییر عملکرد مغز و سلامت روده، باعث افزایش رفتار‌های اضطرابی شود. این موضوع نشان می‌دهد که تأثیرات چاقی فقط به بدن محدود نمی‌شود و روان انسان را نیز درگیر می‌کند.
یافته‌های فوق می‌توانند به طراحی راهکار‌هایی برای مقابله همزمان با چاقی و مشکلات روانی کمک کنند، به‌ویژه در کودکان و نوجوانان. درک این ارتباط‌ها می‌تواند موجب تدوین سیاست‌های بهداشتی مؤثرتری در سطح عمومی شود.
هرچند این آزمایش روی موش‌ها انجام شده، اما مبنای علمی معتبری برای تحقیقات آینده در انسان فراهم کرده است.
نتایج این پژوهش در نشست سالانه انجمن تغذیه آمریکا (American Society for Nutrition) موسوم به NUTRITION ۲۰۲۵ ارائه شده است.
