احمد شاکری با حضور در غرفه ایرنا در سی‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره روش‌های تسهیل پیوند ادبیات ملی و جهانی به خبرنگار کتاب ایرنا گفت: ادبیات جهانی مجموعه‌ای از ادبیات‌های ملی مناطق کشورها و قاره‌های مختلف است و افرادی که در چرخه تولید و توزیع و یا به عنوان واسط در این چرخه فعال هستند اصلی ترین عوامل تلاشگر برای تسهیل مسیر این پیوند هستند.
وی افزود: اگر بخواهیم برای این تعریف ساده که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد، مسیر اجرایی پیدا کنیم، به نظر می‌رسد باید ابتدای حلقه یعنی کسی که تولید می‌کند تا انتهای حلقه یعنی کسی که توزیع می‌کند (البته در این چرخه بعد از حلقه توزیع حلقه دیگر به نام منتقد کتاب تعریف می‌شود)را با نخی فرضی به هم متصل کنیم. تلاش این است که ادبیات هر کشور در ادبیات جهانی وارد شود.
در سال‌های مختلف به دلیل حضور مسئولان مختلف، مسئولیت‌های مختلفی شکل گرفته و در دروره‌هایی از اولویت خارج شده است
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی با اشاره به اینکه برای معرفی ادبیات کلاسیک ایران در دنیا اقداماتی انجام شده است، ادامه داد: هرچند که به دلیل تغییر در شرایط بازاریابی یا هرآنچه که به آن مارکتینگ گفته می‌شود و شیوه‌های جدید تولید و توزیع، باید بازبینی‌هایی در حضور جهانی ایران انجام شود، اما درباره معرفی جهانی ادبیات معاصر ایران می‌توان گفت که تلاش‌های پراکنده‌ای انجام شده است. در سال‌های مختلف به دلیل حضور مسئولان مختلف، مسئولیت‌های مختلفی شکل و سازمان گرفته است و در دروره‌هایی از اولویت خارج شده است.
به کفته او زمانی تعادلی بین رفتار حرفه‌ای بخش خصوصی و دولتی ایجاد شده است و در این تعادل برخی از آثار توانستند راه خود را به بازار جهانی پیدا کردند و بعد به صورت‌های دیگر پخش شوند.
معرفی جهانی هر اثر حداکثر پنج سال طول کشید
شاکری با بررسی آنچه برای معرفی ادبیات ایران در یک دهه قبل انجام شده است، توضیح داد: خاطرم است از ۱۰ سال پیش تلاش نظام‌مندی آغاز شد و بر اساس آن بخشی از ادبیات ایران به واسطه سیستمی به نام آژانس‌های ادبی، تلاش‌های نویسندگان و حمایت‌هایی که بخش دولتی می‌کرد، به دیگر کشورها معرفی شد. اما این روند طولانی بود و معرفی جهانی هر اثر حداکثر پنج سال طول کشید. به این دلیل که ما انسان‌های صبوری نیستیم معمولا ناکام ماندیم؛ آثاری که توانستند وارد چرخه شوند نتیجه این روند را دیدند و وقتی که یک اثر وارد بازار جهانی شد در ادامه آثار دیگر از نویسنده توانست در کشورهای مختلف منتشر شود.
وقتی که یک اثر وارد بازار جهانی شد در ادامه آثار دیگر از نویسنده توانست در کشورهای مختلف منتشر شود
مدیر امور بین‌المللی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با ارائه این توضیح که ممکن است اثری در مدت یک تا دو سال به بازار جهانی معرفی شود، ادامه داد: تصمیم ناشر برای اینکه بتواند کار را ترجمه کند، مهم است. قسمت مهمی از روند معرفی کتاب در بازار جهانی مربوط به ترجمه است. ترجمه‌هایی که در حوزه ادبیات معاصر ارائه می‌شود ممکن است توسط فردی ترجمه شود که تبحر کافی را نداشته باشند، در نتیجه اثر می‌سوزد، حتی اگر اثر متوسط توسط مترجم کارکشته ترجمه شود، قابلیت جهانی شدن بیشتری پیدا می‌کند.
به گفته او سلایق ادبی هر منطقه و ناحیه که کتاب به آن فرستاده می‌شود در مقبولیت آن تاثیر دارد، گاهی ادبیات چند فرهنگی و در بخش دیگر ادبیات تک صدا مورد پذیرش قرار می‌گیرد.
نداشتن افق‌های روشن در دوره‌های مدیریتی متفاوت
مدیر امور بین‌المللی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران افزود: بحث‌های مختلفی مطرح است اینکه آیا ایران عضو قانون کپی‌رایت است؟ اگر نیست چطور باید برخورد کنیم و با کشورهای دیگر چگونه تعامل کنیم. همچنین این مساله مطرح است که در ترجمه کتاب ایرانی به بیرون باید چطور برخورد شود و در ترجمه از حوزه ادبیات کشورهای دیگر در داخل باید چه رفتاری داشته باشیم؟ همه این‌ها به دلیل نداشتن افق‌های روشن در دوره‌های مدیریتی متفاوت بوده است.
او درباره تاثیر مدیریت‌های مختلف بر روند فعالیت بین‌المللی ادبیات ایران توضیح داد: مدیری در سالی تلاش و افق‌هایی را برای ترویج بین‌المللی ادبیات ترسیم کرده است، با تغییر شرایط همه اقدامات به پستویی رانده شده است. اگر تلاش شخصی مجموعه‌ها و افرادی که وظیفه‌شان این است، نبود، هیچ اقدامی به ثمر نمی‌رسید و برخی از اتفاق‌هایی که در حوزه ادبیات شروع شده و شکل گرفته، حاصل تلاش‌های فردی، سعی انسانی دلسوز نسبت به ادبیات ایران بوده است که در نتیجه آن شرایطی در کشور پیدا شده و تشخیص داده که این کار در فرآیند و پروتکل مشخص می‌تواند معیارهای ادبیات جهانی را پیدا کند.
شاکری با اشاره به اینکه نویسندگان به مرحله‌ای می‌رسند که می‌توانند آثارشان را معرفی کنند، ادامه داد: نویسندگان بسیار جلوتر از ناشران و بخش‌هایی که نقش حمایتی از آن‌ها را برعهده دارند پیش می‌روند و این اتفاق خوبی است. بخش مهمی از اقدامات مربوط به توزیع و دیده شدن اثر است. تعداد قابل توجهی از کتاب‌ها چاپ می‌شوند اما نمی‌توانند وارد چرخه توزیع شوند. مشکل ادبیات ایران دیده نشدن تعداد قابل توجهی از نویسندگان است. در نتیجه در حوزه معرفی ادبیات بین‌الملل تلاش‌های فردی بیشتر از حمایت‌ها نتیجه می‌دهد.
