سید روح الله لطیفی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با اشاره به برگزاری سومین اجلاس ایران و آفریقا و تاثیر آن بر تجارت دو کشور افزود: تجارت با آفریقا در سه دهه گذشته برای ایران اهمیت داشته است؛ تجارت با این نقطه از جهان از دهه ۷۰ خورشیدی مورد توجه حوزه سیاست خارجی ایران قرار گرفت اما آنچه که در حوزه سیاسی و اقتصادی رخ داد با یکدیگر همخوانی نداشت و حوزه اقتصادی عقب تر از موضوعات سیاسی بود.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: قاره آفریقا یکی از قاره های پرجمعیت دنیاست که ۵۴ کشور را در بر می‌گیرد و حجم تجارت خارجی آن ۱۲۰۰ میلیارد دلار است؛ ضمن اینکه آفریقا نه تنها تامین‌کننده مواد اولیه ارزشمندی مانند طلا، الماس، چوب و محصولات کشاورزی است، بلکه بهشت سرمایه‌گذاری در حوزه معادن، نفت، پتروشیمی، محصولات کشاورزی و زیرساخت‌ها محسوب می‌شود و رقابت جدی بین قدرت های جهانی برای حضور در این قاره وجود دارد.
وی با بیان اینکه قاره پرجمعیت آفریقا یکی از کانون های اصلی رقابت قدرت‌های اقتصادی دنیا به شمار می رود، گفت: در گذشته قدرت های برتر جهانی که نظام سلطه و استثمار را دنبال می کردند به واسطه منابع غنی این قاره ظلم های زیادی را روا کردند و منابع ان را به تاراج بردند اما اکنون که کشورهای مستقل وجود دارند و برخی کشورها که رشد اقتصادی سریعی دارند، منجر شده تا بسیاری از کشورها همچون آمریکا، اروپا، چین، هند و در منطقه ما کشورهای امارات و ترکیه بر سر حضور در این قاره رقابت داشته باشند و بتوانند سهم قابل توجهی از منابع این کشورها و حوزه تجارت و سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت ها و تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی را داشته باشند و در حال تقویت زیرساخت های خودشان در حوزه های مختلف برای تجارت با این قاره هستند.
وی تصریح کرد: کشور ما نیز با وجود اینکه که سه دهه به این قاره توجه داشته و از سوی دیگر خاطره بدی از ایرانیان در اذهان مردم این قاره وجود ندارد و مستعد این است که در قاره آفریقا حضور پررنگ تری داشته باشد اما متاسفانه میزان ورود ما در حوزه تجاری به اندازه وسعت اقتصادی این منطقه و حتی سهم ما در بازار این قاره به اندازه خیلی از کشورهای دیگر نیست.
وی براین باور است که پس از برگزاری سه دوره اجلاس و همزمانی با نمایشگاه صادرات ایران باید نشان داد که تجارت با قاره آفریقا برای ما اهمیت دارد اما برای رسیدن به اعداد ارقام مطمئن تر و حتی رقابت با کشورهای حوزه پیرامونی راه طولانی را در پیش داریم که باید توجه ویژه ای به زیرساخت های ارتباطی مانند حوزه حمل و نقل، حوزه شناخت کالاهای ایرانی در قاره افریقا و شناخت ظرفیت های بازار افریقا برای تجار و تولیدکنندگان و تسهیل جابجایی پول تسهیل و هدایت منابع و سوبسید به این سمت را داشته باشیم.
لطیفی افزود: ایران نیز با توجه به ظرفیت های تاریخی و فرصت های نوین در حوزه های معدنی، کشاورزی و فنی-مهندسی دارد و در سومین اجلاس مشترک ایران و آفریقا به دنبال احیای جایگاه خود در این بازار پررونق است.
وی اظهار داشت: با وجود رشد اقتصادی سریع برخی کشورهای آفریقایی و رقابت شدید قدرت هایی مانند چین، هند، امارات و ترکیه، ایران هنوز نتوانسته سهم مناسبی از این بازار را به دست بیاورد، در حالی که تجارت ایران با آفریقا در سال ۱۴۰۱ تنها ۱.۲ میلیارد دلار (یک هزارم ظرفیت کل قاره) بود، این رقم در سال ۱۴۰۲ با کاهش ۵۰ درصدی نیز روبرو شد.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: عمده مشکل به زیرساخت های ضعیف ارتباطی باز می گردد. بیش از ۸۵۰ میلیون دلار صادرات ایران به آفریقا در سال گذشته بود که به طور عمده از طریق کشورهای ثالث مانند امارات، عمان و ترکیه انجام می شود که این امر آمار واقعی را مخدوش می کند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر موانعی مانند سیستم بانکی ناکارآمد، ناآشنایی تجار دو طرف با ظرفیت های یکدیگر، مشکلات حمل ونقل و نبود بسته بندی متناسب با ذائقه بازارهای آفریقایی دسترسی مستقیم به این قاره را محدود کرده است.
لطیفی گفت: همزمانی برگزاری این اجلاس با نمایشگاه صادرات ایران فرصت بی بدیلی برای معرفی ظرفیت های تولیدی ایران به سیاستمداران و تجار آفریقایی است.
تمرکز برکشت فراسرزمینی در قاره آفریقا
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت تمرکز بر کشت فراسرزمینی را یکی از اولویت ها برشمرد و افزود: با استفاده از زمین های حاصلخیز و منابع آبی فراوان آفریقا، ارائه خدمات فنی در حوزه پالایشگاهی و دارویی، و توسعه تجارت تهاتری (مانند مبادله کالا با طلا یا الماس) می توان تحول ایجاد کرد البته موفقیت این اجلاس منوط به رفع موانع گمرکی، تعرفه ای و بانکی از سوی دو طرف است.
وی درباره برنامه ایران برای رسیدن به سهم ۱۰ تا ۲۰ میلیارد دلاری از بازار آفریقا اظهار داشت: توجه به حمل و نقل (توسعه خطوط کشتیرانی مستقیم و سوبسید به شرکت‌های حمل ونقل داخلی )، اطلاعات بازار (راه‌اندازی دفاتر مطالعاتی برای شناسایی نیازهای هر کشور آفریقایی)، تسهیلات مالی (ایجاد مکانیسم‌های جایگزین بانکی تحت تحریم‌ها) و بازاریابی (برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و آموزش بسته‌بندی متناسب با سلیقه آفریقایی) از اولویت ها است.
لطیفی درباره اینکه آفریقا می‌تواند به قطب جدید صادرات غیرنفتی ایران تبدیل شود، گفت: با توجه به رشد ۲۱ درصدی تجارت در سال ۱۴۰۳ و ثبت رکورد ۱۰۵ میلیون دلاری واردات از آفریقا (به طور عمده مواد معدنی)، این پتانسیل وجود دارد. اما رسیدن به سهم ۲۰ میلیارد دلاری مستلزم هماهنگی تمام ارگان ها، از دیپلماسی تا بخش خصوصی است. اگر زیرساخت ها اصلاح شود و تجار ایرانی به صورت مستقیم با آفریقا تعامل کنند، می توان از فرصت هایی مانند بازار ۱۲۰۰ میلیارد دلاری این قاره سهمی تاریخی کسب کرد.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت براین باور است که سومین اجلاس ایران و آفریقا تنها آغازی برای راهی طولانی است و موفقیت در این مسیر نیازمند خلق راهی جدید با محوریت زیرساخت های هوشمند، دیپلماسی فعال تجاری و تبدیل تحریم ها به فرصت های تهاتری است.
