به گزارش ایرنا، بعد از دستور توقف فوری هر گونه فعالیت ساخت پتروشیمی در میانکاله که از سوی رئیس جمهور صادر شد دوستداران محیط زیست به همراه شهروندان از این دستور استقبال کرده و این اقدام را ختمی بر حاشیه برای تالاب بزرگ میانکاله یکی از ارزشمند ترین زیستگاه های پرندگان در شمال کشور برشمردند.
اما در ۴۸ ساعت گذشته فیلمی در شبکه های اجتماعی به سرعت دست به دست می شود که نشان از دپوی زباله های چند شهر مازندران در حاشیه میانکاله را نشان می دهد.
این اقدام سبب شد که دوباره فعالان و دوستداران محیط زیست نگران حال و روز بهشت پرندگان باشند و با حساسیت حاشیه های تازه در این تالاب را رصد کنند.
از سوی دیگر چالش پسماند در مازندان به مرحله ای از بحران رسیده که پذیرش این خبر برای شهروندان راحت تر است چرا که در حال حاضر چند شهر مازندران مکانی برای دپوی زباله ندارند و زباله های شهر خود را در یک سال اخیر به چند استان همجوار منتقل می کردند.
ورود زباله های چند شهر مازندران به استان‌های دیگر سبب شد که شهروندان به این باور برسند برای برون رفت از این مشکل زباله ها در حاشیه تالاب میانکاله دپو می شود. با توجه به پسروی های پی در پی آب خزر تالاب میانکاله هر ساله کوچک تر و گستره پهنه خشک شده این تالاب در حال گسترش است.
کارشناسان ممتاز محیط زیستی حفظ زمین های خشک شده را یکی از ضرورت های مهم برشمردند و از مسوولان ارشد کشور و استان خواستند که تحت هیچ شرایطی اجازه دست درازی اراضی میانکاله را به هیچ سوداگری ندهند.
در این فیلم ۲۸ ثانیه ای که یک فردی در داخل خودرو خود فیلم برداری کرده است از دپوی زباله و بوی تعفن آن در حاشیه تالاب میانکاله خبر می دهد.
صاحبنظران بر این امر تاکید دارند هر چند در شرایط فعلی پسروی آب خزر و میانکاله در حال تداوم است اما بنا بر تجربه علمی و تاریخی احتمال پیشروی آب خزر و تالاب میانکاله هم برای آینده وجود دارد و حفظ اراضی خشک شده تالاب یکی از ضرورت های مهم محسوب می شود.
کارشناسان هشدار دادند که تحت هیچ شرایطی نباید اجازه داد سوداگران اراضی ملی ساخت و سازهای غیر مجاز را در اراضی تالاب آغاز کنند و از طرف دیگر ساخت پالایشگاه و یا هر طرح دیگری نباید بهانه ای برای تصرف اراضی تالاب باشد.
بعد از رسانه‌ای شدن وسعت خشکی میانکاله بعد از پسروی آب خزر که از سال ۱۳۷۳ وسعت میانکاله را از ۵۵ هزار هکتار به ۲۲ هزار هکتار رساند، سرنوشت ۳۳ هزار هکتار از اراضی خشک شده میانکاله به دغدغه ای برای شهروندان مازندرانی و برخی از فعالان زیست محیطی تبدیل شد که این اراضی به چه سرنوشتی دچار خواهند شد؟ و آیا چشم طمع عده ای سودجو به این اراضی خواهد افتاد؟ یا اینکه این مقدار از زمین های میانکاله از چنگال سوداگران زمین به دور می ماند؟.
بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال ٢٠١٧ مشخص شد که آب خزر تا سال ٢٠۵٠ پسروی خواهد داشت و این پسروی بنا به گفته کارشناسان به علت تغییرات اقلیمی است که احتمال افزایش هم دارد در حالی که حدود ۵۰ درصد پسروی دریایی خزر به سرعت تبخیر آب در آن بر می گردد و در صورتی این روند با این سرعت ادامه یابد ٢٠ تا ٢۵ درصد مساحت خزر در بخش شمالی که سواحل روسیه را شامل می شود، کاهش خواهد داشت.
نتایج این مطالعات همچنین نشان داده تنها در سال های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ سطح آب دریای خزر با کاهش حدود ۵۰ سانتیمتری مواجه بوده که این رخداد به عقب نشینی دریا از ۱۰ متر تا ۱۰۰ متر در سواحل مختلف منجر شده است.
بازی تمام نشد
پیش تر کارشناسان ممتاز دانشگاهی اظهار کردند: هر چند شواهد نشان می دهد که پسروی آب دریای خزر ادامه دار است اما این احتمال هم وجود دارد که بعد از چند سال دیگر روند طبیعی به نفع محیط زیست رقم بخورد و آب سطح دریا بار دیگر پیشروی کند.
آنها بر این باورند در شرایط فعلی آنچه که مهم است حفظ زمین های میانکاله به حالت طبیعی خود است تا بعد از بالا آمدن آب خزر به حالت قبلی خود بازگردد.
آنها تاکید دارند که تمامی پیشنهادهایی که برای احیای میانکاله مطرح می شود موقتی و بسیار هزینه بر است اما پیشگیری از تعرض به اراضی میانکاله بسیار مهم است.
کارشناسان بر این باورند لایروبی و اتصال دوباره آب خزر به خلیج گرگان و میانکاله، انتقال آب نیروگاه نکا که از دریای خزر گرفته می شود به این تالاب و پمپاژ آب دریای خزر به میانکاله همه این طرح ها موقتی و در برخی از موارد زیانبار هم خواهد بود.
از سوی دیگر پمپاژ آب خزر و تبخیر آن سبب شوری بیشتر اراضی خشک شده می شود که این امر زیانبار خواهد بود.
صاحبنظران پیش بینی کردند بدون تردید پسروی آب خزر تاثیرات زیادی برروی کاهش وسعت میانکاله خواهد گذاشت و این رویه ادامه دار خواهد بود و میانکاله کوچک تر می شود که این امر نباید بهانه ای برای دست درازی به اراضی میانکاله باشد.
کاهش آب میانکاله و تالاب های دیگر حاشیه خزر، شوری آب را به همراه خواهد داشت و با توجه به اینکه رودخانه های بالادست برای مصارف کشاورزی و آب شرب استفاده می شود، شوری این تالاب ها بیشتر خواهد شد.
آنها بیان می کنند خلیج گرگان و میانکاله برخلاف تالاب انزلی که از رودخانه های آب شیرین تغذیه می کند به آب دریای خزر ارتباط دارد و نوسانات این دریا برروی میانکاله اثری مستقیم دارد هر چند بخشی از رودخانه ها در منطقه قره سو تا بهشهر به این تالاب سرازیر می شوند اما حجم آن بسیار کم است.
میانکاله را به طبیعت بسپاریم
استادان صاحبنظر در حوزه محیط زیست کشور بر این باورند باید اجازه دهیم فرایندهای طبیعی کره زمین طی شود، بنابرین نباید با دخالت های غیر کارشناسی عمق فاجعه را بیشتر کنیم.
آنها اعلام کردند که بر اساس جدیدترین تحقیقات علمی انجام شده تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و تغییر مسیر بادها عامل اصلی پسروی آب دریای خزر است.
تالاب میانکاله که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان وسعت دارد. این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۲ هزار هکتار در حوزه مازندران و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می‌دهد توانست بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی به عنوان یکی از ذخیره گاه‌های زیست کره جهان از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
تالاب میانکاله را باید بهشت پرندگان و پرنده نگری نام نهاد؛ سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و نخستین تالاب ثبت شده در کنوانسیون تالاب‌های بین المللی رامسر و یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران و در همجواری با استان گلستان واقع شده است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می کند.
این پناهگاه حیات وحش علاوه بر کریدور مهاجرت فصلی برای پرندگان، همه ساله به تنهایی بیش از نیم میلیون پرنده از انواع مرغابی، فلامینگو، پلیکان، پاخاکستری، قوی، انواع اردک، لک لک، درنای خاکستری، عقاب دریایی را در آب‌های خود سکنی می دهد.
این تالاب که رویشگاه و زیستگاه تعداد بیشماری از گونه های در معرض خطر می باشد، در سال ۱۳۵۵ به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست سپهر به کمیته برنامه «انسان و کره» یونسکو معرفی و انتخاب شد. تالاب میانکاله به عنوان محل زاد و ولد و پرورش ماهیان گونه های مختلفی چون کپور، انواع کفال، کلمه، سفید، ماش و کاراس، مورد توجه است. پستانداران این منطقه نیز شامل مارال، یوزپلنگ، گربه جنگلی، شغال، گراز، روباه، خرگوش، جوجه تیغی، انواع خفاش و جوندگان کوچک است.
