همشهری آنلاین- الهام مصدقی راد: پرنده نگری یکی از جذاب ترین فعالیتها در طبیعت است. لذت بردن از ظاهر و آواز پرندگان ، با هر سطح دانشی که در موردشان داریم ، لذت و آرامش توصیف ناپذیری به همراه دارد. در همه فصل ها شاهد حضور پرندگان در طبیعت هستیم. برخی پرندگانی همچون قمری ، کبوتر چاهی ، گنجشک ، کلاغ ابلق و.. پرندگان بومی هستند که همیشه حضور دارند . پرندگان مهاجر نیز دو گونه اند ؛ مهاجران فصلی و مهاجران عبوری. مهاجران عبوری در مسیر رفت و برگشت‌شان ، مدت کوتاهی درکشور ما هم حضور می‌یابند اما مهاجران فصلی به دو گروه زمستانه و تابستانه تقسیم میشوند . مهاجران زمستانه در ابتدای فصل پاییز و از عرض های شمالی وارد ایران شده و تا پایان زمستان در کشور می‌مانند ، مهاجران تابستانه نیز با پایان زمستان طبیعت از ابتدای بهار، از عرض های جنوبی ایران وارد کشور میشوند و تقریبا تا پایان تابستان مهمان ایران خواهند بود. به این ترتیب در همه فصل ها در کشورمان شاهد حضور پرندگان مهاجرهستیم و می‌توانیم لذت پرنده نگری را به خوبی تجربه کنیم.
هم اکنون در آغاز فصل بهار ، مهاجران تابستانه وارد کشور شده اند که البته با فصل زادآوری نیز همزمان شده و یکی از بهترین زمان ها برای پرنده نگری است و شانس این را خواهیم داشت که صدای آواز پرندگان را هم بشنویم. پرندگان اصولا با دو هدف اصلی آواز سرمی‌دهند یکی در زمان جفت یابی است که پرنده نر برای جذب پرنده ماده ، آواز سرمی‌دهد و دیگری برای تعیین قلمرو خود آواز می‌خوانند که در فصل بهار این آوازها با شدت بالایی در حال اجراست. از دیگر سو ، ظاهر پرندگان در فصل زادآوری زیباتر و دارای رنگ های جذابتری است. پرهای تازه درآورده اند و خصوصا پرندگان نر ، پرهای رنگی تر و زیباتری دارند . تخم گذاری ، تولد جوجه ها و غذا دادن پرندگان به جوجه هایشان نیز از دیگر جاذبه های پرنده نگری در این فصل است.
یکی از لذتهای اصلی در تماشای پرندگان این است که ما در زیستگاه‌های مختلف انتظار دیدن پرندگانی متفاوت داریم و حتی این لذت را در داخل شهرها نیز می‌توانیم تجربه کنیم. علیرضا هاشمی، پرنده شناس به همشهری می‌گوید : « در مناطق منتهی به کوه های شمال تهران شاهد حضور برخی پرندگان هستیم و در دشت های جنوب تهران هم برخی دیگر از پرندگان حضور دارند که شاید در بخش شمالی کمتر دیده شوند؛ اینها به این معنی است که پرنده نگری محدود به مکان خاصی نیست و هر جا جذابیت های خودش را دارد. فردی که به مناطق کوهستانی می رود شاید شنیدن صدای پرنده کمرکولی برایش امری رایج باشد اما وقتی صحبت از پارکهای شهری است صدای قمری ها و گنجشکها بیشتر به گوش می آید.»
در خارج از شهرها نیز تالاب ها مکان مناسبی برای پرنده نگری محسوب میشوند. تالاب های پر آب ، میزبان پرندگان هستند . هاشمی می‌گوید : « شنیدن صدای آواز سسکهای تالابی مارا سرخوش میکند و یا دیدن چوب پا در حالی که روی تخمهایش خوابیده است جالب باشد. در عوض به مناطق دشتی و حاشیه کویر که برویم پرندگانی مثل چکاوکها و آوازهایشان مارا مدهوش خواهد کرد حتی در مسیرهای اصلی و کنارجاده های برون شهری نیز بسیار دیده میشوند.»
در این فصل در کوه ها و بیابان های سرسبزشده ، فصل زادآوری حاکم است ، حشرات نیز افزایش می یابند و حتی برخی پرندگان دانه خوار هم به شکار حشرات روی می آورند که هم مواد غذایی غنی برای جوجه هایشان فراهم می شود و هم اثر مهمی درچرخه اکولوژیک گذاشته و با شکارشان جمعیت بسیاری گونه ها از جمله آفات را کنترل می‌کنند.
« برای شروع پرنده نگری در ابتدای کار به هیچ چیزی نیاز نداریم جز یک روحیه کنجکاو و علاقه مند و چند لحظه تمرکز برای لذت بردن ؛ اینها اولین گام های پرنده نگری است ودر هر کجا که باشیم می‌توانیم از پرندگان لذت ببریم ؛ چه در دل طبیعت ، چه در میان شهر و حتی در یک شهر صنعتی ؛ تقریبا جایی نداریم که پرنده در آن حضور نداشته باشد.» این ها را علیرضا هاشمی می‌گوید . او معتقد است اگر هیچ تجهیزاتی هم نداشته باشیم تنها با دقت کردن به صدای پرندگان ، نگاه به رنگ و ظاهرشان و بررسی تفاوت هایشان می‌توانیم لذت ببریم.
اینکه گنجشک ها در فصل بهار صدای جیک جیک‌شان چند برابر شده است و آماده زادآوری هستند و صدای بلبل را که در زمستان از آن محرومیم ، در صبح های زود در بهار می‌توانیم بشنویم ، همگی برایمان لذت به همراه دارد. به گفته این پرنده شناس اگر دوربین دو چشمی یا کتاب آشنایی با پرندگان هم در دسترس داشته باشیم این لذت چند برابر می‌شود.
میتوان از همین لحظه شروع کرد. برای پرنده نگری نیاز نیست اطلاعات کاملی از پرندگان داشته باشیم. با دقت کردن به ظاهر آنها و جستجو درکتاب ها یا گوگل می‌توانیم اطلاعات کاملی از آنها به دست بیاوریم. حتی صدای پرندگان را هم می توانیم در سایت های معتبر پرنده شناسی جستجو کرده و بشنویم. وقتی گوش مان با صدا و آوازشان آشنا باشد ، آنها را راحت تر وسریعتر در طبیعت پیدا خواهیم کرد.
بیشتربخوانیم:
