همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: بر اساس اعلام پزشکی قانونی، در سال ۱۴۰۲ تعداد تلفات حوادث رانندگی با رشد ۲.۸ درصدی به ۲۰ هزار و ۴۵ نفر رسید که از این تعداد ۱۵ هزار و ۸۵۴ نفر مرد و ۴ هزار و ۱۹۱ نفر زن هستند. [هر ساعت ۲ ایرانی بر اثر تصادف کشته می‌شوند | رشد ۲.۸ درصدی تلفات در حوادث رانندگی]
از ۲۴ اسفند تا ۱۴ فروردین ۱۴۰۳، نیزدر مجموع ۹۷ هزار و ۱۸۹ تصادف اتفاق افتاد که ۶۳۳ مورد از این حوادث فوتی داشت و در جریان این سوانح متاسفانه ۱.۰۸۹ نفر جان خود را از دست دادند.
در سال ۱۳۹۳ نیز سازمان یونیسف گزارشی تکان دهنده از آمار بالای تصادفات در ایران ارائه داد. سازمان یونیسف در همکاری مشترک با وزارت بهداشت و درمان ایران، در گزارش خود نرخ سوانح رانندگی در ایران را ۲۹ برابر میانگین جهانی اعلام کردو نوشت هر ساله در ایران حدود ۲۸ هزار نفر قربانی تصادفات جاده‌ای شده و ۳۰۰ هزار تن نیز دچار مصدومیت یا معلولیت می‌شوند.
اما همه تصادفات لزوما به دلیل ناایمن بودن، خودرو یا نامناسب بودن وضعیت یک سری از جاده‌ها رخ نمی‌دهند و یک سری از این تصادفات به دلیل رانندگی پر خطر ناشی از وضعیت نامناسب روحی و روانی راننده رخ می‌دهد.
از همین رو در این مطلب ضمن گفت و گو دکتر اصغر کیهان نیا روانپزشک به علل روانشناختی رانندگی‌های پر خطر و راهکارها و توصیه‌هایی برای یک رانندگی همراه با آرامش پرداخته‌ایم.
دکتر کیهان نیا درباره علل رانندگی پر خطر که یکی از دلایل اصلی تصادفات جاده‌ای است، توضیح می‌دهد: اولین نشانه سرعت هیجان آفرینی است جوان‌ها از هیجان آفرینی خوششان می‌آید. دومین دلیل آن خشم و عصبانیت‌های درونی است. جوان‌ها وقتی عصبانی و خشمگین خستند بیشتر روی پدال گاز فشار می‌آورند و فکر می‌کنند رانندگی پر خطر در سرعت بالا باعث می‌شود خشم‌شان تخلیه شود و به آرامش برسند. سومین دلیل آن اعتراض است، اعتراض به قوانین اجتماعی، به والدین، به مدرسه، دانشگاه و مسئولین. چهارمین دلیل نداشتن تفریح است، رانندگی در سرعت بالا، لایی کشیدن از میان سایر خودروها و سبقت گرفتن نوعی تفریح برای جوانان محسوب می‌شود. جوانان با رانندگی پر خطر می‌خواهند به همه بگویند که رانندگی‌شان خوب است، فرد استثنایی هستند و با همه فرق دارند. کارهایی با ماشین می‌کنند و با سرعتی رانندگی می‌کنند که دیگران نمی‌توانند.
این روانپزشک ترس را یکی از علت‌های اصلی تصادفات جاده‌ای می‌داند و می‌گوید: افرادی که شرطی هستند، نمی‌توانند درست رانندگی کنند و اغلب به دلیل ترس امکان دارد دچار هراس و هول شوند که این به احتمال زیاد به تصادف می‌انجامد، شرطی‌ها افرادی هستند که به دلیل اتفاقی که برای شخص یا اشخاصی یا خودشان قبلا افتاده یا دیدن صحنه‌ای در اخبار تلویزیون یا در فیلم سینمایی یا در سریالی که در آن تصادف منجر به کشته شدن شده باشد یا دیدن صحنه‌های تصادف در جاده که با شکستگی و مرگ همراه است، دچار ترس شدید یا فوبیا از رانندگی شده باشند. البته راه‌های مقابله با این ترس‌ها هم وجود دارد. این افراد اغلب یا رانندگی نمی‌کنند، یا به دلیل ترس زیاد بد می‌رانند.
دکتر کیهان نیا در ادامه توصیه‌هایی برای رانندگی توام با آرامش و پیشگیری از حوادث و تصادفات دارد و می‌گوید: دو توصیه دارم که در ۵۰ سال گذشته خودم این توصیه‌ها را رعایت کردم و موجب شده که در ۵۰ سال گذشته اصلا تصادف نداشته باشم. توصیه اول، حفظ سرعت مناسب و رانندگی قانونمند. دومین توصیه رعایت فاصله با ماشین جلویی است. فقط اگر همین دو مورد یعنی سرعت و فاصله را حفظ کنید، هرگز تصادف نخواهید کرد.
او با ذکر مثالی جالب این طور ادامه می‌دهد: یک داستان کوچک مفید تعریف کنم که شنیدنش جالب است. یکی از مجریان تلویزیون در حدود ۵۰ سال پیش در گفت و گویی از یک راننده اتوبوس پرسید، چرا شما در ۳۰ سال گذشته تصادف نکرده‌اید. ایشان پاسخ داد به این دلیل که من تصور می‌کردم که راننده سایر خودروها دیوانگانی هستند که تعمدا می‌خواهند خودروی خود را به خودروی من بکوبند، در نتیجه من هنگام رانندگی کاملا موارد قانونی و ایمنی را رعایت می‌کردم. این داستان در من اثر کرد و به خود گفتم این راننده راست می‌گوید، باید این طور تصور کرد که همه بد می‌رانند در نتیجه من هم برای مصون ماندن از تصادف موارد قانونی و ایمنی را به طور کامل رعایت می‌کردم. در واقع این توصیه‌ای است که در غالب طنز و شوخی مطرح شده اما در واقعیت می‌تواند خیلی اثر هم داشته باشد.
او درباره اشتباهاتی که می‌تواند منجر به بروز سوانح و تصادفات رانندگی شود می‌گوید: اولین اشتباهی که افراد می‌کنند، در قرارهایی که دارند به موقع حرکت نمی‌کنند. اگر برای رسیدن به مقصد نیم ساعت وقت لازم است، باید ۴۵ دقیقه زودتر حرکت کنید. اگر مسیری یک ساعته دارید باید یک ساعت و نیم تا 2 ساعت زودتر حرکت کنید. در اثر تاخیر در حرکت، فرد دچار استرس و هیجان می‌شود و اغلب به دلیل اینکه در ترافیک گیر می‌کند دیرتر می‌رسد یا خدای نکرده بر اثر استرس و هیجان با سرعت زیادتر از حد مجاز می‌راند که ممکن است باعث بروز سانحه یا تصادفی برای وی شود. تنها راهی که دچار مشکل ترافیک نشویم یا بر اثر سرعت زیاد سانحه‌ای برای ما رخ ندهد، در نظر گرفتن دو برابر زمان مورد نیاز برای رسیدن به مقصد است، یعنی اینکه به جای نیم ساعت زودتر، یک ساعت زودتر حرکت کنیم. من همیشه این کار را انجام دادم و اگر زودتر به سر قرار کاری رسیدم، خودرو را پارک کردم و تا زمان قرار، کتاب مطالعه کردم.
دکتر کیهان نیا در توصیه به مسافران نوروزی نیز می‌گوید: به منظور بروز از حوادث ناگوار رانندگی هر فردی که به مسافرت می‌رود حتما باید شب قبل خواب کاملی داشته باشد. افرادی که با خودروی خود به مسافرت می‌روند نباید پیش از آن یا در جریان مسافرت بحث و مجادله و درگیری با کسی داشته باشند. افرادی که در زمان مسافرت رانندگی می‌کنند باید تمام دغدغه‌های ذهنی خود را کنار بگذارند. کسانی که به مسافرت می‌روند باید پیش از آن خودروی خود را از نظر فنی تست کرده باشند و در صورت لزوم با مراجعه به تعمیرگاه رفع ایراد کرده باشند. رعایت این نکات موجب می‌شود فرد در مسیر تصادف نکند یا احتمال تصادف برای وی به شدت کاهش پیدا کند.
بیشتر بخوانید:
کودک پلیسی بسیار اهمیت دارد
نقش ۴۰ درصدی یک اختلال پزشکی در تصادفات مرگبار
