آلودگی هوا در کدام شهرها کمترین و بیشترین مرگ و میر را رقم می زند؟ + جدول

به گزارش تجارت نیوز، مرکز پژوهش‌های مجلس، اخیرا در گزارشی با عنوان «پیامدها و هزینه‌های آلودگی هوا در ایران» اعلام کرد که کل موارد مرگ منتسب به این معضل در سال 1402، برابر با 30 هزار و 692 نفر بود.

این گزارش همچنین غلظت سالیانه ذرات معلق ریز (PM2.5) را در کشور طی سال مورد بررسی، بیش از شش برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت و بیش از 2/6 برابر استاندارد ملی کشور برآورد کرده است؛ به گونه‌ای که این شاخص در 365 روز سال، بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت قرار داشت.

مرکز پژوهش‌های مجلس بر اساس برآوردهای وزارت بهداشت، کل هزینه‌های مرتبط با مرگ‌ومیر منتسب به غلظت ذرات معلق ریز (PM2.5) را در آن سال، حدود 12 میلیارد دلار (معادل 597 هزار میلیارد تومان و حدود ۳.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران) برآورد کرده است. البته برخی مطالعات دیگر، این عدد را با لحاظ کردن هزینه‌ بیماری‌ها تا 23 میلیارد دلار (5 درصد تولید ناخالص داخلی) نیز تخمین زده‌اند.

جدول زیر، برخی یافته‌های این گزارش را در مورد آلودگی هوا در ایران نشان می‌دهد.

بیش از 30 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا

ارزیابی‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، درباره آمار مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا شامل همه شهرهای کشور نمی‌شود. مرکز پژوهش‌های مجلس، نسبت به این رویه موضع انتقادی دارد. کارشناسان این مرکز معتقدند، بیشتر قریب به اتفاق مردم ایران، تحت مراتبی از آلودگی هستند؛ در نتیجه به نظر نمی‌رسد بتوان مطالعه و تخمین تعداد مرگ و میر را به بخشی از جمعیت محدود کرد.

به هر روی، بر اساس رویه موجود وزارت بهداشت، طی سال 1401 در 33 شهر مورد بررسی، 26 هزار و 307 نفر جان خود را به دلایل منتسب به آلودگی هوا از دست دادند.

این وزارتخانه در سال 1402، جمعیت تحت پوشش مطالعه خود را در مورد مرگ و میرهای منتسب به آلودگی هوا، از 39 میلیون نفر (در 33 شهر) به 48 میلیون نفر (در 57 شهر) ارتقا داد. برآوردها نشان می‌دهد که در آن سال و در شهرهای مورد بررسی، 30 هزار و 692 نفر به دلایل منتسب به آلودگی هوا از دنیا رفتند.

شهرهایی با بیشترین و کمترین مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا

بر اساس این گزارش، بالاترین و پایین‌ترین تعداد مرگ به‌ازای هر 100 هزار نفر جمعیت در سال 1402 به‌ترتیب مربوط به شهر زابل با 141 مرگ و شهرهای شاهرود و سنندج با 30 مرگ بود.

هچنین میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق ریز (PM2.5)، در تهران طی 353 روز از سال 1402، بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت قرار داشت.

اهواز نیز یکی دیگر از شهرهایی است که در منطقه قرمز روزهای آلوده و آمار مرگ و میرهای منتسب با آلودگی هوا قرار دارد.

در آن سو، بیشترین تعداد روزهای با غلظت کمتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت، مربوط به شهرهای سنندج، شاهرود و ارومیه بود.

جدول اول، به علل مرگ منتسب به آلودگی هوا و سهم آنها از کل مرگ و میر در دو سال 1401 و 1402 اختصاص دارد.

جدول دوم، به هزینه‌های اقتصادی و آمار مرگ و میر منتسب به آلودگی هوا در کشور و برخی استان‌ها اشاره می‌کند.

تصویر زیر، میانگین تعداد مرگ‌های طبیعی منتسب به PM2.5 را به ازای هر 100 نفر جعیت، در سال 1402 نشان می‌دهد.

جدول زیر، به موضوع میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق ریز در برخی شهرها می‌پردازد.

جدول زیر به برآوردهایی اشاره دارد که مطالعات مختلف، از خسارت‌های احتمالی ناشی از آلودگی هوا ارائه کرده‌اند.

پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی آلودگی هوا

مرگ‌های زودرس، مهم‌ترین پیامد ناشی از آلودگی هوا محسوب می‌شود اما نگرانی‌های دیگری نیز وجود دارد؛ از جمله کاهش بهره‌وری کشاورزی، کاهش دید افقی و آسیب‌های جدی درازمدت به مکان‌های فرهنگی و زیرساخت‌ها. این چالش، به‌طورکلی تاثیر منفی بر کیفیت زندگی شهروندان می‌گذارد.

جدول زیر، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی این بحران را بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد.

این مرکز، محاسبه و آگاهی از آثار متعدد بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی آلودگی هوا را گامی مهم برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه و مؤثر برای مقابله با آن می‌داند و بر دقیق‌تر شدن محاسبات در این زمینه تاکید دارد.

برای اطلاعات بیشتر مطالعه دو گزارش آلودگی هوای خوزستان و نقش پررنگ ضعف‌ های مدیریتی و آلودگی هوای خوزستان؛ تحت تاثیر ضعف دیپلماسی و کاهش بارندگی پیشنهاد می‌شود.