به گزارش تجارت نیوز، از شروع دور جدید واردات خودرو، اخبار زیادی مبنی بر ورود برند روسی لادا به ایران مطرح شد و این اخبار سرانجام رونمایی از چهار محصول لادا در نمایشگاه اوراسیا را در پی داشت. نمایشگاهی که در آذر 1402 برگزار شد و «نیکا موتور» از واردات خودروهای لادا به ایران خبر داد، اما این خبر هیچگاه به واقعیت تبدیل نشد.
حال پس از گذشت دو سال، ایلنا از برنامه عرضه و مونتاژ محصولات خودروساز روسی آوتوواز یا لادا در بازار خودرو ایران خبر داد. این خبر موجی از انتقادات را به راه انداخته که ریشه در بی‌کیفتی و کمبود امکانات رفاهی محصولات لادا داشته است.
دلیل شکست واردات لادا به ایران چه بود؟
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، برخی از خودروهای لادا نتوانسته‌اند آزمون‌های ایمنی و سخت‌گیرانه واردات خودرو را پشت سر بگذارند. خودروهای لادا از نظر دوام و استهلاک در سطح مطلوبی قرار دارند و به‌ویژه برای شرایط سخت اقلیمی مناسب‌اند، اما فقدان جذابیت ظاهری، امکانات فنی پیشرفته و قابلیت‌های ایمنی فعال و غیرفعال، رقابت‌پذیری این خودرو را دشوار کرده است.
کارشناسان معتقدند لادا برندی چندملیتی است که به صورت مستقل توان تولید خودرو ندارد. این شرکت پس از تحریم‌های ناشی از جنگ روسیه و اوکراین با کاهش توان تولید مواجه شده و با خروج شرکای بین‌المللی همچون رنو با مشکلات زیادی در تامین قطعات و مواد اولیه خود مواجه شده است.
با توجه به حضور گسترده و تنوع بالای خودروهای چینی در بازار ایران، لادا برای رقابت با این محصولات راه دشواری در پیش دارد. کارشناسان می‌گویند که هرچند این خودروها از برخی مدل‌های چینی بادوام‌تر هستند، اما از نظر آپشن، طراحی به‌روز و مصرف سوخت در جایگاه پایین‌تری قرار می‌گیرند.
همچنین با تغییر سلیقه خریداران ایرانی که به خودروهای مدرن و مجهز علاقه‌مندند، بعید است استقبال گسترده‌ای از خودروهای روسی صورت گیرد، همانطور که خودروهای وارداتی چینی که فاقد استانداردهای روز بودند با شکست در بازار خودرو مواجه شدند.
ریسک حمایت از یک خودروساز بازنده
شرکت لادا با بیش از نیم‌قرن سابقه در صنعت خودروسازی روسیه، همواره جایگاهی اقتصادی ایفا کرده است. خودروهای تولیدی لادا در برابر قیمت تمام‌شده پایین از امکانات محدودی بهره برده و ظاهر این خودروها چهره خودروهای سه دهه پیش را متبادر می‌کند.
این برند در آزمون بازارهای مدرن با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شده است. کیفیت مواد به‌کاررفته در کابین، اتصالات ناهماهنگ اجزای داخلی و بیرونی خودرو و سطح پایین ایمنی آن خودروها در آزمون‌های بین‌المللی، تصویر لادا را بسیار دورتر از استانداردها روز دنیا ترسیم می‌کند.
فقدان بسته‌های تجهیزاتی پیشرفته و سیستم‌های کمکی رانندگی نیز آن را در مقام رقابت با رقبای آسیایی و اروپایی که امکانات رفاهی و فناوری‌های نوین را به‌صورت استاندارد یا آپشن عرضه می‌کنند، لادا را به حاشیه می‌کشاند.
با توجه به معادلات پیچیده بازار ایران، خرید خودرو چند سالی است که برای دهک‌های پایین به رویا تبدیل شده است. محصولات لادا امکاناتی منطبق با نیازهای ابتدایی و اقتصادی مصرف‌کنندگان دارند. امکاناتی پایین‌تر از آنچه تحت عنوان خودروهای داخلی به مردم عرضه می‌شود، بنابراین ورورد این خودرو به ایران می‌تواند منجر به عقب‌گرد صنعت خودروسازی به سال‌های تولید پراید و پیکان شود.
ارتقای کیفیت مواد داخلی، افزودن کیسه‌های هوای جانبی و سقفی، به‌کارگیری سامانه‌های کمک‌راننده پایه و طراحی ظاهری مدرن‌تر می‌تواند لادا را از برچسب خودروی ارزان‌قیمت رهایی بخشد و آن را به رقیبی جدی در بازارهای ایران و فراتر از آن تبدیل کند، اما آنچه اکنون تحت عنوان برند لادا تولید می‌شود فاقد جذابیت برای بازارا خودرو ایران است.
همچنین با توجه به تجربه مونتاژ محصولات چینی، دور از انتظار نیست که در صورت شروع مونتاژ این خودروها در ایران، نوسان ریال و روبل و منفعت‌طلبی سودجویان، محصولات این برندها از برچسب ارزان‌قیمت خارج شده و لادا با کیفت پایین‌تر از خودروهای داخلی با برچسپ قیمتی بالاتر از خودروهای داخلی وارد خیابان‌های ایران شود.
گرچه ورود برند روسی لادا به بازار ایران در ظاهر می‌تواند پاسخی به نیازهای ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های واردات باشد، اما واقعیت‌های بازار و خواسته‌های مصرف‌کننده ایرانی مسیری دشوار را پیش روی این برند قرار می‌دهد.
بازار خودرو در ایران به‌رغم تمامی مشکلات، متقاضیان هوشمندی دارد و خریداران امروز بیش از گذشته به کیفیت، طراحی به‌روز، خدمات پس از فروش و تامین قطعات توجه دارند. بنابراین در صورتی که خودروهای لادا با قیمت بالا عرضه شوند یا در تأمین قطعات یدکی با مشکل مواجه باشند، نمی‌توان آینده روشنی برای آنها متصور شد.
از سوی دیگر هرچند ممکن است لادا به‌دنبال استفاده از ظرفیت‌های تولیدی ایران برای جبران مشکلات خود باشد، نباید از نظر دور داشت که صنعت قطعه‌سازی داخلی نیز در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد. بسیاری از قطعه‌سازان با چالش‌هایی همچون کمبود نقدینگی، دشواری در تأمین مواد اولیه و نوسان ارزی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و برخی از آنها در آستانه ورشکستگی هستند.
در چنین شرایطی تکیه بر توان داخلی برای حمایت از یک برند خارجیِ غیررقابتی، بدون برنامه‌ریزی دقیق و حمایت‌های هدفمند ریسک بالایی دارد و می‌تواند بار دیگری بر دوش صنعت نیمه‌جان خودروی کشور بگذارد.
برای مطالعه بیشتر گزارش«تذکر مجلس به وزیر صمت در مورد خودروهای وارداتی» را در تجارت‌نیوز بخوانید.
