گاردین: عراقچی برگ جدید هسته‌ای رو کرد/ پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم غنی‌سازی به ریاض و ابوظبی

به نوشته گاردین، جمهوری اسلامی ایران ایده تشکیل کنسرسیومی از کشورهای خاورمیانه -با شرکت ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی- برای غنی‌سازی اورانیوم را مطرح کرده است تا بر فشارهای ایالات متحده علیه برنامه غنی‌سازی خود غلبه کند.

این پیشنهاد به عنوان راهی برای ترغیب کشورهای خلیج فارس به حمایت از موضع تهران مبنی بر به رسمیت شناختن غنی‌سازی خود تلقی می‌شود. تهران این پیشنهاد را به عنوان ارائه یک امتیاز تلقی می‌کند، زیرا به کشورهای همسایه امکان دسترسی به دانش فنی خود را می‌دهد و آنها را در این فرآیند ذینفع می‌کند.

مشخص نیست که آیا عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، این پیشنهاد را در مذاکرات نسبتاً کوتاه سه ساعته با ایالات متحده در عمان در روز یکشنبه، که چهارمین دور از این مذاکرات بود، مطرح کرده است یا خیر.

پس از پایان مذاکرات مذکور، عراقچی به دبی پرواز کرد و در آنجا با شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، گفت‌وگو کرد. برنامه هسته‌ای امارات متحده عربی در حال حاضر شامل غنی‌سازی اورانیوم نمی‌شود.

این کنسرسیوم در تأسیسات ایران عملیاتی شده و غنی‌سازی اورانیوم در ایران به سطح ۳.۶۷٪ -مطابق با توافق هسته‌ای برجام- باز خواهد گشت.

مقامات ایالات متحده از جمهوری اسلامی ایران خواسته‌اند که فرآیند غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود را پایان داده و تمام تأسیسات هسته‌ای خود را برچیند. اما در بحبوحه اختلافات در واشنگتن، ترامپ هنوز تصمیم نهایی در مورد این موضوع نگرفته و از جدیت ایران در مذاکرات تمجید کرده است.

ایده کنسرسیوم برای اولین بار توسط سید حسین موسویان، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای ایران و فرانک فون هیپل، فیزیکدان دانشگاه پرینستون، مدت‌ها قبل از مذاکرات فعلی تهران و واشنگتن، در مقاله‌ای پرخواننده در اکتبر ۲۰۲۳ در بولتن دانشمندان اتمی مطرح شد.

تحت این کنسرسیوم، سعودی‌ها و امارات متحده عربی سهامداران و تأمین‌کنندگان مالی خواهند بود و به فناوری ایران دسترسی خواهند داشت. مشارکت کشورهای خلیج فارس می‌تواند به عنوان یک تضمین اضافی تلقی شود که برنامه هسته‌ای ایران کاملاً اهداف غیرنظامی دارد.

اگر به سعودی‌ها و امارات متحده عربی اجازه داده شود تا مهندسانی را به ایران بفرستند، شکل بیشتری از شفافیت در مورد این برنامه امکان‌پذیر می‌شود و جامعه بین‌المللی کمتر به کار بازرسان هسته‌ای سازمان ملل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متکی خواهد بود.