بحران آب خیلی جدی ایران در تابستان/ خشکسالی بی‌سابقه در راه است؟
پیش‌بینی‌ها برای بحران آب در سال آینده، منتهی به تعیین بودجه برای حفر چاه در تهران شده است. کارشناسان معتقدند که حفر چاه نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه فرونشست در تهران را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر کارشناسان مدعی‌اند که با تصفیه‌ی فاضلاب تهران، می‌توان عمده چالش‌های آب شرب و آبیاری فضای سبز شهر را حل کرد.
محمد درویش، کارشناس محیط زیست، درباره‌ی تعریف بودجه برای حفر 93 چاه به انتخاب گفت: تهران قاعدتاً باید آخرین شهری باشد که با کمبود آب شرب برای مردم رو به رو خواهد شد. تهران در جنوب البرز مرکزی و در یک محدوده‌ی بسیار حاصلخیز واقع شده است. 7 روددره وارد این دشت می‌شود و این 7 روددره، رودخانه‌ی دائمی داشته‌اند. از لار و جاجرود و یکی از سرشاخه‌های سفیدرود از طریق طالقان و کرج، به سمت تهران آب می‌آوریم. تهران 1.1 میلیارد مترمکعب فاضلاب تولید می‌شود. این رقم یعنی نیاز آب شرب 11 میلیون نفر را می‌تواند تولید کند. به راحتی با بازچرخوانی آب و تصفیه فاضلاب‌ها، می‌توانیم تمامی نگرانی‌های آب شرب را رفع کنیم. به خصوص که تکنولوژی بازچرخوانی آب وجود دارد. تهران 90 درصد شبکه فاضلاب‌اش تکمیل شده است. توان جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب در تهران وجود دارد. سؤال اساسی این است که به جای بازچرخوانی چرا به سمت حفر چاه بیشتر در یک منطقه‌ی درگیر فرونشست می‌رویم؟ توان زیست‌پذیری تهران با فرونشست هر روز کمتر می‌شود، با این وجود چرا از بازچرخوانی آب استفاده نمی‌کنیم؟ در هرمزگان به شکلی آب را تصفیه کردند که مسئولین آن طرح جلوی خبرنگاران آن آب را نوشیدند.
وی درباره‌ی کمبود آب جهت آبیاری فضای سبز تهران اظهار داشت: شهرداری مدام اعلام می‌کند آب برای درختان نداریم، چطور است که آب ندارید اما فاضلاب را می‌فروشید؟ چرا از محل تصفیه فاضلاب‌ها، فضای سبز تهران را آب یاری نمی‌کنید؟ چرا 314 هکتار از فضای سبز تهران باید خشک شود و 6 هزار و دویست هکتار در تنش و خشکی قرار بگیرد؟ منطقه‌ی 22 تهران بحران جدی فاضلاب وجود دارد. منطقه‌ای که قرار بود منطقه‌ی سالم تهران باشد دچار مشکل فاضلاب شده است. چرا‌های خیلی جدی نسبت به آب در تهران وجود دارد و ناشی از کسوف خرد است.
وی در رابطه با بحران آب در تابستان 1404 بیان کرد: بحران آب در تابستان خیلی جدی است. وقتی پنجره‌های خانه را باز می‌گذارید، حتی اگر مبلمان خانه را بسوزانید، همچنان سردتان خواهد بود. وقتی از فاضلاب استفاده نمی‌کنید، مسلماً درگیر چند قطره باران کم و زیاد خواهید بود. اگر با خردمندی برخورد می‌کردیم، هرگز نباید نگران آب در تابستان 1404 می‌شدیم. ما با بدترین خشکسالی تاریخ ایران مواجه هستیم و حدود 39 درصد خشکسالی داریم اما یادمان باشد که 9درصد منابع آبی کشور، آب شرب را تأمین می‌کند، 40 درصد هم برای فضای سبز بگذاریم، باز هم برای صنعت و کشاورزی آب داریم.
درویش درباره‌ی تنش آبی در تمامی مناطق کشور گفت: با این فرمان که می‌روند تمام شهر‌ها بحران آب خواهند داشت. در رشت که 2 هزار میلیمتر بارش دارد با جیره‌بندی آب مواجه هستیم. با این مدیریت آب بیشتر و کمتر مشکلی را حل نمی‌کند. وقتی در گیلان با بحران آب کشاورزی مواجه هستیم، معلوم است که در یزد و اصفهان و تهران و کرمان هم با کمبود آب رو به رو باشیم. وقتی شما در یک منطقه‌ی بیابانی مدیریت را به یک سیستم ناکارآمد بسپارید، مسلم است که با کمبود شن وخاک مواجه می‌شوید. به جای اینکه انگشت اتهام را به سمت آسمان و کمبود بارش دراز کنیم، باید به مدیران ناکارآمد اشاره کنیم.
خشکسالی بی‌سابقه در راه است؟
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور به بیان اینکه میزان ورودی آب به مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد کاهش یافته است، گفت: حجم مخازن برخی سدهای مهم ۱۰ استان کشور اعم کمتر از ۱۵ درصد پرشدگی دارد.
فیروز قاسم‌زاده روز شنبه اظهار داشت: بر اساس جدیدترین گزارش هفتگی شاخص‌های مهم آب و برق در خصوص بارش‌های منتهی به ۲۱ اسفندماه، میزان ورودی آب به مخازن سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد کاهش یافته است.
وی اظهار داشت: به عبارت دیگر میزان ورودی به مخازن سدهای کشور در سال آبی گذشته برابر ۱۳.۲۶ میلیارد متر مکعب بوده در حالی که اکنون معادل ۹.۵۸ میلیارد مترمکعب است؛ این درحالیست که خروجی از سدها در سال آبی جاری تقریباً معادل سال آبی گذشته بوده است.
وی افزود: همچنین آمارها تا ۲۱ اسفند امسال نشان می‌دهد که حجم آب موجود مخازن سدهای کشور با ۵ درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ۴۴ درصد رسیده است.
سخنگوی صنعت آب خاطرنشان کرد: حجم موجود مخازن برخی سدهای مهم ۱۰ استان کشور اعم از تهران، البرز، اصفهان، خراسان رضوی، حوضه قمرود، هرمزگان، زنجان، کرمان، فارس و مرکزی کمتر از ۱۵ درصد پرشدگی دارد.
مدیر کل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در این زمینه گفت: سدهای تامین کننده آب شرب تهران در وضعیت مناسبی نیستند، به طوری که سد امیرکبیر و لار به ترتیب ۶ و یک درصد و سد لتیان و ماملو هر کدام ۱۱ درصد پرشدگی دارند.
وی افزود: پرشدگی سد زاینده رود اصفهان ۱۱ درصد، سد دوستی خراسان رضوی ۱۰ درصد، سد طرق خراسان رضوی ۱۲ درصد، سد پانزده خرداد حوضه قمرود ۱۱ درصد، سد استقلال هرمزگان ۸ درصد، سد شمیل و نیان هرمزگان ۳ درصد، سد تهم زنجان ۱۳ درصد، سد تنگوئیه سیرجان کرمان ۸ درصد، سد رودبال داراب ۳ درصد و سد ساوه مرکزی ۹ درصد تا ۲۱ اسفند امسال به ثبت رسیده است.
وی ادامه داد: همان گونه که پیش بینی‌های اقلیمی حاکی از پاییز و زمستان خشک برای سال آبی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۳ بود، بر اساس آمار شبکه ایستگاه‌های مبنا وزارت نیرو سال آبی جاری تاکنون با کاهش ۳۶ درصدی بارش نسبت به متوسط بلند مدت مواجه بوده است.
قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: در ۵ استان کشور کاهش بیش از ۵۰ درصد بارش به ثبت رسیده است؛ استان تهران نیز با کاهش ۳۸ درصدی بارش نسبت به شرایط نرمال مواجه بوده و رتبه بارش کشور در بین ۵۷ سال آماری ۵۳ است و جزو سال‌های بسیار خشک محسوب می‌شود.
وی گفت: تداوم خشکسالی در ایران به ویژه در سال‌های اخیر باعث کاهش جدی آورد رودخانه‌ها و ورودی سدها و مخازن آب زیرزمینی و تالاب‌ها شده است. همین امر ضرورت سازگاری با شرایط جدید و کمبود منابع آبی را می‌رساند و همه ارکان جامعه باید در مدیریت مصرف آب نقش‌آفرینی جدی داشته باشند تا با وفاق و همدلی، کشورمان از شرایط تنش آبی کمترین خسارت را ببیند.
