چرا در خیابان‌ها خبری از خودروهای وارداتی نیست؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا،‌ طبق آمار گمرک از ابتدای سال جاری تا پایان آبان ماه، ۲۹ هزار و ۴۱۸ دستگاه خودرو سواری به ارزش بالغ بر ۶١٧ میلیون دلار وارد کشور شده و بطور قطعی از گمرکات کشور ترخیص شده است. با احتساب واردات حدوداً ۱۱ هزار و ۸۷۴ دستگاه خودرو سواری به ارزش ۲۳۴ میلیون و ۵۶۰ هزار دلار تا پایان سال گذشته، تا پایان آبان ماه، بالغ بر ۴١ هزار دستگاه خودرو وارد کشور و ترخیص شده است.

البته قابل ذکر است که آمار واردات خودرو سواری طی هشت ماهه نخست امسال به عدد بالغ بر ٢٩ هزار دستگاه، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از منظر تعداد ۷۳۶ درصد و به لحاظ ارزشی ۷۸۴ درصد رشد داشته است.

طبق اعلام گمرک، طی شش ماهه ابتدایی امسال، شرکت‌های معین‌خودرو ایرانیان، سایپا، بهمن‌موتور و کرمان‌موتور به ترتیب، بزرگترین واردکننده خودروهای سواری به کشور بوده‌اند.

در خصوص واردات خودروهای برقی نیز، طبق آمار گمرک، از زمان آغاز ثبت سفارش خودروهای برقی وارداتی تا پایان مردادماه، ۲۶ هزار و ۶۳۰ خودرو ثبت سفارش شده که از این تعداد ۴٩٢٧ دستگاه وارد کشور شده و ۶۵۰ خودروی برقی نیز در گمرکات است.

از ابتدای آغاز ثبت سفارش‌ها برای خودرو برقی تاکنون، ۱۳ شرکت ثبت سفارش داشته‌اند که بیشترین آمار ترخیص خودرو برقی، متعلق به ایران‌خودرو معادل ۳۶۰۰ دستگاه ثبت سفارش و ترخیص ۱۵۰۰ دستگاه بوده است. گروه خودروسازی سایپا توانسته از ٨٠٠٠ سفارش، تنها ۱۹۸ دستگاه را ترخیص کند.

بعد از آن، دو شرکت کرمان‌موتور و مدیران‌خودرو بیشترین میزان ترخیص خودروهای برقی از گمرکات کشور را داشته‌اند.

میزان واردات خودرو در سال جاری هر چند که نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و با سرعت بیشتری انجام شده است، اما همچنان با وعده‌ها و هدف‌گذاری‌های ابتدای سال (واردات تعداد قابل توجه خودرو) فاصله معناداری دارد؛ این در حالیست که چندی پیش، در راستای تسهیل واردات خودرو، بانک مرکزی مجوز واردات خودرو با ارز سپرده خود را صادر کرد تا روند واردات سرعت بیشتری بگیرد.

رنگ واردات خودروهای خارجی به کشور، در سطح شهرها، پررنگ نیست!

از سوی دیگر، هر چند که همراستای افزایش میزان واردات، ترخیص خودروهای وارداتی از گمرکات کشور نیز سرعت گرفته، اما همچنان تعداد قابل توجهی از این خودروها ترخیص نمی‌شوند و در گمرکات کشور خاک می‌خورند.

این درحالیست که طبق آمار، تاکنون بالغ بر ۴١ هزار دستگاه و صرفاً ٢٩ هزار دستگاه در هشت ماهه امسال وارد کشور شده است؛ اما اثر محسوسی از حضور این خودروهای خارجی در بازار نیست و پاسخ قانع‌کننده‌ای هم برایش وجود ندارد.

بطور دقیق‌تر می‌توان گفت که تاکنون علیرغم چندین دوره اجرای طرح‌های عرضه خودروهای وارداتی که آخرین آن هم مهر ماه امسال بود که در این طرح ۶۰۰۰ خودروی وارداتی عرضه شد، جز تعدادی چانگان‌های وارداتی گروه سایپا که جزو اولین خودروهای وارداتی بود، چندان ردی از تردد خودروهای وارداتی در سطح شهر تهران به عنوان پایتخت، نیست.

اینکه خودروهای وارداتی از گمرکات کشور ترخیص نمی‌شوند، موضوع مهمی است که بسیار جای بحث و بررسی دارد.

اما آنچه که پرواضح است این است که از زمان ابلاغ آیین‌نامه واردات خودرو در شهریور ۱۴۰۱ تا به امروز بالغ بر ٢۶ ماه می‌گذرد اما واردات مطابق با وعده‌ها پیش نرفت. وعده‌های بی‌عمل تا جایی پیش رفت که وعده واردات ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو تا پایان سال ۱۴۰۲، تا پایان آبان ماه امسال به یک‌چهارم آن هم نرسیده است.

یکی از جدی‌ترین ایرادات واردات خودروها این بود که در این مسیر واردکنندگان با سابقه کشور که تا پیش از ممنوعیت واردات در سال ١٣٩٧، اصلی‌ترین بازیگران این حوزه بودند، به نوعی حذف شده و جای آن‌ها را خودروسازان و شرکت‌های خودرویی مونتاژکار گرفتند که شاید بیشتر دغدغه تولید یا هر چیز دیگری داشتند تا واردات خودرو! همین موضوع مشکلات و چالش‌های فراوانی را با ایجاد ایراد و اشکال از سوی سازمان ملی استاندارد، سازمان محیط‌زیست، پلیس راهور و... روبرو کرد؛ همین موضوع اصلی‌ترین علت ورود قطره‌چکانی و مهمتر ترخیص قطره‌چکانی خودروها از گمرکات است. این مسیر پرخطای سیاستگذاران، نه‌تنها روند واردات را کند کرد که مسیر نهایی خودروها بعد از ترخیص را نیز به بیراهه کشاند.

فروش حواله خودرو، فروش اولویت واگذاری محصولات خارجی و در نهایت دپوی محصولات شاید از دیگر نتایج سیاستگذاری اشتباه در امر واردات خودرو به شمار بیاید؛ با وجود رشد واردات و ترخیص خودرو، همان‌طور که اشاره شد، در معابر شهری و جاده‌ها کمتر شاهد تردد خودروهای وارداتی سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ هستیم؛ این در شرایطی است که در فضای مجازی و همچنین در پلتفرم‌های خرید و فروش خودرو، حضور خودروهای خارجی‌ پررنگ است؛ ضمن اینکه تاکنون تعداد زیادی طرح فروش و عرضه این خودروها از طریق سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی اجرایی و خودرو میان متقاضیان قرعه‌کشی شده است.

در پیگیری این موضوع از برخی فعالان این حوزه و کارشناسان خودرو، اینطور عنوان شد که چرا خودروهای خارجی در نمایشگاه‌ها یا پلتفرم‌های فروش خودرو حضور دارند، اما عرضه چندانی به بازار صورت نگرفته و در سطح شهر تردد ندارند، یک موضوع مطرح است.

گمانه‌زنی می‌شود که صاحبان این خودروها، احتمالاً غالباً نمایشگاه‌داران یا واسطه‌گرانی هستند که حواله متقاضیان این خودروها را خریداری کرده و خودرو را تحویل هم گرفته‌اند اما در شرایط کنونی، ترجیح می‌دهند که خودرویی عرضه نکنند یا اگر هم عرضه شد با قیمتی بالا اقدام به فروش کنند. قیمت‌هایی که ممکن است انگیزه خرید را از متقاضیان بگیرد.

بنابراین عدم عرضه محصولات خارجی جدید و عدم حضور آن‌ها در سطح شهرها می‌تواند به دلیل دپو شدن از سوی صاحبان این خودروها باشد یا به علت بی‌انگیزگی از سوی نمایشگاه‌داران.