روسیه بشار اسد را تحویل نداد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، «احمد الشرع» معروف به «ابومحمد جولانی» سرکرده شورشیان مسلحی که در اواخر سال میلادی گذشته بر سوریه حاکم شدند، بر لزوم حفظ ارتباط تسلیحاتی با روسیه تاکید کرده و خواستار لغو تحریم‌های غرب شده است.

جولانی با اشاره به اینکه ثبات سوریه بر کل منطقه غرب آسیا تأثیر می‌گذارد، به روزنامه نیویورک‌تایمز گفت: «هرج‌ومرج در سوریه نه‌تنها به کشورهای همسایه بلکه به کل جهان آسیب خواهد زد.»

به گزارش نیویورک‌تایمز، زمانی که جولانی رهبری منطقه‌ای کوچک تحت کنترل شورشیان در شمال غرب سوریه را بر عهده داشت، اتحادهای سیاسی‌اش ساده‌تر بودند، ترکیه از او حمایت می‌کرد و دولت اسد با او مخالف بود. جولانی از حمایت خارجی دیگر کشورها نیز استقبال می‌کرد، اما کمک مالی آن‌ها برای بقای او ضروری نبود.

اما از زمانی که ائتلاف شورشی تحت رهبری او در دسامبر ۲۰۲۴ به قدرت رسیده، جولانی با عرصه ژئوپولیتیک بسیار پیچیده‌تری مواجه شده است. اکنون حمایت خارجی نه‌تنها مورد استقبال است، بلکه برای بقای دولتش حیاتی است.

برای احیای اقتصاد در حال فروپاشی سوریه، او باید مقامات ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را متقاعد کند که با وجود گذشته‌اش - که در فعالیت‌های افراطی و گروه‌های وابسته به القاعده سپری شده - تحریم‌ها را لغو کنند. جولانی همچنین برای جلوگیری از بازگشت جنگ داخلی، به کمک نظامی برای ساخت یک ارتش جدید نیاز دارد. علاوه بر این، برای ادامه عملکرد دولت و جلوگیری از فروپاشی کامل کشور، سوریه نیازمند تأمین مالی خارجی جهت پرداخت حقوق کارمندان دولت است.

او که در گذشته وابسته به القاعده بوده و اکنون خود را به‌عنوان یک سیاستمدار معرفی می‌کند، می‌گوید دولتش در حال مذاکره با ترکیه، حامی دیرینه سیاسی‌اش و همچنین روسیه، حامی اصلی دولت بشار اسد است. جولانی می‌گوید: «ترکیه در سوریه حضور نظامی دارد و روسیه نیز حضور نظامی دارد. ما توافقات گذشته سوریه با دیگر کشورها را باطل کرده‌ایم و در حال تنظیم توافقات جدید هستیم.»

به گزارش نیویورک‌تایمز، سوریه که در دولت اسد تحت تحریم‌های غرب قرار داشت، اکنون در لحظه‌ای حساس به صحنه جهانی بازمی‌گردد؛ لحظه‌ای که با جنگ غزه، تحولات لبنان و دستور کار جدید دولت ترامپ، نقشه‌های قدرت در غرب آسیا در حال بازترسیم است. در چارچوب همین دستورکار، آمریکا در ماه میلادی جاری کاهش حضور نظامی خود در شمال شرقی سوریه را آغاز کرده است.

تاکید بر لزوم حفظ رابطه با روسیه

جولانی در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز با بیان اینکه تحولات سوریه «مسیر را برای نوع کاملاً جدیدی از روابط امنیتی در منطقه» هموار کرد، گفت بسیاری از کشورها، چه منطقه‌ای و چه اروپایی، به ثبات سوریه علاقه‌مند هستند.

در عین حال، رسانه آمریکایی اذعان دارد که تحت حکومت جولانی، خشونت‌های شدیدی از جمله درگیری‌های فرقه‌ای در سوریه رخ داده است. او اکنون باید با ترکیه و رژیم صهیونیستی مذاکره کند و از سوی دیگر، به غرب ثابت کند که با وجود ارتباطات پیشینش با القاعده، شریک قابل اعتمادی است. جولانی همچنین در حال ایجاد رابطه‌ای جدید با روسیه است، کشوری که تمایل دارد پایگاه‌های نظامی‌اش در سوریه را حفظ کند.

او می‌گوید که حضور نظامی خارجی در سوریه باید در چارچوب قانونی این کشور باشد و هر توافق جدیدی باید «استقلال سوریه، ثبات امنیتی آن و عدم ایجاد تهدید یا خطری برای سایر کشورها از طریق خاک سوریه» را تضمین کند.

در جریان جنگ در سوریه، روسیه صدها جنگنده، ناو جنگی، نیرو و مشاور نظامی به سوریه فرستاد و هنوز مشخص نیست مسکو چه نقشی در سوریه پس از جنگ ایفا خواهد کرد؛ اما جولانی با اشاره به نقش پررنگ مسکو در تامین تسلیحاتی سوریه در دهه‌های گذشته، می‌گوید احتمالاً دمشق باز هم به حمایت روسیه یا دیگر کشورها نیاز داشته باشد.

پس از سقوط دولت بشار اسد، او به همراه خانواده‌اش به روسیه رفتند و شورشیان حاکم بر سوریه خواستار استرداد آن‌ها شدند. جولانی در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز، برای نخستین‌بار اعلام کرد که مقامات کرملین با این خواسته موافقت نکرده‌اند، حتی با وجود اینکه جولانی استرداد اسد را به‌عنوان شرط حفظ پایگاه‌ه‌های نظامی روسیه در سوریه عنوان کرده است.

او می‌گوید: «روسیه عضو دائم شورای امنیت است. تسلیحات سوریه کاملاً روسی هستند و توافق‌های غذایی و انرژی زیادی میان ۲ کشور وجود دارد که سوریه سال‌ها به آن‌ها متکی بوده است. ما باید این منافع را مدنظر قرار دهیم.»

درخواست لغو تحریم‌ها

در طول این مصاحبه ۴۵ دقیقه‌ای، جولانی از واشنگتن خواست تحریم‌ها را لغو کند، این در حالی است که جولانی و گروه شورشی تحت رهبری‌ او به نام «هیئت تحریر الشام»، همچنان تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار دارند و ایالات متحده نیز آن را سازمانی تروریستی معرفی کرده است.

در هفته‌های اخیر، اروپا بخشی از تحریم‌ها را کاهش داده و ایالات متحده معافیتی موقتی برای ورود کمک‌های بشردوستانه به سوریه صادر کرده است. با این حال، این اقدامات تاکنون تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد نداشته‌اند.

طبق گفته ۲ مقام آگاه، ایالات متحده ماه گذشته هشت شرط برای لغو تحریم‌ها ارائه کرده است که شامل نابودی ذخایر باقی‌مانده تسلیحات شیمیایی و همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم است.

مقامات آمریکایی و اروپایی همچنین خواستار خروج جنگجویان خارجی از سوریه شده‌اند؛ افرادی که در ائتلاف شورشی جولانی جنگیده‌اند و برخی از آن‌ها اکنون در دولت او صاحب پست و مقام هستند. این مسئله نیز یکی از شروط کلیدی برای لغو تحریم‌ها به‌شمار می‌رود.

این شرط خاص، جولانی را در وضعیت دشواری قرار داده است: از یک سو باید با کشورهای غربی همکاری کند تا حمایت آن‌ها را به‌دست آورد؛ از سوی دیگر باید رضایت جناح‌های افراطی ائتلاف سابقش را که در به قدرت رسیدن وی نقش داشتند، جلب کند تا آن‌ها را وارد ساختار دولت کند. در غیر این صورت، این گروه‌ها برای صلح شکننده سوریه یک تهدید محسوب خواهند شد.

نقش حیاتی عناصر افراطی در دولت جولانی

جولانی بدون ارائه جرئیات بیشتر، تنها گفت که برخی از شروط آمریکا «نیاز به بحث یا اصلاح دارند.» او همچنین گفت که شاید دولتش به جنگجویان خارجی که سال‌ها در سوریه زندگی کرده و «در کنار انقلاب باقی‌ مانده‌اند»، تابعیت سوری بدهد. به گفته کارشناسان، این تصمیم می‌تواند تلاش او برای لغو تحریم‌ها را پیچیده‌تر کرده و نگرانی‌هایی در میان کشورهای غربی درباره تبدیل سوریه به پناهگاهی برای افراط‌گرایان ایجاد کند.

جولانی - دست‌کم در ظاهر - تلاش کرده تا نگرانی‌های بین‌المللی را کاهش دهد و تعهد داده که از خاک سوریه برای تهدید هیچ کشور خارجی استفاده نخواهد شد. او گفت: «سوریه از همان ابتدا، پیش از آنکه ما به دمشق برسیم، متعهد بود که نگذارد از خاکش به‌هیچ‌وجه برای تهدید کشور خارجی استفاده شود.»

با این حال، دولت او تا امروز در حفظ امنیت و اعمال اقتدار بر جناح‌های افراطی‌تر شورشیان سابق، با دشواری روبه‌رو بوده است. در ماه مارس، هزاران جنگجوی مسلح – از جمله بسیاری از جناح‌های افراطی - وارد مناطق سکونت «علویان» در ساحل مدیترانه شدند و در عرض چند روز حدود ۱۶۰۰ غیرنظامی را کشتند.

این کشتار که منشأ فرقه‌ای داشت، اقلیت مذهبی علوی را هدف قرار داد؛ اقلیتی که خانواده اسد به آن تعلق دارد. این وقایع نشان دادند که جولانی بر نیروهای شورشی سابق که در ائتلاف او بودند، کنترل اندکی دارد و ارتش ملی جدیدی که در تلاش برای ساخت آن است، در مهار خشونت‌ها ناتوان بوده است.