چرا لبنیات گران شد؟

اقتصادنیوز: بعد از مصوبه رسمی افزایش قیمت شیر خام و محصولات لبنی در مهرماه 1403، بسیاری از اقلام لبنی شاهد تغییر قیمت بوده و نوعی موج گرانی به بازار تلقین کردهاند؛ درحالیکه طبق آمارهای رسمی، هنوز افزایش قیمت لبنیات فاصله محسوسی با نرخ تورم مصرفکننده دارد.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از همشهری، بازار لبنیات از مهرماه با افزایش قیمت مواجه بوده و محصولات لبنی در چند دوره گران شدهاند؛ در ابتدای راه، افزایش قیمت لبنیات بهدلیل افزایش 20درصدی قیمت شیر خام و همچنین برای جبران هزینههای سربار تولید مصوب شد؛ اما در ادامه راه، اگر محصولی در بازار لبنیات گران شود، یا منشأ خارجی مانند بالا رفتن نرخ جهانی کره حیوانی داشته یا در بازار رقابتی، به صلاحدید تولیدکنندگان با افزایش قیمت مواجه شده است.
دلیل اختلاف قیمت اقلام لبنی
محمد فربد در پاسخ به تغییر قیمت برندهای مختلف لبنیات در یک محصول یکسان اظهار کرد: برای محصولات لبنی که مشمول قیمتگذاری نیستند، قیمت واحدی داده نمیشود و ازآنجاکه قیمت تمامشده شرکتها و احیاناً کیفیت آنها متفاوت است، قیمت نهایی آن نیز تا حدودی اختلاف دارد.سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران با اشاره به اینکه کارخانهها با توجه به قیمت و نوع دستگاههای خطوط تولید، هزینه تمامشده متفاوتی دارند، افزود: درنهایت تولیدکننده با احتساب هزینه استهلاک و قیمت تمامشده محصول، نرخ نهایی فروش را تعیین میکند و این نرخ برای یک محصول یکسان، با قیمت سایر برندها میتواند متفاوت باشد.
صنایع لبنی چه میگویند؟
براساس مصوبه افزایش قیمت لبنیات در مهرماه، با توجه به افزایش 20درصدی قیمت شیر خام، محصولات لبنی پرمصرف مشمول قیمتگذاری 14درصد افزایش یافته و 16درصد نیز برای جبران هزینههای سربار تولید به قیمت این محصولات افزوده شده؛ بهگونهای که بهطور متوسط، قیمت اقلام لبنی بین 15تا 30درصد افزایش یافته است.سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران با اشاره به این موضوع، گفت: براساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطهبهنقطه لبنیات در بهمنماه امسال نسبت به بهمنماه پارسال 24درصد است که در مقایسه با نرخ تورم نقطهبهنقطه 35.3درصدی، بیش از 11درصد پایینتر است.محمد فربد در گفتوگو با همشهری، افزود: با توجه به اینکه تورم محصولات ما 11درصد کمتر از تورم عمومی کشور است، کسی نمیتواند صنایع لبنی را به گرانفروشی متهم کند؛ بهخصوص که بازار لبنیات هم بهشدت رقابتی است و رقابتها مانع از افزایش بیدلیل قیمتها خواهد شد.او با بیان اینکه حاشیه سود صنایع لبنی 3تا 4درصد است و در بهترین حالت به 5درصد میرسد، گفت: حاشیه سود قانونی صنایع لبنیات 17درصد است؛ اما بهدلیل رقابتی بودن بازار و ملاحظاتی که صنایع برای مردم دارند، حاشیه سود بسیار کمتری را پذیرفتهاند.
حقیقت تلخ گرانی لبنیات و سفره مردم
سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران با اشاره به این موضوع که «گرانی لبنیات منجر به حذف این اقلام از سفره مردم میشود»، گفت: این یک حقیقت تلخ است که با کاهش قدرت خرید مردم، بهتدریج سهم برخی اقلام از سبد مصرفی خانوار کاهش پیدا میکند و این موضوع فقط مربوط به لبنیات نیست.فربد افزود: تورم میتواند هر چیزی را از سفره مردم حذف کند و دلیلش این است که وقتی تورم خوراکیها به 36درصد رسیده و افزایش حقوق را روی 20درصد مصوب میکنیم، خانواده مجبور است این اختلاف میان افزایش هزینه و درآمد را به نوعی حتی با حذف برخی اقلام مدیریت کند.
دامداران سنتی در بنبست
بنگاههای کوچک در همه بزنگاههای اقتصادی با مشکلات بزرگی مواجه و بهواسطه پایین بودن سرمایه در گردش و قدرت دریافت تسهیلات بانکی، با هر تکانه اقتصادی وارد بحران میشوند. این موضوع در حوزه دامداریهای کوچک بهمراتب سختتر است؛ چراکه این کسبوکار تقریباً بهاندازه سرمایهگذاری، نیازمند سرمایه در گردش است و در شرایطی که قیمت نهادهها افزایش پیدا کند یا بازار فروش محصولات آنها کساد شود، با بحران مالی مواجه میشوند.بررسیهای همشهری نشان میدهد در شرایط فعلی، هر کیلوگرم خوراک دام دامداریهای سنتی بسته به کیفیت و نوع کاربری آن از 16هزار تومان شروع میشود و برای دامداریهای شیری که باید خوراک سوپر استفاده کنند، قیمت هر کیلوگرم خوراک دام به 20هزار تومان میرسد.دامداران سنتی در گفتوگو با همشهری، از افزایش قیمت نهادههای دامی در 2هفته اخیر خبر دادهاند. آنها میگویند: فعلاً برای تحویل درب دامداری، قیمت هر کیلوگرم کاه گندم 5هزار تومان، هر کیلوگرم جوی حیوانی 17هزار تومان و هر کیلوگرم یونجه خشک 26هزار تومان است.
نرخ شکنی در بازار شیر و لبنیات
فعالان صنعت دامداری، بهخصوص دامداران سنتی همچنان خواستار افزایش قیمت شیر خام برای بهبود صرفه اقتصادی فعالیت خود هستند؛ درحالیکه بنا به اظهارات سخنگوی انجمن صنایع فرآوردههای لبنی ایران، هر درصد افزایش قیمت شیر خام مستقیماً 0.7درصد به افزایش قیمت محصولات لبنی منجر میشود و چنانچه مثلاً شیر خام 20درصد دیگر گران شود، قیمت تمامشده محصولات لبنی نیز 14درصد افزایش خواهد یافت. در این میان، چندی پیش علی احسان ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی در گفتوگو با رسانهها ادعا کرد که گرچه قیمت مصوب شیر خام 18هزار تومان است، برخی دامداران شیر را تا ۲۲ هزار تومان به فروش میرسانند و همزمان برخی تولیدکنندگان بزرگ لبنیات، قیمت محصولات خود را بیشتر از نرخ مصوب به بازار عرضه میکنند. در این مورد، اگرچه مراجع نظارتی که مسئول پیگیری تخلفات هستند، اطلاعاتی منتشر نکردهاند اما دامداران سنتی نیز دامداریهای صنعتی را متهم میکنند که ضمن دریافت تسهیلات دولتی و خوراک دام ارزانتر، برای افزایش قیمت شیر با صنایع لبنی تبانی دارند.