اشتغال، کلید اصلی حل بحران ازدواج

علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان _استان‌های مرکزی از جمله تهران، البرز، اصفهان، یزد، سمنان، بوشهر، گیلان و مازندران از میانگین کشوری نرخ ازدواج پایین‌تر هستند. در مقابل، برخی استان‌های شرقی و غربی وضعیت نسبتا بهتری دارند. استان قم برخلاف سایر استان‌های مرکزی از نظر ازدواج عملکرد بهتری داشته است.

مطالعات آماری و پیش‌بینی‌های مرکز آمار ایران هشدار می‌دهد که در ده سال آینده میانگین سنی جمعیت ایران حدود ۴.۵ تا ۵ سال افزایش می‌یابد. اگر نرخ رشد جمعیت به همین شکل ادامه یابد، تا سال ۱۴۳۰ بیش از دو و نیم میلیون مجرد بالای ۵۰ سال در کشور خواهیم داشت که بدون حمایت خانوادگی زندگی می‌کنند. این بحران جمعیتی توسعه کشور را با چالش‌های جدی رو‌به‌رو خواهد کرد. براساس نظرسنجی‌ها، ۳۴ درصد جوانان مجرد اعلام کرده‌اند که در صورت داشتن شغل، ازدواج می‌کردند. جا دارد با انتقاد از حذف بودجه اشتغال از اعتبارات معاونت جوانان در سال ۱۴۰۴ تاکید کرد که بدون اشتغال‌زایی، تسهیلات ازدواج و حتی وام ازدواج نیز کارایی چندانی ندارد. از این رو لازم است بخشی از منابع مشوق‌های ازدواج را به اشتغال مولد اختصاص داد.

در این حال باید توجه داشت که تغییرات جهانی در سبک زندگی، از جمله تأثیر شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی، از عوامل مهم کاهش ازدواج در ایران نیز هستند. نمی‌توان تصور کرد کشور ما از این تحولات جهانی مصون بماند. تغییر ارزش‌ها و اولویت‌ها در میان جوانان یکی از عوامل مهم در کاهش گرایش به ازدواج است.

اکنون ۲۱۵ مرکز همسان‌گزینی مجاز زیر نظر وزارت ورزش و جوانان در حال فعالیت هستند. این مراکز دارای مجوز قانونی هستند و از طریق روانشناسان متخصص به جوانان برای انتخاب همسر مشاوره می‌دهند. بدیهی است فعالیت سایت‌های غیرمجاز همسریابی مورد تأیید وزارت نیست و باید با آنها برخورد شود. به هرحال تاکنون بیش از ۱۵۰۰ مرکز مشاوره ازدواج و خانواده مجوز گرفته‌اند و ۸۸ هزار کارگاه آموزشی نیز برگزار شده است. با این حال باید اذعان کرد که خروجی نهایی این تلاش‌ها مطلوب نیست و نیازمند همکاری جدی‌تر دیگر نهادهاست. پیشنهاد می‌کنم که منابع وام ازدواج و تسهیلات دیگر ازدواج به جای پرداخت نقدی، در قالب طرح‌های تامین مسکن اختصاص یابد. به این ارتیب زوج‌ها می‌توانند با تجمیع وام‌ها، اقساط خانه را بپردازند و در نهایت مالک آن شوند.

همچنین حائز توجه است که گفته شود؛ در بخش مهارت‌آموزی، برنامه‌هایی برای ارتقای مهارت‌های شغلی جوانان و سربازان وظیفه در دستور کار قرار گرفته است. از جمله این طرح‌ها، آموزش مهارت به ۵۰ هزار سرباز وظیفه است که می‌تواند نقش مؤثری در اشتغال‌پذیری آنان پس از پایان خدمت ایفا کند.

نقش ما به عنوان معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، مطالبه‌گری از نهاد‌های مسئول برای تحقق حقوق جوانان است. برای نجات آینده کشور باید به موضوع جمعیت و ازدواج نگاه ملی داشته باشیم، نه سیاسی یا جناحی. با وجود اجرای این طرح‌ها و تلاش‌های ما و دیگر دستگاه ها، رفع موانع اساسی مانند اشتغال و مسکن همچنان نیازمند همکاری و عزم جدی تمامی نهاد‌های مرتبط است و تا زمانی که مشکلات زیربنایی حل نشود، سایر اقدامات تأثیر چندانی در بهبود وضعیت ازدواج نخواهند داشت.

//////////////////////////////////