ایران کمترین قیمت برق خانگی را در میان ۱۴۷ کشور دارد

در میان ۱۴۷ کشور جهان، ایران با پرداخت تنها ۴ دهم سنت به ازای هر کیلووات‌ساعت برق خانگی، کمترین تعرفه مصرف برق را دارد؛ آماری که طبق داده‌های World Population Review و بر اساس گزارشی منتشرشده توسط وزارت نیرو به ثبت رسیده است. این موضوع در ظاهر مزیتی برای مصرف‌کنندگان به شمار می‌رود، اما در لایه‌های پنهان خود، چالش‌هایی جدی برای آینده صنعت برق و اقتصاد کشور به همراه دارد.

ارزان‌ترین تعرفه در جهان، گران‌ترین تبعات در زیرساخت؟

در شرایطی که متوسط قیمت برق در کشور‌های توسعه‌یافته‌ای، چون آمریکا ۱۸ سنت، استرالیا ۲۷ سنت، و آلمان ۳۶ سنت است، ایران با نرخ ۰.۴ سنت، فاصله‌ای چشمگیر با میانگین جهانی دارد. حتی کشور‌های منطقه مانند ترکیه (۴.۸ سنت)، مصر (۱.۹ سنت) و عربستان سعودی (۵.۳ سنت) نیز تعرفه‌هایی چندبرابری نسبت به ایران دارند.

اما این یارانه سنگین پنهان، هزینه‌ای گزاف برای دولت و صنعت برق به همراه دارد. در سال‌های اخیر، بار‌ها گزارش شده که شرکت‌های برق با کسری بودجه، کمبود منابع برای تعمیر و نوسازی تجهیزات، و ضعف در توسعه نیروگاه‌های نوین مواجه‌اند.

چرا تعرفه پایین یک زنگ خطر است؟

قیمت پایین برق خانگی نه‌تنها منجر به مصرف بی‌رویه شده، بلکه انگیزه برای صرفه‌جویی را به‌شدت کاهش داده است. در بسیاری از کشورها، قیمت برق بر اساس ساعات اوج مصرف، نوع مشترک، و میزان مصرف طبقه‌بندی شده تا رفتار مصرف‌کننده مدیریت شود، اما در ایران همچنان تعرفه‌ها عمدتاً یکنواخت و با یارانه دولتی است.

هم‌زمان با قطعی‌های مکرر برق در تابستان، به‌ویژه در کلان شهر‌ها ضعف زیرساخت و سرمایه‌گذاری ناکافی در این صنعت بیش از پیش آشکار شده است. پایین بودن قیمت برق به‌نوعی مانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیز محسوب می‌شود، چراکه بازگشت سرمایه در چنین شرایطی تضمین‌شده نیست.

کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که اصلاح تدریجی تعرفه‌ها، هدفمندی یارانه‌ها، و اجرای تعرفه‌های پلکانی بر اساس الگوی مصرف می‌تواند راهکاری پایدار برای عبور از این بحران باشد. نمونه‌هایی از این نوع اصلاحات در کشور‌هایی مانند مصر و عربستان انجام شده که ضمن حمایت از اقشار ضعیف، قیمت واقعی برق برای مشترکان پرمصرف اعمال می‌شود.

از سوی دیگر، افزایش قیمت‌ها باید با افزایش شفافیت و پاسخ‌گویی دولت همراه باشد. در حالی که مدیران وزارت نیرو بر لزوم صرفه‌جویی تأکید می‌کنند، بسیاری از پروژه‌های توسعه‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر به دلیل کمبود منابع متوقف یا به تعویق افتاده‌اند.

بر اساس این گزارش، داشتن ارزان‌ترین برق خانگی در جهان شاید در نگاه اول مزیت به‌نظر برسد، اما در بلندمدت می‌تواند تهدیدی جدی برای پایداری شبکه، توسعه انرژی‌های پاک و توازن بودجه دولت باشد. راه نجات، نه حذف یارانه به‌یک‌باره، بلکه حرکت تدریجی و هدفمند به سوی واقعی‌سازی قیمت‌هاست؛ اقدامی که نیازمند تصمیم‌گیری شجاعانه و همراهی مردم است.

انتهای پیام/