معرفی ادبیات روسیه؛ از «قمارباز» داستایوفسکی تا «مرشد و مارگاریتا» بولگاکف
برنا- گروه فرهنگ و هنر: در گزارشی به ۱۰ کتاب مهم ادبیات روسیه که به فارسی ترجمه شده‌اند اشاره می‌کنیم تا شاید برای علاقه‌مندان به دنیای ادبیات جهانی، دریچه‌ای تازه به روی این آثار گشوده شود.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ ادبیات روسیه، با ریشه‌های عمیق و تاریخی خود، یکی از غنی‌ترین و تأثیرگذارترین گنجینه‌های فرهنگی جهان است. از قرن هجدهم تا بیستم، نویسندگانی همچون الکساندر پوشکین، نیکلای گوگول، میخائیل لرمونتوف و الکساندر گریبایدوف آثار درخشانی خلق کردند که نه‌تنها به ادبیات جهان شکل دادند، بلکه بسیاری از اصطلاحات و جملاتشان به ضرب‌المثل‌های رایج در زبان روسی تبدیل شده است.
ادبای روسی در تمام ژانرهای ادبی از شعر و داستان کوتاه تا رمان و نمایشنامه فعال بوده‌اند و تأثیر چشمگیری بر ادبیات جهان داشته‌اند. شخصیت‌های عمیق، تحلیل روان‌شناختی، فلسفه اجتماعی و پرداخت استادانه‌ی زبان، از ویژگی‌های بارز آثار روسی است که نویسندگانی چون داستایوفسکی، تولستوی، چخوف و بولگاکف را به چهره‌هایی جاودانه در ادبیات جهانی بدل کرده است.
روسیه تاکنون پنج نویسنده‌ی برنده‌ی جایزه نوبل در ادبیات داشته و تا سال ۲۰۱۱، چهارمین تولیدکننده‌ی کتاب در جهان برحسب تعداد عنوان‌های منتشرشده بوده است. این حجم از تولید و تأثیرگذاری نشان‌دهنده‌ی جایگاه برجسته‌ی ادبیات روسیه در فرهنگ و اندیشه‌ی جهانی است.
در ادامه، به معرفی برخی از آثار شاخص این ادبیات می‌پردازیم که هرکدام دنیایی از اندیشه و هنر را در دل خود جای داده‌اند.
فئودور داستایوفسکی: قمارباز
مترجم: سروش حبیبی
انتشارات: نشر چشمه
توضیحات: داستان قمارباز؛ از یادداشت‌های یک جوان، داستان خانواده‌ی ثروتمند یک ژنرال است که تمام ثروتشان را به دلیل بی‌لیاقتی برباد داده‌اند. راوی داستان، الکسی، که معلم فرزندان این خانواده است داستان را در حالی روایت می‌کند که یا از قمارخانه برگشته است و یا در راه قمارخانه است. وقتی او در نقش معلم سرخانه، وارد این خانواده می‌شود، به پولینا، دخترخواندهی ژنرال دل می‌بازد. هرچند پولینا به او روی خوشی نشان نمی‌دهد. اما یکبار که به پول احتیاج دارد، پولینا پولی برای قمار در اختیارش می‌گذارد. الکسی که به شانس خودش در قمار اعتقاد راسخ دارد مدام در اندیشه قمار است و آن را تنها راه محقق‌شدن خواسته‌هایش می‌داند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که داستان قمارباز، داستان زندگی واقعی نویسنده است. فئودور داستایفسکی، رمان قمارباز را زمانی نوشت که به دلیل باختش در قمار، بدهی سنگینی داشت.
میخائیل بولگاکف: مرشد و مارگاریتا
مترجم: حمیدرضا آتش برآب
انتشارات: نشر کتاب پارسه
توضیحات: رمان مرشد و مارگریتا با تلفیق دو بخش جدا از هم و در عین حال، در هم تنیده-یکی در اورشلیم باستان و دیگری در مسکوی معاصر-از صحنه‌های پرهیجان و پرتنشی، چون طوفان‌های سهمگین و حمله‌ی خون آشام‌ها به صحنه‌های تاریکی تغییر مسیر می‌دهد: صحنه‌هایی مانند ملاقات عیسی با پیلاتس، قتل یهودا در شبی مهتابی و صحنه‌هایی حاکی از واقعیت مضحک و سیرک گونه‌ی مسکو. شخصیت‌های مرکزی کتاب-ولاند و همراهانش، گربه‌ای سیاه به نام بهیموث، شاعری به نام ایوان هوملس، پونتیوس پیلاتس، نویسنده‌ای که با نام مرشد شناخته می‌شود و همراه مشتاق او، مارگریتا-در دنیایی گرد هم آمده‌اند که فانتزی و واقعیت عریان را در هم می‌آمیزد و کلاژی هنرمندانه است از عجایب، کمدی سیاه و مسائل بی پایان اخلاقی. اگرچه نوشتن کتاب در سال ۱۹۴۰ به پایان رسیده بود، اما این اثر برای اولین بار در مجله‌ی موسکوا در سال ۱۹۶۶ به انتشار رسید و خیلی زود به موفقیتی جاودان مبدل گشت. مخاطبین مرشد و مارگریتا از بیان آزادی‌های هنری و معنوی در این کتاب، استقبال فوق العاده و کم نظیری کردند.
ولادیمیر ناباکوف: لولیتا
مترجم: اکرم پدرام نیا
انتشارات: نشر مرکز
توضیحات: کتاب «لولیتا» یکی از بحث‌برانگیزترین و معروف‌ترین آثار ادبی قرن بیستم، به قلم ولادیمیر ناباکوف نوشته شده است. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۹۵۵ منتشر شد و به سرعت به یکی از نمادین‌ترین رمان‌های ادبیات مدرن تبدیل گردید. داستان در مورد رابطه‌ای پیچیده و خطرناک میان یک مرد میانسال و دختر جوانی است که او به او دل‌بستگی پیدا می‌کند.
الکساندر پوشکین: دختر سروان
مترجم: پرویز ناتل خانلری
انتشارات: نشر غلمی و فرهنگی
توضیحات: در دل تلاطم‌های تاریخی روسیه، «دختر سروان» نوشته‌ی الکساندر پوشکین، شاهکاری بی‌زمان، روایتی از عشق، شورش و وفاداری را پیش روی خواننده می‌گستراند. این داستان که در قرن هجدهم می‌گذرد، داستان پتروشا، جوانی از خانواده‌ای اشرافی است که به دستور پدرش برای خدمت نظامی به سرزمین‌های دورافتاده فرستاده می‌شود. در این مسیر، پتروشا عشق واقعی را در ماری، دختر فرمانده‌اش، می‌یابد. در همین هنگام‌ها، شورشی بزرگ به رهبری پوگاچف، سکوت زندگی آرام آنها را می‌شکند.
آنتوان چخوف: دشمنان
مترجم: سیمین دانشور
انتشارات: نشر نگاه
توضیحات: کتاب دشمنان، اثری نوشته‌ی آنتون چخوف است که اولین بار در سال ۱۸۸۷ منتشر شد. کریلوف، دکتری محلی است که در همین لحظه، پسر شش ساله اش را به خاطر ابتلا به دیفتری از دست داده است. او در حال مشاهده‌ی خداحافظی همسرش با جسم بی جان پسرشان است که ناگهان زنگ در به صدا درمی آید. غریبه‌ای ثروتمند پشت در است که ملتمسانه از دکتر می‌خواهد همسر ناخوش احوالش را درمان کند. کریلوف به او می‌گوید که به هیچ وجه نمی‌تواند همسر خود را در چنین شرایطی تنها بگذارد، اما غریبه اصرار می‌ورزد و به دکتر می‌گوید که خانه اش در همین نزدیکی هاست. کریلوف در نهایت دلش به رحم می‌آید و آنها به سوی خانه‌ی غریبه راه می‌افتند. اما وقتی به مقصد می‌رسند، می‌بینند که همسر مرد غریبه در خانه نیست؛ اتفاقی که باعث می‌شود دکتر حسابی از کوره در برود.
ایوان گنچارف: آبلوموف
مترجم: سروش حبیبی
انتشارات: نشر امیرکبیر
توضیحات: «آبلوموف» داستان مردی است که در دنیای خیال و راحتی خود غرق شده و از رویارویی با واقعیت‌های زندگی اجتناب می‌کند. گنچارف با نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی و فرهنگی زمان خود، تصویرگری از شکاف بین خیال و واقعیت ارائه می‌دهد که خواننده را به تفکر دربارهٔ خودانگیختگی و تغییر دعوت می‌کند.
ایوان تورگنیف: پدران و پسران
مترجم: مهری آهی
انتشارات: نشر علمی و فرهنگی
توضیحات: آرکادی به تازگی از دانشگاه پترزبورگ فارغ التحصیل شده است و به همراه یکی از دوستانش "بازازوف" به املاک ییلاقی پدرش در استانی دور افتاده در روسیه بازگشته است. پدر او، نیکولای، با خوشحالی دو مرد جوان را در املاک خود می‌پذیرد، اما برادر نیکولای، پاول، به زودی از فلسفه عجیب و غریب و نوپایی به نام "نیهیلیسم" که مردان جوان به ویژه بازاروف از آن طرفداری می‌کنند ناراحت می‌شود. نیکولای، در ابتدا با خوشحالی از بازگشت پسرش به خانه استقبال می‌کند، اما آرام آرام اضطراب وجود او را فرا می‌گیرد، زیرا متوجه می‌شود که نظرات آرکادی بسیار تحت تأثیر بازاروف است. از نظر او این عقاید رادیکال است و باعث می‌شود عقاید خودش را کنار بگذارد. نیکولای همیشه با انجام کار‌هایی از قبیل بازدید از پسرش در مدرسه سعی کرده تا حد ممکن امروزی بماند تا این دو نفر بتوانند به همان اندازه که قبلا بوده، نزدیک باشند، اما این از نظر نیکولای شکست خورده است...
ماکسیم گورکی: مادر
مترجم: محمد قاضی
انتشارات: نشر جامی
توضیحات: «مادر» اثر گورکی، داستانی است پرشور از مبارزه کارگران علیه ظلم و ستم. این رمان نه تنها تصویری از مقاومت و شور اجتماعی را به نمایش می‌گذارد، بلکه نشانگر قدرت تحول‌آفرین احساسات و اتحاد در برابر ظلم است. گورکی با زبانی ساده و تأثیرگذار، ارزش‌های انسانی و مقاومت در برابر بی‌عدالتی را به مخاطب عرضه می‌کند.
لئو تولستوی: آناکارنینا
مترجم: مهدی کریمی
انتشارات: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
توضیحات: «آناکارنینا» داستان زندگی زنی به نام آنا است. او که متوجه می‌شود برادرش استپان و همسر برادرش، داریا، به دلیل خیانت برادر به مشکلاتی در زندگی‌شان برخورده‌اند، به مسکو سفر می‌کند تا میانشان آشتی برقرار کند.
نیکلای گوگول: نفوس مرده
مترجم: کاظم انصاری
انتشارات: فرهنگ معاصر
توضیحات: «نفوس مرده» اثر گوگول، با زبان طنزآلود و نقدی تند به بررسی فساد و ریاکاری‌های جامعه روسیه می‌پردازد. این رمان، با بهره‌گیری از سبک ساخرانه و نمادین، تصویری از جامعه‌ای را به نمایش می‌گذارد که در آن ارزش‌های انسانی و اخلاقی زیر سوال رفته‌اند. گوگول با تحلیل عمیق اجتماعی، خواننده را به بازنگری در مفاهیم عدالت و حقیقت دعوت می‌کند.
انتهای پیام/
