خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – عاطفه قلع ریز: طرح احیای پخت نان کامل در ایران با مخالفت‌های جدی از سوی چهار گروه اصلی شامل آسیاب‌داران، نانواها، مردم و برخی دانشگاهیان مواجه است. این طرح که به‌عنوان یک اقدام مهم در راستای بهبود تغذیه و سلامت جامعه مطرح شده، در حالی با چالش‌هایی روبه رو است که برخی از مخالفان آن به دلایل مختلف از جمله عدم آگاهی و منافع شخصی، خواستار به تعویق افتادن این طرح هستند.
در این میان، موافقان طرح بر اهمیت نان کامل و تأثیر آن بر کاهش بیماری‌های غیرواگیر تأکید دارند و معتقدند که با اجرای این طرح می‌توان به بهبود وضعیت تغذیه و سلامت عمومی کمک کرد.
هر یک از این گروه‌ها به دلایلی گاه از سر عدم آگاهی لازم و گاه با بهانه تراشی خواستار به تعویق افتادن طرح احیای پخت نان کامل در کشور در حالی شدند که برای نخستین بار در دولت سیزدهم احیای طرح پخت نان کامل موضوع اصلی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس قرار گرفت و در دولت چهاردهم برای ششمین بار کمیسیون بهداشت و درمان به این موضوع راه یافت.
ورود جدی دولت و مجلس به احیای طرح پخت نان کامل که باعث شد که رئیس کانون انجمن صنایع آرد و آسیاب داران کشور این نگرش دولتمردان را ناشی از یک جو زدگی بخواند.
هشدار رئیس کانون انجمن صنایع آرد کشور درباره دخالت‌های غیرضروری در صنعت آرد و نان
حسین یزدجردی، رئیس کانون انجمن صنایع آرد کشور، در جمع مدیران کنترل کیفیت از دخالت‌های متعدد سازمان‌های مختلف در حوزه آرد و نان انتقاد کرد و گفت: «قریباً هر کسی که دستش به این حوزه برسد، در آن دخالت می‌کند. اخیراً دو سازمان دیگر نیز به جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، استاندارد و بهداشت اضافه شده‌اند و کمیسیون اصل ۹۰ نیز به زنجیره آرد و نان وارد شده است.
وی با اشاره به جوگیری جامعه در خصوص نان کامل، افزود: نان کامل در همه جای دنیا وجود دارد و اختراع و ابتکار جدیدی نیست. در بسیاری از کشورها نان با آرد کامل پخته می‌شود، اما ما به تازگی به این موضوع توجه کرده‌ایم. تمام ارگان‌های مملکتی به دنبال آرد کامل هستند و فکر می‌کنند که این یک کشف جدید است و اگر مردم ایران از آن استفاده کنند، دیگر بیماری‌ها رخت می‌بندند.
یزدجردی ادامه داد: زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح پخت نان کامل فراهم نیست و ما گندم مناسب نداریم. هرچند کارخانجات می‌توانند آرد کامل تولید کنند، اما در بخش نانوایی هنوز زیرساخت‌های لازم مهیا نیست. اگر با عجله و در جوی که به وجود آمده، نان جدیدی اضافه کنیم، این نان ممکن است مشکلات بیشتری نسبت به نان‌های قبلی ایجاد کند، زیرا اگر تخمیر نشود، مضرتر خواهد بود.
وی تأکید کرد: نان کامل باید با زیرساخت‌های معین و بر اساس استقبال مردم مصرف شود، نه در جوی که هم‌اکنون ایجاد شده است. برگزاری کنگره‌ها و جشنواره‌ها برای چیزی که مشخص نیست عاقبتش به کجا ختم می‌شود، منطقی نیست. حداقل بخش صنعت باید از این جوگیری خارج شده و در فرصت مناسب، نان کامل را تولید کند.
اجرای طرح نان کامل در کشور با چالش‌های جدید مواجه است
محمد رضا خواجه، یکی از مجریان طرح نان کامل در کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برخی از آسیاب‌داران که تاکنون از سبوس‌گیری، نم‌زنی و نول‌کشی منتفع می‌شدند، به شدت مخالف اجرای طرح پخت نان کامل در کشور هستند. با این حال، طرح مجلس مبنی بر افزایش قیمت هر کیسه آرد دولتی از ۵۰ هزار تومان به ۹۰ هزار تومان، به نوعی این آسیاب‌داران را به سمت حمایت از طرح سوق داده است.
وی افزود: برخی از مخالفان بر این باورند که فیبر مورد نیاز مردم می‌تواند به جای تولید نان کامل، از طریق سبزیجات و میوه‌جات تأمین شود. اما احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، تأکید کرد که فیبر حاصل از غلات به مراتب کامل‌تر و مفیدتر از فیبر جذب شده از سبزیجات و میوه‌جات است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: روزانه فیبر مورد نیاز هر فرد ۳۰ گرم است، در حالی که به طور متوسط تنها حدود ۱۰ گرم دریافت می‌شود. بنابراین، برای تأمین ۱۵ گرم فیبر مورد نیاز روزانه، مصرف نان کامل ضروری است
نان کامل عاملی مؤثر در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیردار
در همین راستا عبدالهی، عضو دبیرخانه شورای سلامت و امنیت غذایی کشور از دیگر موافقان اجرای طرح احیای پخت نان کامل به خبرنگار مهر اظهار کرد: آمار مرگ و میر ناشی از ابتلاء به بیماری‌های غیر واگیر از ۵۷ درصد در سال ۸۰ به ۷۰ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده که یکی از علل مهم آن مصرف نان‌های سبوس‌گیری شده است. و از هر ۳ نفر ایرانی یک نفر به بیماری‌های غیر واگیر مبتلا می‌شود که در گذشته این آمار از هر ۵ نفر، یک نفر بوده که مصرف نان با آرد کامل در پیشگیری از آن مؤثر است.
خواجه، آرد سه استان خوزستان، گلستان و فارس را در ایران قوی و مناسب برای پخت نان کامل خواند و افزود: همچنین می‌توان آرد مورد نیاز برای پخت نان کامل را از کشورهای قزاقستان، روسیه و کشورهایی همچون کانادا وارد کرد.
وی علت مخالفت مردم را سلیقه محور بودن آنها ذکر کرد و گفت: رسانه‌ها باید مردم را به سمت سلامت محوری سوق دهند.
این مجری طرح نان کامل در کشور طیف دانشگاهی را سومین گروه مخالف دانست و افزود: عده‌ای معتقدند با آسیاب های سنتی و قدیمی نمی‌توان آلودگی‌های موجود در گندم از جمله فلزات سنگین و سموم را پاک سازی کرد که باید گفت با دو تا ۴ درصد سبوس‌گیری می‌توان گندم را به طور کامل پاک سازی کرد.
وی اسید فیتیک در آرد کامل را نیز می‌توان با طولانی سازی زمان پخت، طولانی سازی زمان تخمیر، مصرف مخمر و خمیر آرش به صفر رساند، افزود: هم اکنون در کشور به طور میانگین حدود ۳۰ درصد ضایعات نان داریم که با اجرای طرح احیای پخت نان کامل می‌توان ضایعات نان را نزدیک به صفر رساند و سرانه آرد مصرفی کشور را نیز نصف کرد.
خواجه تنها راه اجرای زودهنگام طرح احیای پخت نان کامل را حذف موانع و سنگ اندازی مخالفان دانست و گفت: با توزیع گندم یکنواخت و روشن و آرد پرگلوتن در بین نانوایان که تنها دلیل ممانعت آنها تیره شدن رنگ نان است را از سر برداشت.
بنابر آمار وزارت بهداشت بالغ بر ۵۰۰ نانوایی در کل کشور اقدام به پخت نان کامل کرده‌اند اما این در حالی است که آمار غیر رسمی خبر از ورود ۵ هزار نانوایی به ویژه در روستاها از ۸۰ هزار واحد نانوایی در کشور خبر می‌دهد.
