ورود آلاینده‌ها به خلیج گرگان/جدال نابرابر برای حیات خلیج!

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، خلیج گرگان علاوه بر عوامل طبیعی مانند پسروی آب دریای خزر، خشک شدن کانال‌های آبرسان و کاهش ورودی آب رودخانه‌ها به آن، با موضوعات و مسائل انسان ساز نیز دست به گریبان است. از جمله این تهدیدات ورود انواع آلاینده‌ها به خلیج گرگان است که پیش از لایروبی کانال آشوراده آن را تبدیل به مردابی کرده بود که حتی در سال‌های گذشته خاطره تلخ مرگ و میر پرندگان را در ذهن‌ها بر جای گذاشته است.

با این وجود موضوع نجات‌بخشی خلیج گرگان در سال‌های اخیر به نگرانی و دغدغه استان‌های شمالی به ویژه گلستان تبدیل شده است چراکه از دست رفتن خلیج گرگان می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای محیط زیست و اقتصاد منطقه داشته باشد. 

به باور کارشناسان کاهش منابع آبی، افزایش شوری خاک و آب، از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی و کاهش تولیدات کشاورزی و شیلاتی، تنها بخشی از این پیامدها هستند از این رو اقدامات فوری و جامع برای حفظ و بازسازی خلیج گرگان ضروری است. به اساس نظر متخصصان 14 راهکار برای حفظ خلیج وجود دارد که یکی از آنها مرتبط با بخش کشاورزی است چراکه کشت محصولاتی در حوضه بالادست خلیج گرگان به کنترل ریزگردها کمک می‌کند.

ضرورت کنترل سموم و کود

مهدی ذوالفقاری عضو هیئت علمی دانشکده شیلات و محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی منابع طبیعی گرگان و مدیر طرح نجات بخشی خلیج گرگان در این رابطه به تسنیم گفته است: اگر ارتباط خلیج گرگان با دریا در پسروی آب قطع شود یک بار نمکی بسیار بالایی در زمین‌ها رسوب خواهد کرد که این بار آلودگی در خاک را بسیار زیاد می‌کند که به این ترتیب در زمان وقوع طوفان و گرد غبار، آلاینده‌ها و ریزگردها در شهرها منتشر خواهند شد.

وی با بیان اینکه سموم و کودهای شیمیایی که به میزان بی‌رویه در محصولات کشاورزی استفاده می‌شود باید کنترل شود، افزود: همه اینها اثرات منفی برای خلیج و دریا دارد؛ بنابراین دستگاه‌ها باید وظایف خودشان را انجام دهند. ضمن اینکه کشت محصولات در حوضه بالادست خلیج و کاشت گونه‌های گیاهی می‌تواند به کاهش ریزگردها کمک کند.

تاثیر افزایش دما بر پوشش گیاهی 

ابراهیم هزارجریبی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان در توضیح اقدامات انجام شده در حوضه بالادست خلیج گرگان به خبرنگار خبرگزاری تسنیم در گرگان گفته است: یکی از بخش‌هایی که به پوشش گیاهی برای کنترل ریزگردها کمک می‌کند کشت محصول سالیکورنیا در دیمزارهای شمال استان است. ضمن اینکه محصولی مانند جو و گلرنگ نیز به دلیل مقاومت به شوری بالا امکان کشت در این اراضی را دارد اما از آنجایی که فروش محصول هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است کشت سالیکورنیا و گلرنگ در این مناطق به دلیل نبود بازار رونق نیافته است.

وی با بیان اینکه افزایش دما بر پوشش گیاهی شمال گلستان و کشور ترکمنستان اثر گذاشته است، اظهار کرد: این مسئله موجب شده ریزگرد‌ها بیشتر شوند از این رو بهترین راهکار استفاده از گونه‌های بومی با هدف ایجاد پوشش گیاهی است. طبق برنامه هفتم توسعه کشور، مباحث شورورزی دارای اهمیت است به این صورت که در آن دسته از اراضی کشور که امکان کشت زراعی نیست با استفاده از آب‌های شور یا آب دریا بتوان گیاهی مانند سالیکورنیا را کشت کرد که امیدواریم با این طرح بتوانیم زراعت این محصول را در زمین‌های بالادست خلیج گسترش دهیم البته در حال حاضر 5 هکتار به صورت آزمایشی کشت این محصول در حال انجام است. 

هزارجریبی در توضیح استفاده از کود و سم برای محصولات زراعی استان گفته که میزان کود اختصاصی برای استان کمتر از نیاز واقعی است اما ورود آن بخش از کودهایی غیرتکلیفی مانند فسفات سدیم هم توسط کارگزاران انجام می‌شود که میزان آن زیاد نیست. از طرفی استاندارد کود مصرفی در ایران از خیلی کشورهای تولید کننده محصولات کشاورزی در دنیا کمتر است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان در بخش استفاده سموم شاورزی، اینگونه توضیح داد که سموم نسبت به گذشته کم خطرتر شده است اما اگر بنا به حفظ محیط زیست باشد باید سموم کم خطر تولید یا وارد شود. ضمن اینکه ماندگاری سموم در محصولات مانند گذشته نیست و امسال نیز سم پاشی محصولات کشاورزی یک سوم سال گذشته انجام شد.

وی با بیان اینکه مبارزه بیولوژیک اغلب شامل باغات و محصولات بهاره و تابستانه می‌شود، گفت: برای محصولاتی مانند گندم و جو که معمولا در اراضی بالادست کشت می‌شود امکان مبارزه بیولوژیک ندارد و اغلب این روش برای محصولات باغی استفاده می شود.

هزارجریبی درباره استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری با هدف کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و کمک خلیج گرگان، گفت: از سال 1369 تاکنون 7هزار و 450 هکتار از اراضی تحت پوشش منابع آبی اعم از سطحی و زیر زمینی مجهز به سامانه‌های نوین آبیاری شده است که در این راستا چهار هزار مترمکعب آب صرفه جویی شده است.

وی ادامه داد: در خصوص زهکشی اصولی اراضی کشاورزی و مهار سیلاب و ذخیره مناسب آن تاکنون در سطح 84 هزار هکتار زهکشی اصولی در حوضه آبریز انجام شده است در این راستا مطالعه و طراحی زهکشی یک هزار و 500 هکتار در نوارساحلی بندرگز است و جهت اجرا به پیمانکار ذیصلاح واگذار شده و در برنامه قرارداد که در سطح 1000 هکتار اجرا شده و باقی آن 150 میلیون رالل اعتبار نیاز دارد.

کنترل ریزگرد با سالیکورنیا

احسان صفایی کارشناس حوزه نباتات درباره قابلیت کاربرد سالیکورنیادر گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم در گرگان افزود: سالیکورنیا به عنوان روغن خوراکی، تأمین علوفه دام، در کنار کم توقع بودن و توان رشد آن در خاک‌های نامرغوب و استفاده از آب‌های غیرقابل استفاده همچون فاضلاب صنعتی و آب شور دریا، این گونه را به گیاهی مهم تبدیل کرده است.

وی با بیان اینکه راه اندازی شرکت‌هایی که بتوانند سبزی خشک سالیکورنیا را برای نمک خشک مورد استفاده قرار دهند یکی از راهکارهای افزایش بهره اقتصادی اجرای چنین طرح‌هایی است، افزود: در کشورهای اروپایی این گیاه را در گلخانه‌ها پرورش می‌دهند اما ما شرایط آن را به طور طبیعی داریم و می‌توانیم با هزینه کمتر آن را تولید و به توسعه استان کمک کنیم.ضمن اینکه از این گیاه به عنوان پوشش سبز در منطقه هم می توان استفاده کرد تا از وقوع طوفان گرد و خاک جلوگیری کند.

انتهای پیام/