دستگیری امام اوغلو و افزایش تنش سیاسی در ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از طرفی اردوغان داد می‌زد: «حدّ خودت را بدان»، از سوی دیگر شریک سیاسی او در ائتلاف جمهور یعنی دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی می‌گوید: «بنشین سر جایت» و در سوی دیگر میدان نیز، ییلماز تونچ وزیر دادگستری می‌گوید: «قانون کوتاه نخواهد آمد. باید در انتظار مجازات باشی». 

هر سه سیاستمداری که به اسامی و سخنان آنها اشاره شد، بر سر اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق، فریاد می‌زنند. چرا که او، دستگیری اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول را به عنوان اقدامی غیرقانونی تلقی کرده و از هواداران حزب خود خواسته به میادین و خیابان‌ها بیایند و فریاد اعتراض سر دهند.

تاکنون چند تن از نیروهای پلیس در زد و خورد با هواداران امام اوغلو زخمی شده‌اند و شمار افراد بازداشت شده از سیصد نفر فراتر رفته است. بسیاری از روزنامه‌های تحت امر حزب حاکم ترکیه، به منظور توجیه قانونی دستگیری شهردار استانبول، او را دزد و همدست تروریست‌ها قلمداد کرده‌اند. اما روزنامه‌های مخالف دولت، اردوغان را به سوءاستفاده از قدرت متهم کرده و امام اوغلو را بیگناه می‌دانند.

بر اساس گزارش روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا، دست کم در 45 استان ترکیه، هواداران حزب جمهوری خلق درحمایت از اکرم امام اوغلو تظاهرات کردند. آنان معتقدند که دستگیری اکرم امام اوغلو با طرح اتهامات واهی همچون اخذ رشوه و استفاده از مدرک تحصیلی تقلبی، صرفا یک بهانه سیاسی برای کنارزدن یک رقیب قدرتمند است.

از سال 2019 میلادی، امام اوغلو دو بار در رقابت با دو تن از مهمترین چهره‌های مورد حمایت حزب اردوغان، توانسته به عنوان شهردار استانبول پیروز شود و حالا نظرسنجی‌های میدانی نشان می‌دهد که در انتخابات ریاست جمهوری نیز، مهمترین وقدرتمندترین رقیب اردوغان خواهد بود. 

به همین دلیل، تیم مشاورین حقوقی و دادستان‌های تحت امر رهبر حزب عدالت و توسعه به دنبال آن هستند تا با صدور حکم «ممنوعیت فعالیت سیاسی» امام اوغلو را از گردونه رقابت خارج کنند و او را به خانه بفرستند.

روزنامه صباح به نقل از اردوغان و خطاب به اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق نوشته است: «مردم را به کوچه و خیابان فرامیخوانی؛ غافل از آن که خودت و حزبت در کوچه بن بست گیر افتاده‌اید.

کدام احزاب از امام اوغلو حمایت کردند؟

علاوه بر حزب جمهوری خلق به عنوان مهمترین حزب مخالفین اردوغان و حامی اصلی اکرم امام اوغلو، احزاب سیاسی دیگر نیز از او حمایت کرده‌اند و تا اینجای کار، فقط حزب عدالت و توسعه، حزب حرکت ملی و چند حزب کوچک دیگر، در ستیز با امام اوغلو به صف یاران اردوغان پیوسته‌اند.

حزب ملی گرای موسوم به ایی پارتی یا حزب خوب به رهبری درویش مساوات اوغلو، حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها به عنوان نهاد اقماری پ.ک.ک، حزب جهش و دموکراسی به رهبری علی باباجان، حزب آینده به رهبری داوداوغلو و چند حزب دیگر نظیر دموکرات و سعادت، از امام اوغلو حمایت کرده‌اند.

منتقدین و مخالفین اردوغان می‌گویند؛ رئیس جمهور کنونی ترکیه به خاطر ضعف و ناکارآمدی، به دنبال سوءاستفاده از ابزار قدرت و قوه قضاییه است و از آنجایی که از پیروزی امام اوغلو در انتخابات ریاست جمهوری اطمینان پیدا کرده، می‌خواهد او را به هر قیمتی کنار بزند.
 

غربی‌ها چه می‌گویند؟

حزب جمهوری خلق به عنوان حزبی که 102 سال از عمر آن سپری شده و مهمترین کانون کمالیست‌ها و لائیست‌های ترکیه به شمار می‌آید، از منظر جریان فکری و سیاسی همواره به آمریکا، ناتو و اتحادیه اروپا نزدیک بوده است. در همان ساعات نخستین دستگیری امام اوغلو، از سانچز گزارشگر ویژه ترکیه در اتحادیه اروپا گرفته تا اورسلا وندرلاین رییس کمیسیون اتحادیه، چندین سیاستمدار مشهور آلمانی و انگلیسی و بسیاری از شهرداران شهرهای بزرگ اروپا، از دستگیری امام اوغلو انتقاد کرده و این تصمیم قوه قضاییه ترکیه را به اهداف و دستورات رییس جمهور این کشور ربط دادند.

تحلیلگران ترکیه بر این باورند که بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، یکی از دلایلی بود که باعث شد اردوغان برای دستگیری شهردار استانبول، از قوت قلب بیشتری برخوردار باشد. چرا که معمولا در دوران اقتدار جمهوریخواهان در آمریکا، کسی حاضر نیست در محافل سیاسی و رسانه‌ای واشنگتن و نیویورک، در مورد مسائل حقوق بشری ترکیه، انتقادی بر زبان آورد. 

این یک کودتاست

تاریخ سیاسی معاصر ترکیه را باید تاریخ کودتاهای نظامی بزرگ بنامیم که ده‌ها سیاستمدار را از صحنه کنار زده است. اما حالا مخالفین اردوغان، دستگیری امام اوغلو را به عنوان یک کودتای سیاسی و غیرنظامی وصف می‌کنند. دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه به کلمه کودتا بسیار حساس هستند. اما منتقدین ابایی ندارند و آشکارا می‌گویند؛ اردوغان کودتا کرده است.

یکی از نمایندگان ارشد حزب عدالت و توسعه به نام حسین کوجا بییک، پس از دستگیری امام اوغلو، خطاب به اردوغان نوشت: «تو علیه خودت کودتا کرده‌ای ولی هنوز خبر نداری!» تنها چند دقیقه پس از انتشار این پیام، اردوغان دستور داد پرونده او برای اخراج قطعی، سریعا به کمیته دیسیپلین حزبی فرستاده شود. این در حالی است که او قبلا به عنوان نماینده ازمیر در پارلمان و همچنین به عنوان عضوی شورای عالی سیاستگذاری حزب، جایگاه مهمی داشته است.

آیا امام اوغلو برکنار خواهد شد؟

رسدین به پست شهرداری یک کلانشهر 18 میلیون نفری با آرای مردمی، کار بسیار دشواری است. چرا که سخت‌ترین رقابت سیاسی ترکیه درست بر سر همین پست است. اما اکرم امام اوغلو توانسته 3 بار از این میدان سربلند بیرون بیاید. به همین دلیل، حزب عدالت و توسعه به این ارزیابی نهایی رسیده که امام اوغلو در مقام نامزدی ریاست جمهوری نیز، به راحتی پیروز خواهد شد. 

بر اساس قوانین ترکیه، شهردار با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و عزل او نیز، روند پیچیده‌ای دارد. اما چند سالی است که اردوغان روند تشریفات قضایی و قانونی را کنار نهاده و هر جا که لازم بداند، بدون دخالت دادستان و شورای شهر، تنها با حکم وزیر کشور و استانداری، شهرداران را برکنار و فردی از تیم خود را جایگزین او می‌کند. 

اگر چه این بلا قبلا فقط بر سر شهرداران کُرد می‌آمد اما در یک سال گذشته، دست کم 7 شهردار حزب جمهوری خلق نیز به همین روش غیرقانونی، عزل شده‌اند. حالا اردوغان برای امام اوغلو نیز همین نقشه را دارد. ولی حزب جمهوری خلق اعلام کرده که به منظور مقابله با این برنامه اردوغان، کنگره سراسری اضطراری خود را با حضور صدها هزار نفر از اعضا، برگزار می‌کند.

حالا سوال اینجاست، آیا اعتراض گسترده، می‌تواند مانع از اقدامات اردوغان شود؟ احمد هاکان سردبیر روزنامه حریت چاپ آنکارا و از نویسندگان نزدیک به اردوغان، بر این باور است که امام اوغلو شانسی ندارد و مردم به زودی حتی نام او را فراموش خواهند کرد و حزب عدالت و توسعه با دردسر بزرگی روبرو نخواهد شد.

انتهای پیام/