ابزار سنگ‌تراشی 2 هزارساله در یک معدن باستانی در جنگل پیدا شد

به گزارش سرویس چندرسانه ای ساعدنیوز، این کشف شگفت‌انگیز در تابستان 2022 رخ داد، زمانی که یک روستایی محلی این مجموعه ابزارها را تصادفی پای درختی نزدیک به ورودی اصلی معدن یافت. این ابزارها که وزن قابل‌توجهی حدود 11 کیلوگرم داشتند، انگار به تازگی از خاک بیرون آمده و رها شده‌اند، شاید توسط غارتگرانی که نقشه‌هایشان به دلیل سنگینی محموله غیرقانونی‌شان نقش بر آب شده بود. یابنده این مجموعه را بی‌درنگ به موزه قلعه کُروین در هونیدوارا گزارش کرد.

اگرچه خارج شدن ابزارها از بافت اصلی‌شان، کار تاریخ‌گذاری دقیق را دشوار می‌کند، اما نوع ابزارها به‌شکل غیرقابل‌انکاری وابسته به پادشاهی داکی است که بین قرن 2 پیش از میلاد و 106 میلادی شکوفا بود. افزون بر این، خود معدن نیز نشانه‌هایی از استفاده از ابزار در خود دارد که پس از عقب‌نشینی روم در اواسط قرن سوم میلادی به‌طور کامل متوقف شده و این امر منشا داکی این ابزارها را بیشتر تقویت می‌کند.

این مجموعه متنوع شامل پنج چکش دوطرفه می‌شود، از جمله دو نمونه نادر با لبه‌های دندانه‌دار، پنج گوه شکافنده با اندازه‌های مختلف که برای شکستن سنگ‌های بزرگ طراحی شدند، یک چکش‌تیزکن و یک سندان برای تیز کردن ابزارهای حکاکی و یک عدد قلم تخت و یک عدد نوک که احتمالاً برای کارهای دقیق کاربرد داشتند. این مجموعه نمایانگر دامنه کاملی از فنون سنگ‌تراشی است؛ از ضربه‌زنی مستقیم با چکش‌های دوطرفه تا ضربه‌زنی غیرمستقیم با قلم نوک‌تیز، تیز کردن با چکش و سندان و نیروی گوه‌های شکافنده سنگ.

جالبست که چکش‌های دوطرفه با لبه‌های دندانه‌دار انگار یک طراحی منحصربفرد داکی هستند که نمونه‌های مشابه آن در یونان یا روم شناخته نشده‌ است. پژوهشگران بر این باورند این لبه‌های دندانه‌دار تخصصی در دستیابی به پرداخت دقیق بلوک‌های منشوری که ویژگی معماری سنگی لوکس داکی در دوره خود است، نقش کلیدی داشته‌اند.

اگرچه گوه‌های شکافنده در مکان‌های ساخت و معدن‌کاری باستانی در دنیای یونانی-رومی رایج بودند، نمونه‌هایی که در این مجموعه پیدا شده‌اند به‌شکل قابل‌توجهی کوچک هستند و وزن آن‌ها بین 150 تا 400 گرم متغیر است. این امر نشان می‌دهد این گوه‌ها برای استفاده روی بلوک‌های سنگی کوچک‌تر یا سنگ آهک نسبتاً نرم معدن «مگورا کالانولو» طراحی شده‌اند که نیاز به نیروی کمتری برای ایجاد شکاف‌های مورد نظر داشتند. شواهد داخل معدن نیز این موضوع را تأیید می‌کند، طوری که سنگ‌های نیمه‌شکسته هنوز نشانه‌های شکاف‌های یکسان از دید اندازه و عمق دارند. این یکسانی ممکن است نشان دهد این مجموعه ابزار به یک استاد سنگ‌تراش تعلق داشته که مجموعه‌ای از اندازه‌های گوه را در اختیار داشته و احتمالاً کارهای شکافتن را به گروه‌های کاری که گوه‌های مشابه داشتند، واگذار می‌کرده است. ممکن است این مجموعه کامل نباشد و برخی ابزارها در مکان‌های دیگر دفن یا حین حفاری اخیر، ثبت‌نشده گم شده باشند.

وجود یک چکش تیزکن که معمولاً برای تیز کردن ابزارهای کشاورزی مانند داس‌ها و در مکان‌های کشاورزی رومانی یافت می‌شود، کنار یک سندان بسیار نادر که نمونه‌های مشابه آن تنها از بریتانیای روم و گال شناخته شده (که آن‌ها نیز با تیز کردن داس‌ها مرتبط هستند)، به‌ویژه دارای اهمیت است. این نخستین بار است که چنین ابزارهایی در یک محیط معدن‌کاری کشف می‌شوند. حضور این ابزارها نشان می‌دهد سنگ‌تراشان داکی ابزارهایشان را مستقیم در محل کار تیز می‌کردند که عملی حیاتی بود چرا که چکش‌ها و نوک‌ها به سرعت کند می‌شدند. این قابلیت تیز کردن در محل به آن‌ها این امکان را می‌داد که بدون نیاز به سفرهای مکرر به آهنگری، مستمر به کارشان ادامه دهند.

سنگ آهک منحصر به‌فرد استخراج‌شده از معدن مگورا کالانولو حتی بیش از 25 کیلومتر از زمین‌های صعب‌العبور حمل می‌شد تا دیوارها و برج‌های باشکوه دژهای داکی ساخته شوند. خود معدن وسیع 30 هکتاری گواه ترک ناگهانی است که احتمالاً به دلیل فتح روم در حدود 102 میلادی بوده، با شمار زیادی نشانه‌های ابزار، بلوک‌های نیمه‌تمام و ضایعات سنگی که در سراسر محوطه پراکنده شده‌اند. فناوری مدرن لیدار به دانشمندان این امکان را داده که وسعت و پیچیدگی معدن را نقشه‌برداری کنند.

مطالعه این مجموعه پنهان پرسش‌های جالبی را درباره دلیل دفن آن به‌وجود آورده است. یک نظریه پیشنهاد می‌دهد این ابزارها در دوره بحران، احتمالاً حمله رومی‌ها، مخفی شده‌اند. امکان دیگر اینست که سنگ‌تراش تنها به دنبال اجتناب از حمل روزانه ابزارهای سنگین بوده اما در نهایت نتوانسته آن‌ها را بازیابی کند. با وجود برخی تأثیرات رومی در طراحی برخی ابزارها، تحقیقات نشان می‌دهند این مجموعه ابزار متعلق به یک سنگ‌تراش داکی بوده است. به‌نظر می‌رسد معدن در دوران روم غیرفعال بوده و طراحی ابزارهای خاص از الگوهای شناخته‌شده رومی منحرف شده است. افزون بر این، توقف معماری سنگی حکاکی‌شده در این منطقه پس از فتح روم، منشا پیش‌رومی این ابزارها را تأیید می‌کند.

منبع: فرادید